Irailaren 9
Irailaren 9 a gregoriotar egutegiaren urteko berrehun eta berrogeita hamabigarren eguna da, 253.a bisurteetan . 113 egun falta dira urtea amaitzeko.
Gertaerak
Richard Oribe.
Egutegia
Aurreko eta hurrengo urteetan
Izendegia
Seaska egutegia:
Arantza, Arantzazu, Arantxa eta Olarizu.
Daturen bat falta bada, urtearen lotura jarraitu han sartzeko.
Gertaerak
Euskal Herria
Mundua
Arte eta kultura
Euskal Herria
Mundua
1938 – Boys Town Norman Taurogek zuzendu eta Spencer Tracy , Mickey Rooney eta Henry Hull aktoreek antzeztu zuten.1954 – Sabrina Billy Wilderek zuzendu eta Humphrey Bogart , Audrey Hepburn eta William Holden aktoreek antzeztu zuten.1964 – Le Gendarme de Saint-Tropez Jean Giraultek zuzendu eta Louis de Funès aktoreak antzeztu zuen.1967 – Herkuloideak AEBtako CBS telebista katean aireratzen hasi ziren.1973 – Ehizakatuak NBC telebista katean aireratzen hasi ziren.2002 – Evelyn Bruce Beresfordek zuzendu eta Sophie Vavasseur , Pierce Brosnan , Stephen Rea , Alan Bates , Julianna Margulies eta Aidan Quinn aktoreek antzeztu zutelarik.2005 – Walk the Line James Mangoldek zuzendu eta Joaquin Phoenix eta Reese Witherspoon aktoreek antzeztu zuten.2009 – The Bad Lieutenant: Port of Call New Orleans Veneziako Mostran estreinatu zen, Werner Herzogek zuzendu eta Nicolas Cage , Eva Mendes eta Val Kilmer aktoreek antzeztu zutelarik.
Zientzia eta teknologia
Euskal Herria
Mundua
Kirolak
Euskal Herria
Mundua
Jaiotzak
Euskal Herria
1806 – Ganix Makeakoa , baxenafar kontrabandista eta mugalaria (h. 1872 ).1861 – Martin V. Biscailuz , baxenafar gurasodun estatubatuar letradu eta kazetari euskalduna, Los Angelesen (h. 1899 ).1864 – Francisco Iturrino , euskal herritar jatorriko margolaria, Santanderren (h. 1924 ).1868 – Gorgonio Renteria , politikari jeltzalea eta euskal idazlea (h. 1940 ).1912 – Felipe del Río , bilbotar hegazkinlaria, Gerra Zibil garaian aparteko hegazkinlari izandakoa (h. 1937 ).1914 – Pedro Armillas , espainiar antropologo eta arkeologoa, kolonaurreko kulturak ikertu zituena, Donostian (h. 1984 ).1918 – Guy de Montlaur , lapurtar margolaria (h. 1977 ).1922 – Álvaro de Laiglesia , gipuzkoar eleberrigilea, antzerkigilea eta kazetaria (h. 1981 ).1935 –
1936 – Jacinto Urrestarazu , euskal txirrindularia (h. 2017 ).1937 – Txomin Ezponda , baxenafar bertsolaria.1948 – Clemente Pérez Arroyo, Panaderito de Oyón , arabar pilotaria (h. 2014 ).1952 – Agustin Txurruka , bizkaitar belar hockey jokalari ohia.1953 –
1955 – Carmen Gurruchaga , gipuzkoar kazetari eta idazlea.1958 – Bernard Blancan , lapurtar aktore eta argazkilaria.1962 – Marta Macho Stadler , bizkaitar matematikaria eta zientzia dibulgatzailea.1963 –
1964 – Xabier Agote , Albaola Itsas Kultur Erakundearen sortzailea eta lehendakaria.1968 – Arantxa Artza , gipuzkoar irrati esataria eta telebista aurkezlea.1969 – Aritz Lopategi , bizkaitar bertsolaria.1970 – Nerea Onaindia , bizkaitar futbolari ohia.1971 –
1973 –
1975 – Irati Iciar Madinabeitia , gipuzkoar historialaria.1976 –
1977 – Iker Fernández , gipuzkoar snowboardlaria.1982 – Unai Muñoa , gipuzkoar bertsolaria eta bertso-eskola irakaslea.1986 – Iñaki Iza , bizkaitar esku huskako pilotari ohia.1988 – Arantxa Ramos , bizkaitar igerilaria, libre estiloan aditua.2000 –
2003 - Clara Pinedo , bizkaitar futbolaria.
Mundua
384 – Honorio , erromatar enperadorea (h. 423 ).1466 – Ashikaga Yoshitane , Ashikaga shogunerriko hamargarren shoguna (h. 1523 ).1585 – Richelieu kardinala , frantziar elizgizona eta ministroburua (h. 1642 ).1737 – Luigi Galvani , italiar sendagile eta fisikaria (h. 1798 ).1754 –
1769 – Ivan Kotliarevskyi , ukrainar idazle, olerkari eta antzerkigilea (h. 1838 ).1778 – Clemens Brentano , alemaniar olerkari eta eleberrigilea (h. 1842 ).1789 – William Cranch Bond , estatubatuar astronomoa (h. 1859 ).1802 – Karl August Friedrich Mahn , alemaniar erromanista eta euskalaria (h. 1887 ).1808 – Wendela Hebbe , suediar kazetari eta idazlea, ustez Suediako egunkari bateko lehen emakume kazetaria (h. 1899 ).1828 – Leo Tolstoi , errusiar idazlea (h. 1910 ).1841 – Paul Eyschen , Luxenburgoko lehen ministroa (h. 1915 ).1843 – Oscar Montelius , suediar arkeologoa (h. 1921 ).1848 – Elia Millosevich , italiar astronomoa (h. 1919 ).1852 – John Henry Poynting , ingeles fisikaria (h. 1914 ).1873 – Max Reinhardt austriar antzerki-zuzendaria eta zinemagilea (h. 1943 ).1878 – María de Echarri , espainiar zutabegile eta propagandista katolikoa, politikaria eta feminista (h. 1955 ).1881 – Panagiotis Poulitsas , Greziako lehen ministroa (h. 1968 ).1885 –
1890 – Kurt Lewin , alemaniar psikologo eta filosofoa (h. 1947 ).1899 – Brassaï , franko-hungariar argazkilari, eskultore, dominen-egile, idazle eta zinemagilea (h. 1984 ).1900 – James Hilton , britainiar eleberrigile eta gidoigilea (h. 1954 ).1906 – Pietro Francisci , italiar zinemagilea (h. 1977 ).1908 – Cesare Pavese , italiar idazle eta poeta (h. 1950 ).1911 –
1918 – Oscar Luigi Scalfaro , Italiako 9. Presidentea (h. 2012 ).1922 –
1923 –
1924 – Rik Van Steenbergen , belgikar txirrindularia, historiako handienetako bat (h. 2003 ).1927 – Elvin Jones , estatubatuar jazz bateria-jotzailea (h. 2004 ).1928 – Sol LeWitt , estatubatuar artista (h. 2007 ).1929 – Claude Nougaro , frantziar abeslari eta letragilea, jazz arloan espezializatuta (h. 2004 ).1931 –
1934 –
1935 – Chaim Topol , israeldar aktore eta abeslaria (h. 2023 ).1936 –
1939 – Reuven Rivlin , Israelgo presidentea.1941 –
1942 – Juan Luis Panero , espainiar poeta (h. 2013 ).1944 – Neil French , britainiar enpresaburua.1945 – Doug Ingle , estatubatuar abeslari eta musikaria, Iron Butterfly 2024 ).1947 – Bryan Sykes , britainiar genetista eta zientzia idazlea (h. 2020 ).1949 – Susilo Bambang Yudhoyono , Indonesiako presidente ohia.1950 – Agustín Díaz Yanes , espainiar zinema zuzendari eta gidoigilea.1960 – Hugh Grant , ingeles aktore eta zinema ekoizlea.1961 – Issam Zahreddine , Siriako Errepublikar Guardiaren maior jenerala (h. 2017 ).1965 – Jesús Vázquez , espainiar telebista aurkezlea.1966 – Adam Sandler , estatubatuar aktorea.1967 – Joan Canadell , kataluniar politikari, enpresaburu eta industria-ingeniaria.1972 –
Xavier Pascual , kataluniar saskibaloi entrenatzailea.Sandra Uve , kataluniar ilustratzailea, dibulgatzaile zientifikoa, gidoilaria eta idazlea.1974 – Ivo Ulich , txekiar futbolari ohia.1976 – Hanno Möttölä , finlandiar saskibaloi jokalaria.1977 – Gina Gogean , errumaniar gimnasta artistikoa, bederatzi aldiz munduko txapelduna hainbat probatan.1980 –
1983 – Zoe Kazan , estatubatuar aktorea, gidoilari eta dramagilea.1985 – Luka Modrić , kroaziar futbolaria.1989 – Dairis Bertāns , letoniar saskibaloi jokalaria.1991 – Kelsey Chow , estatubatuar aktorea.2001 – Emma Ellingsen , norvegiar modelo, aktore eta youtuberra.
Heriotzak
Euskal Herria
1600 – Frantzisko Tolosakoa , gipuzkoar teologoa eta frantziskotar fraidea, Tuin .1737 – Karlos III.a Beltzuntze , baxenafar militarra (j. 1670 ).1794 – Juan de Orobiogoitia Agirre , bizkaitar merkataria (j. 1718 ).1919 – Henri Lutz , lapurtar musikagilea, sinfonietan aditua, Parisen (j. 1864 ).1929 – Francisco Garate , gipuzkoar elizgizon jesuita (j. 1857 ).1933 – Henri-Achille Zo , lapurtar margolaria, Landetan (j. 1873 ).1936an Cortes eta Ribaforada arteko Zaragozarako bidean fusilatuak:
1937an Derion fusilatuak:
1942 – Erramun Olabide , gasteiztar hizkuntzalaria, Tolosa Okzitanian (j. 1869 ).1957 – Jacinto Olabe , gipuzkoar margolaria, erretratuetan aditua (j. 1877 ).1965 - Pedro Astigarraga , bizkaitar futbolaria eta Athleticeko presidentea (j. 1882 ).1994 – Luis Bergaretxe , bizkaitar futbolari eta enpresaria (j. 1910 ).1999 – José Luis Lauzirika , bizkaitar futbolaria (j. 1921 ).2021 – Alicia Iturrioz , gipuzkoar margolaria, Donostian (j. 1927 ).
Mundua
1087 – Gilen I.a Konkistatzailea , Normandiako dukea eta Ingalaterrako erregea .1398 – Jakue I.a Ziprekoa , Zipreko errege eta Jerusalemgo errege tituluduna (j. 1334 ).1438 – Eduardo I.a Portugalgoa , Portugalgo erregea (j. 1391 ).1513 – Jakobo IV.a Eskoziakoa , Eskoziako erregea (j. 1473 ).1569 – Pieter Bruegel Zaharra , flandriar margolaria (j. 1525 ).1590 – Rebecca Lemp , sorginkeria leporatu eta Nördlingenen sutan erre zuten emakume alemaniarra.1596 – Ana Jagellon , Poloniako erregina eta Lituaniako dukesa handia (j. 1523 ).1693 – Ihara Saikaku , japoniar idazlea (j. 1642 ).1815 – John Singleton Copley , anglo-estatubatuar margolaria (j. 1738 ).1819 – Martín Álvarez de Sotomayor , Colomerako kondea, espainiar militarra (j. 1723 ).1841 – Augustin Candolle , suitzar botanikaria (j. 1778 ).1891 – Jules Grévy , Frantziako presidentea (j. 1807 ).1898 – Stéphane Mallarmé , frantziar olerkaria (j. 1842 ).1901 – Henri de Toulouse-Lautrec , frantziar margolaria (j. 1864 ).1912 – Jaroslav Vrchlický , txekiar idazlea (j. 1853 ).1913 – Paul de Smet de Naeyer , Belgikako lehen ministroa (j. 1843 ).1934 – Roger Fry , ingeles margolari eta artw-kritikaria (j. 1866 ).1941 – Hans Spemann , alemaniar biologoa, 1935eko Medikuntzako Nobel saria (j. 1869 ).1960 – Jussi Björling , suediar tenorra (j. 1911 ).1976 –
1978 – Hugh MacDiarmid , eskoziar olerkaria (j. 1892 ).1981 – Jacques Lacan , frantziar psikiatra (j. 1901 ).1983 – Luis Monti , italoargentinar futbolaria (j. 1901 ).1985 – Paul John Flory , estatubatuar kimikaria, 1974ko Kimikako Nobel Saria (j. 1910 ).1990 –
1997 – Burgess Meredith , estatubatuar aktore, zinema zuzendari, ekoizle eta idazlea (j. 1907 ).1998 – Lucio Battisti , italiar musikari eta abeslaria (j. 1943 ).2000 – Veerasamy Ringadoo , Maurizioko lehenbiziko presidentea (j. 1920 ).2001 – Ahmad Shah Massoud , afganistango mujahidinen buruzagia, Sobietarren aurkako gerran garrantzi handiko paperduna, eraila (j. 1953 ).2003 –
2007 – Helmut Senekowitsch , austriar futbolari eta entrenatzailea (j. 1933 ).2009 – Tuna Mascarenhas , caboverdetar laborategi medikoko aktibista eta zientifikoa (j. 1944 ).2010 – Bent Larsen , danimarkar xakelaria (j. 1935 ).2011 – Josep Termes , kataluniar historialaria, XIX. eta XX. mendeetako kataluniar langileen mugimenduan espezializatua (j. 1936 ).2013 – Melenie Mahinamalamalama Eleneke , pertsona transgeneroen eskubideen aldeko ekintzailea, hula dantzaria eta sendalari espiritual estatubatuarra (j. 1959 ).2014 –
2019 – Robert Frank , suitzar-estatubatuar zinema-zuzendaria (j. 1924 ).2020 – Shere Hite , alemaniar sexologo eta feminista, giza-sexualitateari buruz egindako ikerketengatik ezaguna (j. 1942 ).2021 – Borhane Alaouié , libanoar zinema zuzendaria (j. 1941 ).2023 – Mangosuthu Buthelezi , hegoafrikar politikaria eta zulu printzea (j. 1928 ).2024 –
Jaiak eta urteurrenak
Kanpo estekak
Irailaren 8 | Urteko egutegi | Irailaren 10
.jpg)
.jpg)
