Batalion ON „Brzeżany”

Batalion ON „Brzeżany”

Brzeżański batalion ON

Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1937
Rozformowanie	1939
Dowódcy
Ostatni	kpt. Adam Będzikowski
Działania zbrojne
kampania wrześniowa
Organizacja
Dyslokacja	Brzeżany
Formacja	Obrona Narodowa
Rodzaj wojsk	piechota
Skład	typ I

Batalion ON Brzeżany

Lwowska Brygada ON

Obrona Narodowa w 1939

Brzeżański Batalion Obrony Narodowej (batalion ON „Brzeżany”) – pododdział piechoty Wojska Polskiego II Rzeczypospolitej.

Formowanie i zmiany organizacyjne

Batalion sformowany został w 1937, w składzie Lwowskiej Brygady ON, a wiosną 1939 przeformowany na etat batalionu ON typ I. Dowództwo batalionu i 1 kompania stacjonowały w Brzeżanach, 2 kompanię rozlokowano w Rohatynie, a 3 kompanie w Podhajcach. Jednostką administracyjną i mobilizującą dla Brzeżańskiego batalionu ON był 51 pułk piechoty Strzelców Kresowych w Brzeżanach.

Prawdopodobnie po ogłoszeniu mobilizacji powszechnej batalion włączony został w skład nowo utworzonej Tarnopolskiej Półbrygady ON Dowództwo batalionu sprawował kpt. Adam Będzikowski.

Działania batalionu w 1939

1 września w Brzeżanach stacjonowała 1 kompania ON. Wkrótce wymaszerowała ona w kierunku Przemyślan, skąd zawróciła i 14 września dotarła do Narajowa. Tu nastąpiło scalenie batalionu. Batalion całością sił pomaszerował do Koniuch. Tam przebywał od 17 do 19 września. 19 września dowódca batalionu otrzymał rozkaz wycofania się w kierunku Brzeżan^[1]. Batalion wszedł prawdopodobnie w skład zgrupowania generałów bryg. w st. spocz. Leona Billewicz i Aleksandra Kowalewskiego. 19 września zgrupowanie wyszło z Brzeżan, w kolumnie rozciągniętej na przestrzeni kilku kilometrów, otoczone przez tłumy uchodźców. Dowództwo grupy nie prowadziło rozpoznania trasy marszu. O godz.16.00 dotarło do Żurawna, a o godz. 18.00 podjęto marsz w kierunku Doliny. Po godz. 19.00 maszerujące zgrupowanie zostało zaatakowane przez oddziały sowieckie, po krótkiej walce zgrupowanie złożyło broń^[2]. W czasie odwrotu został ostrzelany przez artylerię i część żołnierzy odłączyła się od oddziału. Ostatecznie batalion samo rozwiązał się, a żołnierze luźnymi grupkami wracali do domów^[3] .

Organizacja i obsada personalna

Obsada personalna batalionu w marcu 1939 roku^[4][3] [a]

• dowódca batalionu – kpt. adm. (piech.) Adam Będzikowski(*)^[b]
• dowódca 1 kompanii ON „Brzeżany” – kpt. Włodzimierz Marian Wasilkowski (*)^[b]
• dowódca 2 kompanii ON „Podhajce” – kpt. Bronisław Ferdynand Jaworski (*)^[b]
• dowódca 3 kompanii ON „Rohatyn” – kpt. Antoni Bizior (*)^[b]

Uwagi

1. Wykaz zawiera obsadę jednostki według stanu bezpośrednio przed rozpoczęciem mobilizacji pierwszych oddziałów Wojska Polskiego w dniu 23 marca 1939, ale już po przeprowadzeniu ostatnich awansów ogłoszonych z datą 19 marca 1939^[5].
2. Gwiazdką oznaczono oficera, który pełnił jednoczenie więcej niż jedną funkcję^[6].

Przypisy

1. Cygan 1990 ↓, s. 93.
2. Cygan 1990 ↓, s. 101.
3. Obrona Narodowa 1939 ↓.
4. Rocznik oficerski 1939 ↓, s. 664.
5. Rocznik oficerski 1939 ↓, s. VI.
6. Rocznik oficerski 1939 ↓, s. VIII.

Bibliografia

• KazimierzK. Pindel KazimierzK., Obrona Narodowa 1937-1939, Warszawa: Wydaw. Ministerstwa Obrony Narodowej, 1979, ISBN 83-11-06301-X, OCLC 69279234 .
• Wiktor KrzysztofW.K. Cygan Wiktor KrzysztofW.K., Kresy w ogniu: wojna polsko-sowiecka 1939, Warszawa: Warszawska Oficyna Wydawnicza Gryf, 1990, ISBN 83-85209-00-X, OCLC 830063240 .
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. T. 29. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego. Biblioteka Jagiellońska, 2006. ISBN 83-7188-899-6.
• Batalion ON „Brzeżany”. Obrona Narodowa II RP 1937-1939. Serwis poświęcony formacjom Obrony Narodowej II RP i Przysposobienia Wojskowego Konnego. [dostęp 2018-08-20].