PROFILBARU.COM

Komisariat Straży Granicznej „Kaszczor”
Komisariat SG „Wijewo”
	Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1928
Rozformowanie	1939
	Tradycje
Rodowód	Komisariat Straży Celnej „Kaszczor”
	Organizacja
Dyslokacja	Wijewo; Kaszczor
Formacja	Straż Graniczna
Podległość	Inspektorat Graniczny nr 10; Obwód SG „Wolsztyn”

Komisariat Straży Granicznej „Kaszczor” – jednostka organizacyjna Straży Granicznej pełniąca służbę ochronną na granicy polsko-niemieckiej w latach 1928–1939.

Formowanie i zmiany organizacyjne

W drugiej połowie 1927 przystąpiono do gruntownej reorganizacji Straży Celnej^[1]. W praktyce skutkowało to rozwiązaniem tej formacji granicznej. Rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Ignacego Mościckiego z 22 marca 1928, do ochrony północnej, zachodniej i południowej granicy państwa, a w szczególności do ich ochrony celnej, powoływano z dniem 2 kwietnia 1928 Straż Graniczną^[2]. Rozkazem nr 3 z 25 kwietnia 1928 w sprawie organizacji Wielkopolskiego Inspektoratu Okręgowego dowódca Straży Granicznej gen. bryg. Stefan Pasławski przydzielił komisariat „Wijewo” do Inspektoratu Granicznego nr 10 „Opalenica” i określił jego strukturę organizacyjną^[3]. Z braku pomieszczeń w Wijewie, komisariat pozostał w Kaszczorze, a z dniem 10 czerwca 1929 powrócono do poprzedniej nazwy – „Kaszczor”^[4]. Już 15 września 1928 dowódca Straży Granicznej rozkazem nr 7 w sprawie zmian dyslokacji Wielkopolskiego Inspektoratu Okręgowego podpisanym w zastępstwie przez mjr. Wacława Szpilczyńskiego zmieniał organizację komisariatu i ustalał zasięg placówek^[5]. Rozkazem nr 4 z 27 maja 1929 w sprawie etatu budżetowego Straży Granicznej komendant Straży Granicznej płk Jan Jur-Gorzechowski zmienił nazwę komisariatu „Wijewo” na „Kaszczor”^[6]. Rozkazem nr 11 z 9 stycznia 1930 w sprawie reorganizacji Wielkopolskiego Inspektoratu Okręgowego komendant Straży Granicznej płk Jan Jur-Gorzechowski ustalił numer i nową organizację komisariatu^[7]. Rozkazem nr 12 z 14 lipca 1939 w sprawie reorganizacji placówek II linii i posterunków wywiadowczych oraz obsady personalnej, komendant Straży Granicznej gen. bryg. Walerian Czuma utworzył placówkę II linii „Kaszczor”^[8].

Służba graniczna

Na odcinku komisariatu w chwili powstania znajdowało się przejście graniczne w Radomyślu. Było też 13 przejść gospodarczych^[9]. Komisariat współpracował z Urzędem Celnym w Kaszczorze, i posterunkami Policji Państwowej w Kaszczorze i w Wijewie. Jesienią 1928 obsada komisariatu przeprowadziła się do nowo zakupionego przez skarb państwa budynku^[9]. Komisariat w 1936 mieścił się w Kaszczorze, w budynku nr 5. Ochraniał odcinek długości 38 km. Komisariat posiadał telefon (nr 4)^[10]

Sąsiednie komisariaty:

komisariat Straży Granicznej „Wolsztyn” ⇔ komisariat Straży Granicznej „Leszno” − 1928
komisariat Straży Granicznej „Wolsztyn” ⇔ komisariat Straży Granicznej „Włoszakowice” − styczeń 1930

Funkcjonariusze komisariatu

Kierownicy/komendanci komisariatu
stopień	imię i nazwisko	okres pełnienia służby
komisarz	Piotr Krupka	1928^[4] – był w 1932^[11] –
Zastępcy komendanta komisariatu
starszy strażnik	Franciszek Zahuta	1 V 1939^[12] –

Struktura organizacyjna

Organizacja komisariatu w kwietniu 1928^[3]:

komenda − Wijewo
placówka Straży Granicznej I linii „Wincentowo” → w 1929 przemianowany na „Mochy”
placówka Straży Granicznej I linii „Kaszczor”
placówka Straży Granicznej I linii „Potrzebowo”
placówka Straży Granicznej I linii „Wybudowanie”
placówka Straży Granicznej II linii „Wijewo”
placówka Straży Granicznej II linii „Opalenica”

Organizacja komisariatu we wrześniu 1928^[13]:

Organizacja komisariatu w styczniu 1930^[7]:

Uwagi

↑ Miejsce czasowego pobytu placówki Straży Granicznej I linii „Wincentowo” − Wijewo Mochy → Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 34

Przypisy

↑ Kula 1994 ↓, s. 40.
↑ Goryński 2012 ↓, s. 226.
↑ ^a ^b Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 22.
↑ ^a ^b Kronika komisariatu SG „Kaszczor” ↓, s. I/9.
↑ Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 33.
↑ Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 46.
↑ ^a ^b Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 70.
↑ Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 173.
↑ ^a ^b Kronika komisariatu SG „Kaszczor” ↓, s. I/11.
↑ Dyslokacja IG „Wolsztyn” ↓, s. 2.
↑ Wykaz imienny Wlkp. IO ↓, s. 4.
↑ Rozkazy KG SG ↓, s. 27/39.
↑ Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 34.

Bibliografia

Marek Jabłonowski, Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne 1918−1839. Dokumenty organizacyjne, wybór źródeł. Tom II. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999. ISBN 83-87424-77-3.
Grzegorz Goryński: Powstanie, organizacja i funkcjonowanie straży granicznej w latach 1928-1939. 2012. [dostęp 2016-12-31].
Henryk Mieczysław Kula: Polska Straż Graniczna w latach 1928–1939. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1994. ISBN 8311082671.
Historia działalności komisariatu Straży Granicznej „Kaszczor” w latach 1928–1936 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
Wykaz imienny oficerów i szeregowych Straży Granicznej Wielkopolskiego Inspektoratu Okręgowego pracujących w Przysposobieniu Wojskowym → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
Rozkazy Komendy Głównej Straży Granicznej 1928–1939 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin. (sygn.187/30 do 187/41.)
Wykaz dyslokacji jednostek Inspektoratu Granicznego „Wolsztyn” w 1936 roku → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin. (sygn.190/117.)