Kompania graniczna KOP „Lubieniec”

Kompania graniczna KOP „Lubieniec”

Historia
Państwo	Polska
Rozformowanie	1939
Organizacja
Dyslokacja	Lubieniec[a]
Formacja	Korpus Ochrony Pogranicza
Podległość	batalion KOP „Kleck”

Kompania graniczna KOP „Lubieniec” – pododdział graniczny Korpusu Ochrony Pogranicza pełniący służbę ochronną na granicy polsko-radzieckiej.

Formowanie i zmiany organizacyjne

Na podstawie rozkazu szefa Sztabu Generalnego L. dz. 12044/O.de B./24 z 27 września 1924, w pierwszym etapie organizacji Korpusu Ochrony Pogranicza sformowano 9 batalion graniczny ^[1][2], a w jego składzie 1 kompanię graniczną KOP. W listopadzie 1936 kompania liczyła 2 oficerów, 7 podoficerów, 4 nadterminowych i 82 żołnierzy służby zasadniczej^[b].

W 1939 1 kompania graniczna KOP „Lubieniec” podlegała dowódcy batalionu KOP „Kleck”^[3].

Służba graniczna

Podstawową jednostką taktyczną Korpusu Ochrony Pogranicza przeznaczoną do pełnienia służby ochronnej był batalion graniczny. Odcinek batalionu dzielił się na pododcinki kompanii, a te z kolei na pododcinki strażnic, które były „zasadniczymi jednostkami pełniącymi służbę ochronną”, w sile półplutonu. Służba ochronna pełniona była systemem zmiennym, polegającym na stałym patrolowaniu strefy nadgranicznej i tyłowej, wystawianiu posterunków alarmowych, obserwacyjnych i kontrolnych stałych, patrolowaniu i organizowaniu zasadzek w miejscach rozpoznanych jako niebezpieczne, kontrolowaniu dokumentów i zatrzymywaniu osób podejrzanych, a także utrzymywaniu ścisłej łączności między oddziałami i władzami administracyjnymi^[4]. Miejscowość, w którym stacjonowała kompania graniczna, posiadała status garnizonu Korpusu Ochrony Pogranicza^[5].

1 kompania graniczna „Lubieniec” w 1934 ochraniała odcinek granicy państwowej szerokości 13 kilometrów 238 metrów^[6]. Po stronie sowieckiej granicę ochraniały zastawy „Filipowicze” i „Mokrany” z komendantury „Filipowicze”^[7] .

Kompanie sąsiednie:

• 3 kompania graniczna KOP „Smolicze” ⇔ 2 kompania graniczna KOP „Chominka” – 1928^[8], 1929^[9], 1931^[7] , 1932^[10], 1934^[11], 1938^[12]

Struktura organizacyjna

Rozmieszczenie batalionu KOP „Kleck” w 1931

Strażnice kompanii w latach 1928 – 1934^{[13] [8][9][7] [10][11][c]}:

• 81 strażnica KOP „Korzeniowszczyzna”^[d]
• 82 strażnica KOP „Wielka Bałwań”^[e]
• 83 strażnica KOP „Jodczyce”^[f]
• 84 strażnica KOP „Ciecierowiec”^[g]

Strażnice kompanii w 1938^[12]

• strażnica KOP „Korzeniowszczyzna”
• strażnica KOP „Wielka Bałwań”
• strażnica KOP „Ciecierowiec”

Organizacja kompanii 17 września 1939^[14][15]

• dowództwo kompanii
• pluton odwodowy
• 1 strażnica KOP „Korzeniowszczyzna”
• 2 strażnica KOP „Bałwań Wielka”
• 3 strażnica KOP „Ciecierowiec”

Dowódcy kompanii

• kpt. Zygmunt Bobrowski^[h] (– 1939)

Uwagi

1. osada Lubieniec, gmina Hrycewicze, powiat nieświeski, województwo nowogródzkie → Baza miejscowości kresowych
2. Wykaz stanów etatowych oficerów, podoficerów i żołnierzy KOP przesłanych przez ppłk. dypl. Franciszka Węgrzyna ze sztabu KOP do I oficera do zleceń GISZ płk. dypl. Kazimierza Glabisza. → Jabłonowski i in. 2001 ↓, s. 367
3. W 2000 roku Rajmund Szubański napisał, że sformułowania zawarte w artykule „Bataliony, kompanie, strażnice KOP” z 1993 roku, odnoszą się do stanu sprzed 1937 roku → Szubański 2000 ↓, s. 87. Wymienił następujące strażnice: „Korzeniowszczyzna”, „Batmań”, „Jodczyki”, „Ciecierowiec”, „Kuncowszczyzna”, „Helenowo”, „Mokrany” → Szubański 1993 ↓, s. 277
4. wieś Korzeniowszczyzna, gmina Hrycewicze, powiat nieświeski, województwo nowogródzkie → Baza miejscowości kresowych
5. wieś Bałwań Wielka, gmina Hrycewicze, powiat nieświeski, województwo nowogródzkie → Baza miejscowości kresowych
6. wieś Jodczyce, gmina Hrycewicze, powiat nieświeski, województwo nowogródzkie → Baza miejscowości kresowych
7. wieś Ciecierowiec, gmina Hrycewicze, powiat nieświeski, województwo nowogródzkie → Baza miejscowości kresowych
8. Bobrowski Zygmunt, kpt piech., w KOP od 1935. Do mobilizacji dca 1 kompanii granicznej „Lubieniec”. We wrześniu 1939 dowódca 4 kompanii piechoty II batalionu piechoty 96 pułku piechoty. Poległ w walkach z Niemcami w Janowie 18 września 1939. → Jabłonowski i in. 2001 ↓, s. 710

Przypisy

1. Prochwicz i 3/1994 ↓, s. 152.
2. Prochwicz, Konstankiewicz i Rutkiewicz 2003 ↓, s. 23.
3. Szubański 2000 ↓, s. 89.
4. Falkiewicz 1925 ↓, s. 3-4.
5. Jabłonowski i in. 2001 ↓, s. 312-314.
6. Jabłonowski i in. 2001 ↓, s. 299.
7. Szkice dyslokacyjne ↓.
8. Komunikaty dyslokacyjne KOP ↓, s. 7/1928.
9. Komunikaty dyslokacyjne KOP ↓, s. 8/1929.
10. Komunikaty dyslokacyjne KOP ↓, s. 25/1932.
11. Komunikaty dyslokacyjne KOP ↓, s. 55/1934.
12. Komunikaty dyslokacyjne KOP ↓, s. 86/1938.
13. Wykaz L.dz. 1040/2Br.OP. ↓.
14. Prochwicz 2003 ↓, s. 309.
15. Grzelak 2001 ↓, s. 188.

Bibliografia

• Stanisław Falkiewicz: Korpus Ochrony Pogranicza. W pierwszą rocznicę objęcia służby na wschodniej granicy Rzeczypospolitej 1924-1925. 1925. [dostęp 2016-01-30].
• Czesław Grzelak: Szack–Wytyczno 1939. Warszawa: Dom Wydawniczy Bellona, 2001. ISBN 83-11-09324-5.
• Marek Jabłonowski, Włodzimierz Jankowski, Bogusław Polak, Jerzy Prochwicz: O niepodległą i granice. Korpus Ochrony Pogranicza 1924-1939. Wybór dokumentów. WarszawaPułtusk: Wyższa Szkoła Humanistyczna w Pułtusku. Wydział Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego, 2001. ISBN 8388067488.
• Jerzy Prochwicz: Formacje Korpusu Ochrony Pogranicza w 1939 roku. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2003. ISBN 83-88973-58-4.
• Jerzy Prochwicz, Andrzej Konstankiewicz, Jan Rutkiewicz: Korpus Ochrony Pogranicza 1924–1939. Barwa i Broń, 2003. ISBN 8390021794.
• Jerzy Prochwicz. Korpus Ochrony Pogranicza w przededniu wojny, Część I. Powstanie i przemiany organizacyjne KOP do 1939 r. „Wojskowy Przegląd Historyczny”. 3 (149), 1994. Warszawa: Wydawnictwo „Czasopisma Wojskowe”. ISSN 0043-7182. 
• Rajmund Szubański. Bataliony, kompanie, strażnice KOP. „Wojskowy Przegląd Historyczny”. 3 (145), 1993. Warszawa: Wydawnictwo „Czasopisma Wojskowe”. ISSN 0043-7182. 
• Rajmund Szubański. Bataliony, kompanie, strażnice KOP-u. „Przegląd Historyczno-Wojskowy”. 3 (184), 2000. Warszawa: Dom Wydawniczy Bellona. ISSN 1640-6281. 
• Graficzny wykaz budynków zajmowanych przez oddziały 2 Brygady KOP nr L.dz. 1040/2Br.OP.
• Komunikaty dyslokacyjne Korpusu Ochrony Pogranicza z lat 1927 (z uzupełnieniami i poprawkami), 1928, 1932, 1934 (z uzupełnieniami i poprawkami) i 1938 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin. (sygn.177/143 do 177/149.)
• Szkice dyslokacyjne Korpusu Ochrony Pogranicza i podległych jednostek w latach 1927–1939 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin. (sygn.177/151.)