Latem 1937 roku w Toruniu zostało sformowane dowództwo Pomorskiej Brygady ON. Do końca tego roku sformowano i podporządkowano dowódcy brygady sześć batalionów ON: kościerzyński, czerski, tucholski, gniewski, nakielski i kcyński. W międzyczasie, we wrześniu, przemianowane zostały dwa pododdziały: kościerzyński na kościerski i gniewski na starogardzki.
Na stanowisko dowódcy brygady został wyznaczony pułkownik Tomasz Mazurkiewicz, długoletni dowódca 68 pułku piechoty we Wrześni. Dowódca brygady równolegle pełnił obowiązki kierownika Okręgowego Urzędu Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego oraz referenta dowódcy Okręgu Korpusu Nr VIII w Toruniu, któremu jednostka była bezpośrednio podporządkowana.
W maju 1938 roku brygada podporządkowana została pod względem inspekcji, generałowi dywizji Władysławowi Bortnowskiemu, inspektorowi armii z siedzibą w Toruniu.
23 marca 1939 roku generalny inspektor sił zbrojnych podporządkował brygadę generałowi Bortnowskiemu również pod względem przygotowania prac operacyjnych.
Organizacja pokojowa Pomorskiej Brygady ON w latach 1937-1939
2 kwietnia 1939 roku Pomorska Brygada ON przemianowana została na Chełmińską Brygadę ON. W jej składzie pozostawiono dwa bataliony ON: kcyński i nakielski, i przeformowano je na etat batalionu ON typ II. Ponadto wiosną tego roku sformowano, według etatu batalionu ON typ IV i podporządkowano dowódcy brygady kolejnych pięć batalionów ON: jabłonowski, brodnicki, wągrowiecki, żniński i bydgoski. Trzy ostatnie pododdziały były przeznaczone dla Kujawskiej Brygady ON, której ostatecznie nie utworzono. Bataliony ON: kościerski, starogardzki, czerski i tucholski podporządkowane zostały dowódcy nowo powstałej Pomorskiej Brygady ON w Świeciu.
Organizacja pokojowa Chełmińskiej Brygady ON wiosną 1939 roku
W sierpniu 1939 roku nastąpiła zmiana na stanowisku dowódcy brygady. Dotychczasowy dowódca, pułkownik Tomasz Mazurkiewicz został przeniesiony do Departamentu Uzupełnień Ministerstwa Spraw Wojskowych w Warszawie na stanowisko oficera sztabowego do spraw inspekcji komend rejonu uzupełnień. Zastąpił go pułkownik dyplomowany Antoni Jan Żurakowski, długoletni dowódca 24 pułku piechoty w Łucku, ostatnio na stanowisku komendanta miasta Grodna.
W kampanii wrześniowej poszczególne bataliony ON podporządkowane zostały dowódcom wielkich jednostek i grup taktycznych Armii „Pomorze” i walczyły w ich składzie:
Kazimierz Pindel: Obrona Narodowa 1937-1939. Wydaw. Min. Obrony Narodowej. ISBN 83-11-06301-X. Brak numerów stron w książce
Eugeniusz Kozłowski, Wojsko Polskie 1936-1939. Próby modernizacji i rozbudowy, Wydawnictwo MON, Warszawa 1974, wyd. II.
TadeuszT.BöhmTadeuszT., Bataliony Obrony Narodowej w Wielkopolsce w latach 1936-1939 i ich rola w Kampanii Wrześniowej, Poznań: Sorus, 1996, ISBN 83-87133-01-9, OCLC830126196. Brak numerów stron w książce
Tadeusz Jurga, Wojsko Polskie : krótki informator historyczny o Wojsku Polskim w latach II wojny światowej. 7, Regularne jednostki Wojska Polskiego w 1939 : organizacja, działania bojowe, uzbrojenie, metryki związków operacyjnych, dywizji i brygad, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1975.
Konrad Ciechanowski: Armia Pomorze 1939. Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1983. ISBN 83-11-06793-7. Brak numerów stron w książce
Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
