La prononciacion es [fy'mɛl] (escrit [fu'mɛl] per error). Bénédicte Boyrie-Fénié dona plan d'atestacions de Fumèl, que ne farem una presentacion simplificada ; Fumella (1259), Fumele (1259), Fumello (1259; 1242-1255, 1271, 1287, 1291, 1498, 1520), Ffumello (1305), Fumellum (1307-1317), Fumel, en occitan (1326) [2]. Dauzat e Rostaing tròban un nom de persona semblable en 1348 dins los comptes dels fraires Bonis [3]. Negre, citat per B. Boyrie-Fénié, i vei l'adjectiu occitan femèl, vengut nom de persona, puèi nom de lòc. Bénédicte Boyrie-Fénié, en partent del fach que Fumèl èra pas una parròquia (Condat, a l'èst de la vila, èra la parròquia d'origina), pensa que Fumèl èra un lòc de femada (lo nom seriá format de l'eretièr de fimus, « fems », ambe lo sufixe -èl vengut de -ĕllu. L'origina seriá *femello loco, « lòc fumat regularament » [2].
Condat. Lo nom ven del gallés condāte, « jonhent, ajustador, ajustant », mot preceltic, prononciat ambe l'accent latin sus la sillaba penultima longa (l'accent gallés es sus l'antepenultima) [4]. Condat es als ajustants d'Òut e de Thèze (nom francés).
Sent Martin de Turac (sembla, segon lo canonge Durengues, que siá vengut Sent Marc) es lo nom d'una anciana parròquia, annèxa de Condat; la glèisa romanica arroïnada Sent Marc, al nòrd-èst de la comuna actuala, es situada dins la comba del riu Thèze (en francés). Durengues evòca Sent Martin en citant la lista de Valéri (1520) : In Archipresbyteratu Fumellensis Rector Sancti Ypoliti de Condato, rector Sancti Anthoni de Fumello et Sancti Martini de Turaco[5]. L'etimologia es la meteissa que la de Sent Joan de Turac : *Turus (inatestat) e lo sufixe -acum[6],[7], latinizacion del sufixe gallés -aco(n). (Sent Martin de) Turac èra donc probablament una anciana granda propietat antica qu'aviá per mèstre Turus. Lo nom de Sent Martin, avesque de Tors al sègle IV, evangelizator de Gàllia[8], es l'indici d'una parròquia anciana, que data del primièr millenari. Lo nom de Soturac, comuna situada a l'èst de Fumèl, ven de Turac : se pòt comprene coma so(s) (< ancian occitan sotz, sos, so), jos, devath la parròquia de Turac. Mas, coma Sent Marc de Turac es dins una comba, çò que Durengues considèra ambe prudéncia coma un possible càmbiament de nom (Sent Martin ---> Sent Marc) es benlèu una dualitat de luècs : Sent Marc dins la ribièra, Sent Martin sul planòl, que tresplombariá pus dirèctament (So)Turac; aquel darrèr nom fariá quitament pensar que la parròquia del planòl es lo Turac d'origina. Aquò fariá, çaquelà, ambe Condat tot près, una plan granda densitat parroquiala, çò que fa que l'ipotèsi es aventurada: lo nom de Soturac es benlèu tot simplament « jol territòri de Turac », pas estrictament de sa glèisa.
Istòria
Aquesta seccion es voida, pas pro detalhada o incompleta. Vòstra ajuda es benvenguda !
L'ancian canton de Fumèl (abans 2015)
Fumèl (capluèc) : 22,66 km², 4980 ab. (2014), 220 ab/km²
Abans la refòrma cantonala de 2014, aplicada en 2015, la comuna èra canton; es adara del canton de Le Fumélois (en francés) e n'es lo burèu centralizator.
populacion de l'unitat urbana 12105 abitants (2012), de l'aira urbana 13943 (2013) abitants. Evolucion per l'aira urbana : 1968 : 15928; 1975 : 17002; 1999 : 14415; 2009 : 14196; 2013 : 13943.
* En 2018 la populacion èra de 4801 abitants e la densitat èra de 211,87 ab/km².