Droga krajowa nr 1 (Polska)

Początek drogi	S6 Obwodnica Trójmiasta[a] 54°14′43″N 18°36′33″E
Koniec drogi	• Gorzyczki[b] (PL-CZ) 49°56′11″N 18°24′26″E • Zwardoń[c][d] (PL-SK) 49°30′29″N 18°57′47″E
Długość	• wariant I: 566 km[e][1][2] • wariant II: 624[f][3][4] km
Województwa	pomorskie, kujawsko-pomorskie, mazowieckie, łódzkie, śląskie
Mapa
Przebieg drogi krajowej nr 1 w Polsce      Droga krajowa nr 1      Droga ekspresowa S1      Autostrada A1      Płatna autostrada A1
Przebieg trasy Legenda w użyciu   projekt, budowa, konieczność modernizacji węzeł drogowy typu WA węzeł drogowy typu WB skrzyżowanie rondo przejście graniczne punkt poboru opłat (PPO) stacja poboru opłat (SPO) most / wiadukt / estakada prom rzeka – brak przeprawy przejazd kolejowo-drogowy tunel parking z bufetem stacja paliw restauracja hotel / motel lub inne miejsce noclegowe drogowy odcinek lotniskowy roboty budowlane zakaz ruchu S6E28  Obwodnica Trójmiasta Szczecin, Gdynia, Gdańsk 7E28E77 Elbląg, Warszawa 216 Hel, Władysławowo, Puck S6E75  Obwodnica Trójmiasta Pruszcz Gdański, Rusocin 91E75 Gdańsk-Orunia, Tczew 226  Nowa Karczma 221 Kościerzyna 226  Pruszcz Gd., Przejazdowo 227 Wocławy, Cedry Wielkie 7 Województwo pomorskie (0) Rusocin 6E75 226 autostrada A1E75 Rusocin – Pyrzowice[g] (475) Pyrzowice S1E75 Województwo śląskie I wariant – odcinek w przebiegu prowadzącym do Gorzyczek autostrada A1 Pyrzowice – Gorzyczki granica państwa CZ Gorzyczki — Věřňovice  Czechy II wariant – odcinek w przebiegu prowadzącym do Zwardonia S1E75 Pyrzowice – Podwarpie (517) Podwarpie S1E75 86 91 (proj) Dąbrowa Górnicza – Ząbkowice Dąbrowa Górnicza – Pogoria 796 Dąbrowa Górnicza – Gołonóg Dąbrowa Górnicza – Podlesie Dąbrowa Górnicza – Sulno 94 Sosnowiec – Porąbka (proj) Sosnowiec – Dańdówka Sosnowiec – Jęzor, Jaworzno 79 Jaworzno – Rejon Wysoki Brzeg Mysłowice – Brzęczkowice A4E40 E462 Mysłowice – Brzezinka Mysłowice – Kosztowy 934 Imielin 934 Lędziny – Hołdunów Tychy – Wartogłowiec 1 86[h] koniec drogi ekspresowej (565) Tychy – Wartogłowiec Stacja paliw (Lotos) (566) Tychy 44 (567) Tychy – Al. Niepodległości (568) Tychy – ul. Piłsudskiego (569) Tychy – zjazd na Tesco[i] (570) Tychy – węzeł Tyski Kobiór 928 Stacja paliw (BP) Stacja paliw (Statoil) Pszczyna 931 Stacja paliw (Orlen) Pszczyna – ul. J. Hallera (588) Pszczyna 933 Pszczyna – ul. Spokojna Goczałkowice-Zdrój – ul. Główna, ul. Brzozowa most nad Wisłą Stacja paliw (Shell) Stacja paliw (Lukoil) Czechowice-Dziedzice – ul. Węglowa Czechowice-Dziedzice – ul. Legionów, ul. Waryńskiego Czechowice-Dziedzice – ul. Ligocka Stacja paliw (Lotos) droga ekspresowa S1E75 Bielsko-Biała – Przybędza (603) Bielsko-Biała Komorowice S52 942 most nad Białą Bielsko-Biała Rosta 940 Bielsko-Biała Suchy Potok S1 most nad Krzywą i linią kolejową Bielsko-Biała Lipnik 52 most nad Niwką most nad Straconką Bielsko-Biała Mikuszowice 942 most nad Białą Wilkowice most nad Mesznianką Buczkowice estakada nad Żylicą Łodygowice most nad Kalonką Żywiec most nad Leśnianką Żywiec – Browar wiadukt nad linią 139 Katowice – Zwardoń wiadukt nad linią 139 Katowice – Zwardoń Przybędza 1 koniec drogi ekspresowej most nad Sołą w Węgierskiej Górce dworzec kolejowy Węgierska Górka most nad Żabniczanką rondo w Milówce most nad Sołą w Milówce most nad Kameniszczanką Milówka S1 droga ekspresowa S1 Milówka – Zwardoń wiadukt w Milówce (654 m) Laliki 943 [j] tunel Emilia (678 m) Laliki II koniec drogi ekspresowej Zwardoń granica państwa SK Zwardoń-Myto — Skalité  Świerczynowiec (Svrčinovec)  Svrčinovec, Żylina (Žilina) Odcinek węzeł Częstochowa Północ – ul. Warszawska w Częstochowie[5] A1E75  Pyrzowice, Gliwice, Ostrawa (Ostrava) A1E75  Piotrków Trybunalski, Łódź, Toruń, Gdańsk Częstochowa Północ A1E75 Częstochowa 1 aleja Wojska Polskiego ul. Połaniecka al. Marszałkowska, ul. Kornela Makuszyńskiego przejazd pod wiaduktem linii 1 Warszawa Zach. – Katowice ul. Warszawska 91 91  Radomsko, Piotrków Trybunalski, Łódź 91  Koziegłowy, Siewierz, Podwarpie

Droga krajowa nr 1 (DK1) – droga krajowa klasy A, S, GP oraz na krótkim odcinku klasy G^[6] łącząca północ Polski (Gdańsk) z południem: Gorzyczkami lub Zwardoniem (istnieją dwie równoległe trasy oznaczone jako DK1). Jest jedną z głównych tras w Polsce o przebiegu południkowym. Stanowi polską część międzynarodowego szlaku komunikacyjnego E75 Helsinki – Gdańsk – Łódź – Budapeszt – Ateny. Biegnie przez województwa: pomorskie, kujawsko-pomorskie, łódzkie i śląskie. Na północy rozpoczyna się w miejscowości Rusocin na węźle z drogą ekspresową S6 i biegnie autostradą A1 do Pyrzowic do węzła z drogą ekspresową S1, gdzie rozwidla się (rozpoczyna podwójny przebieg): od Pyrzowic do granicy z Czechami w Gorzyczkach oraz od Pyrzowic przez Dąbrowę Górniczą, Tychy, Bielsko-Białą, Żywiec do granicy ze Słowacją w Zwardoniu.

Trasa trzykrotnie (w pobliżu Grudziądza, Torunia i w Czechowicach-Dziedzicach) przekracza Wisłę.

Klasa drogi

Pomijając odcinki oznakowane jako autostrada i droga ekspresowa droga posiada parametry klasy GP na odcinkach:

• Tychy – Bielsko-Biała
• Przybędza – Węgierska Górka

oraz parametry klasy G na odcinku między Węgierską Górką a Milówką^[6].

Dopuszczalny nacisk na oś

Od 2005 roku^[7] na drodze nr 1 dopuszczalny jest ruch pojazdów o nacisku osi pojedynczej do 11,5 tony^[8][9].

Historia

Pierwotnie droga krajowa nr 1 biegła po śladzie obecnej drogi krajowej nr 91, jednakże wraz z oddawaniem kolejnych odcinków autostrady A1, przejmowały one oznaczenie drogi krajowej nr 1, natomiast równoległe odcinki starej jedynki oznaczane były numerem 91. Południowy odcinek drogi krajowej nr 1 pierwotnie biegł natomiast równoleżnikowo między Cieszynem a Bielskiem-Białą, po szlaku obecnej drogi ekspresowej S52. W dniu 4 sierpnia 2016 r. zmieniony został przebieg południowego odcinka drogi na obecny, biegnący południkowo do granicy ze Słowacją w Zwardoniu.

Trasa między Bielskiem-Białą a Zwardoniem w latach 1985^[10] – 2000^[11] nosiła oznaczenia drogi krajowej nr 94 na odcinku Bielsko-Biała – Żywiec oraz drogi krajowej nr 944 na dalszej części do Zwardonia. W latach 2000 – 2016^[12] fragmenty te stanowiły drogę krajową nr 69.

Według Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 9 lutego 2023 r. do przebiegu drogi krajowej nr 1 ma być zaliczany także odcinek alei Wojska Polskiego w Częstochowie od węzła autostradowego Częstochowa Północ do węzła z ulicą Warszawską (droga nr 91)^[5]. Przedmiotowy odcinek, według rozporządzenia, nie stanowi zasadniczego przebiegu drogi nr 1^[5]. 1 stycznia 2025 roku zostanie pozbawiony kategorii drogi krajowej, na mocy rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 11 września 2024 r.^[13]

Pikietaż

Poniższa tabela zawiera informacje dotyczące wyznaczonego pikietażu w ciągu drogi, opracowana na podstawie danych udostępnionych przez Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad^[14]. Może ona zawierać nie do końca precyzyjne dane.

Dane pikietażu drogi krajowej nr 1^[k]

Oznaczenie	Odcinek	km początkowy	km końcowy	Uwagi
A1	Rusocin – Pyrzowice	0,0	475,4	początek trasy kilkaset metrów na północ od węzła Rusocin (przejście z drogi ekspresowej S6)
A1d	Pyrzowice – wiadukt obwodnicy zachodniej Piekar Śląskich	0,0	≈14	pikietaż lokalny dokładna wartość końcowa nieznana wiadukt znajduje się w sąsiedztwie węzła Piekary Śląskie pofałdowania nawierzchni (ograniczenia do 110 i 80 km/h)
A1c	wiadukt obwodnicy zachodniej Piekar Śląskich – węzeł Gliwice Wschód – początek estakady autostradowej w Gliwicach	0,0	22,6	pikietaż lokalny wartość końcowa szacowana
A1b	początek estakady autostradowej w Gliwicach – Gliwice Sośnica (wiadukt nad DK44)	0,0	≈5,9	pikietaż lokalny dokładna wartość końcowa nieznana
A1a	Gliwice Sośnica (wiadukt nad DK44) – granica państwa	0,0	≈48,7	pikietaż lokalny dokładna wartość końcowa nieznana
S1b	Pyrzowice – Podwarpie	0,0	brak danych (około 13. km)	pikietaż lokalny według materiału źródłowego odcinek kończy się na połączeniu jezdni głównych z łącznicami (km 12+600), jednakże punkt środkowy węzła jest kilkaset metrów dalej
1a	Podwarpie – Dąbrowa Górnicza	0,0	2,5	pikietaż lokalny punkt końcowy na granicy Dąbrowy Górniczej przebudowa odcinka do drogi ekspresowej wschodnia obwodnica GOP
1	Dąbrowa Górnicza	525,1	530,7	fragment w przebudowie do drogi ekspresowej wschodnia obwodnica GOP
S1	Dąbrowa Górnicza – Sosnowiec – Mysłowice – Tychy	530,7	564,5	wschodnia obwodnica GOP
1	Tychy – Pszczyna – Czechowice-Dziedzice – Bielsko-Biała	564,5	brak danych (około 601. km)	według materiału źródłowego odcinek kończy się na połączeniu jezdni głównej z łącznicą relacji Tychy → Cieszyn (km 600+800), jednakże punkt środkowy węzła jest kilkaset metrów dalej
S1f	Bielsko-Biała – Przybędza	0,0	33,8	pikietaż lokalny dawna droga ekspresowa S69
1f	Przybędza – Węgierska Górka – Milówka – S1	33,8	45,6	pikietaż lokalny dawna droga krajowa nr 69
1h	Węgierska Górka – Milówka – S1	0,0	≈5,9	ulica Trakt Cesarski, droga o częściowym ograniczeniu dostępu (dojazd do posesji); na 800 m nie ma utwardzonej nawierzchni[15] pikietaż lokalny
S1g	(Milówka) DK1 – Tunel Emilia – Zwardoń – granica państwa (dawne przejście graniczne)	0,0	≈11,2	pikietaż lokalny dokładna wartość końcowa nieznana na wysokości 10. km oznakowanie końca drogi ekspresowej, dalszy przebieg jako droga krajowa

Autostrada A1

Trasa na odcinku Rusocin – Gorzyczki (584 kilometry) ma status autostrady A1. Jest też częścią trasy europejskiej E75

Droga ekspresowa S1

Droga na odcinkach Pyrzowice – Tychy, Bielsko-Biała – Przybędza oraz Milówka – Zwardoń (granica ze Słowacją) ma status drogi ekspresowej S1.

Planowane przebudowy i remonty

Droga ekspresowa S1

Mysłowice - Bielsko-Biała

Obecnie budowany jest odcinek drogi S1 Mysłowice – Bielsko-Biała zastępujący istniejący przebieg DK1 biegnący przez Tychy, Pszczynę i Czechowice-Dziedzice. Zakończenie prac zaplanowano na rok 2026.

Przybędza - Milówka

Realizowany jest też odcinek trasy między węzłani "Przybędza" i "Milówka" (tzw. obejście Węgierskiej Górki). Trasa zostanie poprowadzona przez estakady i 2 tunele o długości około 800 metrów. Długość drogi to prawie 10 kilometrów. Termin zakończenia budowy drogi to rok 2024.

Ważniejsze miejscowości leżące na trasie nr 1

(lista wymienionych miejscowości nie uwzględnia miejscowości w ciągu A1)

• Pyrzowice (Międzynarodowy port lotniczy Pyrzowice)
• Dąbrowa Górnicza – obwodnica S1
• Sosnowiec – obwodnica S1
• Jaworzno – obwodnica S1
• Mysłowice – obwodnica S1
• Tychy – (droga nr 44, 86)
• Kobiór – obwodnica
• Pszczyna
• Goczałkowice-Zdrój – obwodnica
• Czechowice-Dziedzice – obwodnica
• Bielsko-Biała – obwodnica S1 (droga S52)
• Żywiec – obwodnica S1
• Laliki – obwodnica S1
• Zwardoń – obwodnica S1

Zobacz też

Zobacz wiadomość w serwisie Wikinews pt. Nowy odcinek autostrady A1

• autostrada A1
• droga ekspresowa S1
• droga krajowa nr 91
• trasa europejska E75
• Gierkówka

Przypisy

1. Opis trasy [online], OpenStreetMap [dostęp 2022-03-18] .
2. Opis trasy [online], Mapy Google [dostęp 2022-03-18] .
3. Opis trasy [online], OpenStreetMap [dostęp 2022-03-18] .
4. Opis trasy [online], Mapy Google [dostęp 2022-03-18] .
5. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 9 lutego 2023 r. w sprawie ustalenia przebiegu dróg krajowych (Dz.U. z 2023 r. poz. 455)
6. Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad: Zarządzenie nr 34 Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad z dnia 3 października 2017 r. w sprawie klas istniejących dróg krajowych. gddkia.gov.pl. [dostęp 2017-10-22]. (pol.).
7. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 19 października 2005 r. w sprawie wykazu dróg krajowych, po których mogą się poruszać pojazdy o dopuszczalnym nacisku pojedynczej osi napędowej do 11,5 t (Dz.U. z 2005 r. nr 219, poz. 1860)
8. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 8 czerwca 2011 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie wykazu dróg krajowych, po których mogą poruszać się pojazdy o dopuszczalnym nacisku pojedynczej osi napędowej do 11,5 t (Dz.U. z 2011 r. nr 124, poz. 703)

9. Art. 41. 1. Po drogach publicznych dopuszcza się ruch pojazdów o dopuszczalnym nacisku pojedynczej osi napędowej
   do 11,5 t, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3.
   2. Minister właściwy do spraw transportu ustala, w drodze rozporządzenia, wykaz:
   1) dróg krajowych oraz dróg wojewódzkich, po których mogą poruszać się pojazdy o dopuszczalnym nacisku pojedynczej osi do 10 t,
   2) dróg krajowych, po których mogą poruszać się pojazdy o dopuszczalnym nacisku pojedynczej osi do 8 t
   – mając na uwadze potrzebę ochrony dróg oraz zapewnienia ruchu tranzytowego.
   3. Drogi wojewódzkie inne niż drogi określone na podstawie ust. 2 pkt 1, drogi powiatowe oraz drogi gminne stanowią
   sieć dróg, po których mogą poruszać się pojazdy o dopuszczalnym nacisku pojedynczej osi do 8 t.

   Ustawa o drogach publicznych (Dz.U. z 2022 r. poz. 1693)

   {{Cytat}} Linki zewnętrzne: "źródło".

10. Uchwała nr 192 Rady Ministrów z dnia 2 grudnia 1985 r. w sprawie zaliczenia dróg do kategorii dróg krajowych (M.P. z 1986 r. nr 3, poz. 16)
11. Zarządzenie nr 6 Generalnego Dyrektora Dróg Publicznych z dnia 9 maja 2000 r. w sprawie nowych numerów dróg krajowych, [w:] Rzeczpospolita [online], 4 lipca 2000 .
12. Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad: Zarządzenie nr 13 Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad z dnia 22 lipca 2016 r. zmieniające zarządzenie w sprawie nadania numerów drogom krajowym. gddkia.gov.pl. [dostęp 2020-01-31]. (pol.).
13. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 11 września 2024 r. w sprawie pozbawienia dróg kategorii dróg krajowych (Dz.U. z 2024 r. poz. 1363)
14. Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad: Serwis Mapowy GDDKiA. [dostęp 2022-02-07]. (pol.). – warstwa „Słupki pikietażowe”.
15. Redakcja: Awantura o "Cesarkę". beskidzka24.pl, 2017-11-11. [dostęp 2022-02-07]. (pol.).

Uwagi

1. Miejsce ustawienia znaków początku/końca autostrady znajduje się kilkaset metrów na północ od Rusocin)
2. W ciągu I wariantu od Pyrzowic
3. W ciągu II wariantu od Pyrzowic
4. Do 4 sierpnia 2016 r. przebieg drogi kończył się w Cieszynie, na granicy polsko-czeskiej.
5. Odległość dotyczy trasy z Rusocina przez Pyrzowice i Gliwice do granicy państwowej w Gorzyczkach
6. Odległość dotyczy trasy z Rusocina przez Pyrzowice, Tychy i Bielsko-Białą do granicy państwowej w Zwardoniu
7. Koncesjonariusz na odc. Rusocin – Toruń: Gdańsk Transport Company
8. Jedyne relacje węzła: wjazd na S1 tylko w kierunku Pyrzowic, zjazd z S1 tylko w stronę Bielska-Białej
9. Wjazd od strony Cieszyna, wyjazd w kierunku Katowic
10. Brak możliwości zjazdu z S1 od strony Zwardonia. Zobacz na mapie
11. Stan na 1 marca 2023