Σταυροδρόμι Αχαΐας

Συντεταγμένες: 37°56′18″N 21°40′43″E

Σταυροδρόμι
Σταυροδρόμι Σταυροδρόμι
Διοίκηση
Χώρα	Ελλάδα
Αποκεντρωμένη Διοίκηση	Πελοποννήσου, Δυτικής Ελλάδας και Ιονίων Νήσων
Περιφέρεια	Δυτικής Ελλάδας
Περιφερειακή Ενότητα	Αχαΐας
Δήμος	Ερυμάνθου
Δημοτική Ενότητα	Τριταίας
Δημοτική Κοινότητα	Σταυροδρομίου
Γεωγραφία
Γεωγραφικό διαμέρισμα	Πελοποννήσου
Νομός	Αχαΐας
Υψόμετρο	295 m
Πληθυσμός
Μόνιμος	143
Έτος απογραφής	2021
Πληροφορίες
erymanthou.gov.gr

Το Σταυροδρόμι είναι χωριό της Αχαΐας. Ανήκει διοικητικά από το 2010 στο Δήμο Ερυμάνθου^[1]. Από το 1997 έως το 2010 υπήρξε, βάσει της Διοικητικής Μεταρρύθμισης «Καποδίστριας», η έδρα του πρώην Δήμου Τριταίας^[2][3].

Τοποθεσία

Βρίσκεται σε υψόμετρο 295 μέτρων και σχεδόν στο κέντρο του μικρού λοφώδους οροπεδίου της Βουντούχλας και της περιοχής της Τριταίας.

Ιστορικά στοιχεία

Διοικητική ιστορία

Στις 19/03/1961 αναγνωρίστηκε ως οικισμός και υπήχθη στην Κοινότητα Ξηροχωρίου ενώ με το ΦΕΚ 216Α της 25/09/1968 ορίστηκε ως η έδρα της Κοινότητας Ξηροχωρίου. Στις 05/08/1970 με ΦΕΚ 163Α, η κοινότητα μετονομάστηκε σε Κοινότητα Σταυροδρομίου.

Με το ΦΕΚ 244Α της 04/12/1997, σύμφωνα με τη Διοικητική Μεταρρύθμιση «Καποδίστριας», προσαρτάται στο νέο Δήμο Τριταίας, όντας η έδρα του, μέχρι το τέλος του 2010 που εντάχθηκε στο Δήμο Ερυμάνθου (ΦΕΚ 87Α - 07/06/2010) βάσει της Διοικητικής Μεταρρύθμισης «Καλλικράτης»^[1].

Στην τέως Κοινότητα Σταυροδρομίου (πρώην Ξηροχωρίου) υπάγονται επίσης οι οικισμοί Ξηροχώρι (Ρένεσι), Πανουσαίικα και Ράχη (Παλαιοκωσταίικα)^[3][4]. Βάσει της απογραφής του 2021 ο πληθυσμός της κοινότητας ανέρχεται σε 297 κατοίκους.

Ονομασία

Ονομάστηκε έτσι λόγω του ότι δημιουργήθηκε από κατοίκους των γύρω κοντινών χωριών οι οποίοι έφτιαξαν μόνιμες κατοικίες σε εκείνο το κομβικό σημείο πάνω στην Εθνική Οδό Πατρών-Τριπόλεως, γνωστή και ως «111», στην οποία καταλήγουν και διασταυρώνονται τοπικοί επαρχιακοί δρόμοι των χωριών της περιοχής. Αυτή η μετεγκατάσταση οδήγησε σταδιακά στη δημιουργία μόνιμου οικισμού^[5].

Δημογραφική εξέλιξη

Συγκεντρωτικά, η δημογραφική εξέλιξη του οικισμού σύμφωνα με τις εθνικές απογραφές^[6][7] είναι η εξής:

1961	1971	1981	1991	2001	2011
72[8]	54[8]	135[8]	192[8]	254[8][9]	153[10]

Οικονομία & Υποδομές

Οι μόνιμοι κάτοικοι ασχολούνται κυρίως με τη γεωργία και την κτηνοτροφία, καθώς και κάποιοι στο δημόσιο τομέα λόγω της στέγασης στο χωριό διοικητικών και τεχνικών υπηρεσιών του τέως Δήμου Τριταίας^[11]. Στο χωριό υπάρχουν επίσης επιχειρήσεις, όπως καφενεία, ψησταριές, παντοπωλεία/σούπερ μάρκετ, εμπορίου καθώς και πρατήριο υγρών καυσίμων.

Στο Σταυροδρόμι λειτουργούν Δημοτικό Σχολείο, Νηπιαγωγείο και Γυμνάσιο, όπως επίσης και ΚΕΠ.

Στο γήπεδο του χωριού εδρεύει η ερασιτεχνική ποδοσφαιρική ομάδα του Τριταϊκού Α.Σ. που αγωνίζεται στις τοπικές κατηγορίες της Ε.Π.Σ. Αχαΐας.

Παραπομπές

1. Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές Σταυροδρομίου Αχαΐας. eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 08/11/2017.
2. Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές Δήμου Τριταίας, eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 28/10/2017.
3. Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές Κοινότητας Σταυροδρομίου Αχαΐας (πρώην Ξηροχωρίου). eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 08/11/2017.
4. Τριανταφύλλου 1995, σελ. 1917.
5. Λουλούδης 2010, σελ. 220-221.
6. Ψηφιακή βιβλιοθήκη της Ε.Σ.Υ.Ε./ΕΛ.ΣΤΑΤ.. dlib.statistics.gr. Ανακτήθηκε: 24/10/2017.
7. Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές στην Τ.Α. - Δημοσιεύματα απογραφών. eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 24/10/2017.
8. Λουλούδης 2010, σελ. 220.
9. Μόνιμος πληθυσμός: 259 κάτοικοι. Βλ. Ε.Σ.Υ.Ε. - Μόνιμος Πληθυσμός της Ελλάδος. Απογραφή 2001 Αρχειοθετήθηκε 2018-06-28 στο Wayback Machine.
10. «ΕΛ.ΣΤΑΤ. - Μόνιμος πληθυσμός της Ελλάδος. Απογραφή 2011» (PDF). Αρχειοθετήθηκε (PDF) από το πρωτότυπο στις 17 Μαΐου 2017. Ανακτήθηκε στις 18 Μαρτίου 2016. 
11. Λουλούδης 2010, σελ. 221.

Πηγές

• Αποτελέσματα της Απογραφής Πληθυσμού-Κατοικιών 2011 που αφορούν στο Μόνιμο Πληθυσμό της Χώρας, Εφημερίδα της Κυβερνήσεως της Ελληνικής Δημοκρατίας, τχ. 2ο, φ. 3465 (28 Δεκεμβρίου 2012).
• Ε.Σ.Υ.Ε. - Μόνιμος Πληθυσμός της Ελλάδος. Απογραφή 2001, Αθήνα 2004. ISBN 960-86704-8-9.

Βιβλιογραφία

• Λουλούδης, Θεόδωρος Η. (2010). Αχαΐα. Οικισμοί, οικιστές, αυτοδιοίκηση. Πάτρα: Νομαρχιακή Επιχείρηση Πολιτιστικής Ανάπτυξης Ν.Α. Αχαΐας. 
• Κώστας Ν. Τριανταφύλλου, Ιστορικόν Λεξικόν των Πατρών, Τόμος Β', Τυπογραφείο Πέτρου Χρ. Κούλη, Πάτρα 1995, Τρίτη Έκδοση, λήμμα Σταυροδρόμι.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές Σταυροδρομίου Αχαΐας. eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 08/11/2017.
• Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές Κοινότητας Σταυροδρομίου Αχαΐας (πρώην Ξηροχωρίου). eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 08/11/2017.
• Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές Δήμου Τριταίας, eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 28/10/2017.
• Visit-Erymanthos.gr - Σταυροδρόμι. Ανακτήθηκε: 6/10/2023.