Βασιλικό Αχαΐας

Συντεταγμένες: 38°7′6″N 21°43′20″E

Βασιλικό
Βασιλικό Βασιλικό
Διοίκηση
Χώρα	Ελλάδα
Περιφέρεια	Δυτικής Ελλάδας
Δήμος	Ερυμάνθου
Δημοτική Ενότητα	Φαρρών
Γεωγραφία
Γεωγραφικό διαμέρισμα	Πελοποννήσου
Νομός	Αχαΐας
Υψόμετρο	140 μ.
Έκταση	10,555
Πληθυσμός
Μόνιμος	365
Έτος απογραφής	2021
Πληροφορίες
Παλαιά ονομασία	Μπρακουμάδι
Σχετικά πολυμέσα

Το Βασιλικό (παλαιά ονομασία: Μπρακουμάδι) είναι χωριό του Νομού Αχαΐας καθώς και έδρα της ομώνυμης τοπικής κοινότητας της Δημοτικής Ενότητας Φαρρών του Δήμου Ερυμάνθου^[1][2].

Τοπική Κοινότητα Βασιλικού

Η Τοπική Κοινότητα Βασιλικού^[2] έχει έκταση 10.555 στρέμματα και πληθυσμό 733 μόνιμους κατοίκους, σύμφωνα με την ελληνική απογραφή του 2011, αποτελούμενη από τον ομώνυμο οικισμό (411 κάτοικοι) καθώς και τους οικισμούς Αγριλιά (96 κάτοικοι), Στεφάνη (98 κάτοικοι), Κυδωνίες (91 κάτοικοι) και Στέρνα (37 κάτοικοι)^[3].

Γενικές πληροφορίες

Είναι χτισμένο στα πεδινά του δήμου, στο βόρειο μέρος του, και αποτελεί ένα από τα κεφαλοχώρια της ευρύτερης περιοχής. Απέχει 16 χιλιόμετρα από το κέντρο της Πάτρας, όπου συνδέετε οδικώς μέσω της Ε.Ο. Πατρών - Τριπόλεως («111»), η οποία διέρχεται εγγύς του χωριού στα ανατολικά του.

Η κεντρική εκκλησία του χωριού είναι αφιερωμένη στον Άγιο Γεώργιο, ενώ υπάρχει μεταξύ άλλων και το γραφικό εκκλησάκι του Αγίου Αθανασίου^[4], που από αυτό έχει πάρει και το όνομά του ο τοπικός πολιτιστικός σύλλογος, ο οποίος ιδρύθηκε το 1988. Στο χωριό υπάρχει Νηπιαγωγείο και Δημοτικό Σχολείο.

Κοντά στο χωριό υπήρχε χτισμένο ενετικό φρουρίο, όπου σήμερα διασώζονται μόνο ερείπιά του, ευρισκόμενα σε θέση όπου έχει πάρει το τοπωνύμιο Κάστρο.

Ονομασία

Το παλιό όνομα του χωριού είναι «Μπρακουμάδι» και παραμένει αρκετά γνωστό ακόμα και σήμερα και κυρίως από τους ντόπιους. Το χωριό μετονομάστηκε επίσημα σε «Βασιλικό» στις 3 Σεπτεμβρίου του 1940. Για την μετονομασία του υπήρξε και άλλη μια πρόταση από την πλευρά των νεότερων της εποχής, οι οποίοι πρότειναν ως όνομα το «Παλλάδιο», χωρίς όμως αυτό να εισακουστεί τελικά.

Η παλιά ονομασία «Μπρακουμάδι» είναι ανθρωπωνυμικό και προέρχεται από το επίθετο των οικιστών του ή τιμαριούχου και έχει ετυμολογία αλβανική, δηλ. μεγαλόβρακος^[5]. Άλλη άποψη σχετικά με την προέλευση της ονομασίας θεωρεί ότι έχει ετυμολογία επίσης αλβανική και δηλώνει τοποθεσία, δηλ. σημαίνει μεγάλο κατώφλι ή μεγάλη είσοδος -σε σχέση με τη θέση του οικισμού στην πεδιάδα του ποταμού Πείρου- προερχόμενη από τις λέξεις prak-u και madhe^[6].

Η σύγχρονη ονομασία «Βασιλικό» είναι πιθανόν φυτωνυμική και ίσως επιλέχθηκε από την παρουσία πολλών φυτών βασιλικού στην περιοχή^[7]. Αναφέρεται ότι η ονομασία επιλέχθηκε από τον διδάσκαλο Χρήστο Παναγόπουλο λόγω ομώνυμης αμπελόφυτης τοποθεσίας στα νοτιοδυτικά του χωριού^[8][9]. Το τοπωνύμιο «Βασιλικό» υπάρχει ακόμα και σήμερα^[7].

Διοικητική εξέλιξη

Με το ΦΕΚ 32Α της 08/12/1845 προσαρτάται το Μπρακουμάδι στον τότε Δήμο Φαρών^[1]. Με το ΦΕΚ 256Α της 28/08/1912, και την κατάργηση των δήμων, αποσπάται από τον Δήμο Φαρών και ορίζεται έδρα της Κοινότητας Μπρακουμαδίου^[1][2]. Το 1940 μετονομάστηκε σε Βασιλικό^[1][10], ομοίως και η κοινότητα^[2]. Με το ΦΕΚ 244Α της 04/12/1997, σύμφωνα με τη Διοικητική Μεταρρύθμιση "Καποδίστριας", προσαρτάται στο Δήμο Φαρρών μέχρι το 2010 που εντάχθηκε στο Δήμο Ερυμάνθου (ΦΕΚ 87Α - 07/06/2010) βάσει της Διοικητικής Μεταρρύθμισης "Καλλικράτης"^[1].

Δημογραφική εξέλιξη

Το Βασιλικό ως οικισμός σήμερα αριθμεί 411 κατοίκους και ως κοινότητα 733 κατοίκους, βάσει της απογραφής του 2011.

Συγκεντρωτικά, η δημογραφική εξέλιξη του οικισμού σύμφωνα με τις εθνικές απογραφές^[11][12] είναι η εξής:

1830	1835	1844	1848-1851	1861	1879	1889	1896	1907	1920	1928	1940	1951	1961	1971	1981	1991	2001	2011
16 οικογ.[13]	27 οικογ. - 100 κατ.[13][14]	158[13]	31 οικογ. - 137 κατ.[13]	162 κατ.[13]	205[13]	285[13]	367[13]	359[13]	704[13]	710[13]	715[13]	775[13]	612[13]	508[13]	572[13]	459[13]	521[13][15]	411[3]

Αθλητισμός

Στο χωριό εδρεύει ποδοσφαιρική ομάδα, ο Α.Ο. Βασιλικού, που ιδρύθηκε το 1976^[16], με επίσημα χρώματα της το μπλε και το άσπρο.

Η ομάδα του Βασιλικού είχε αγωνιστεί τέσσερεις φορές στην Α΄ Κατηγορία του τοπικού πρωταθλήματος Αχαΐας, τη σεζόν 1987-1988, τη σεζόν 1991-1992, τη σεζόν 1993-1994 και τη σεζόν 2002-2003. Επίσης, έχει κατακτήσει το πρωτάθλημα της Β' Κατηγορίας του πρωταθλήματος δύο φορές, το 1990-1991 και το 1992-1993. Επιπλέον, έχει φτάσει μία φορά στους ημιτελικούς του τοπικόυ κυπέλλου την σεζόν 1991-1992. Σήμερα (2021) η ποδοσφαιρική ομάδα, ύστερα από απουσία 4 ετών, είναι ενεργή και πάλι και αγωνίζεται στη Γ’ κατηγορία.

Σημείωση

Με ονομασία «Βασιλικό» υπάρχει στην Αχαΐα και ο μικρός οικισμός Βασιλικό Καλεντζίου στην περιοχή της Τριταίας, με τον οποίο δεν πρέπει να συγχέεται.

Παραπομπές και υποσημειώσεις

1. Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές Βασιλικού Αχαΐας, eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 12/11/2017.
2. Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές Κοινότητας Βασιλικού Αχαΐας. eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 10/11/2017.
3. ΕΛ.ΣΤΑΤ. - Μόνιμος πληθυσμός της Ελλάδος. Απογραφή 2011
4. Αναφέρεται ότι η πρώτη οικιστική θέση του χωριού Βασιλικό ήταν εκεί που βρίσκεται σήμερα ο ναός του Αγίου Αθανασίου. Ευρισκόμενο σε εκείνη την θέση το χωριό είχε την ονομασία "Παλαιοχώρι". Η μετακίνηση στην σημερινή του θέση έγινε για να είναι σε πιο εύφορη περιοχή και για να είναι πιο κοντά στον κεντρικό δρόμο. Βλ. Λουλούδης 2010, σελ. 258.
5. Τριανταφύλλου 1995, λήμμα Μπρακουμάδι.
6. Λουλούδης 2010, σελ. 258-259.
7. Λουλούδης 2010, σελ. 259.
8. Χρ. Παναγόπουλος 1990.
9. Τριανταφύλλου 1995, λήμμα Βασιλικό.
10. Πανδέκτης: Μετονομασίες των Οικισμών της Ελλάδας - Μπρακουμάδι-Βασιλικόν. pandektis.ekt.gr. Ανακτήθηκε: 12/11/2017.
11. Ψηφιακή βιβλιοθήκη της Ε.Σ.Υ.Ε./ΕΛ.ΣΤΑΤ.. dlib.statistics.gr. Ανακτήθηκε: 24/10/2017.
12. Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές στην Τ.Α. - Δημοσιεύματα απογραφών. eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 24/10/2017.
13. Λουλούδης 2010, σελ. 258.
14. Απογράφεται ως Vrangadi. Βλ. Λουλούδης 2010, σελ. 258 [υποσημείωση 1].
15. Μόνιμος πληθυσμός: 463 κάτοικοι. Βλ. Ε.Σ.Υ.Ε. - Μόνιμος Πληθυσμός της Ελλάδος. Απογραφή 2001
16. Πατρινό Αθλητικό Πανόραμα, 1994.

Πηγές

• Αποτελέσματα της Απογραφής Πληθυσμού-Κατοικιών 2011 που αφορούν στο Μόνιμο Πληθυσμό της Χώρας, Εφημερίδα της Κυβερνήσεως της Ελληνικής Δημοκρατίας, τχ. 2ο, φ. 3465 (28 Δεκεμβρίου 2012).
• Ε.Σ.Υ.Ε. - Μόνιμος Πληθυσμός της Ελλάδος. Απογραφή 2001, Αθήνα 2004. ISBN 960-86704-8-9.
• Χρήστος Θ. Κανελλάκης, Το Μοίραλι από το 1461 έως σήμερα. Ετυμολογικό λεξικό των πρώην Δήμων Μεσάτιδος, Φαρρών, Τριταίας, Λασιώνος Ηλείας, Εκδόσεις Περί Τεχνών, Πάτρα 2010. ISBN 978-960-6684-64-7.
• Βασίλειος Οικονομόπουλος (εκδ.), Πατρινό Αθλητικό Πανόραμα, Εκδόσεις "ΠΑΝΟΡΑΜΑ", Πάτρα 1994, λήμμα "ΑΟ Βασιλικού".

Βιβλιογραφία

• Λουλούδης, Θεόδωρος Η. (2010). Αχαΐα. Οικισμοί, οικιστές, αυτοδιοίκηση. Πάτρα: Νομαρχιακή Επιχείρηση Πολιτιστικής Ανάπτυξης Ν.Α. Αχαΐας. 
• Κώστας Ν. Τριανταφύλλου, Ιστορικόν Λεξικόν των Πατρών, Τόμοι Α΄-Β΄, Τυπογραφείο Πέτρου Χρ. Κούλη, Πάτρα 1995, Τρίτη Έκδοση, λήμμα Βασιλικό, λήμμα Μπρακουμάδι.
• Χρήστος Σ. Παναγόπουλος, Ιστορία Βασιλικού Πατρών (Μπρακουμάδι), Πάτρα 1990.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές Βασιλικού Αχαΐας, eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 12/11/2017.
• Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές Κοινότητας Βασιλικού Αχαΐας. eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 10/11/2017.
• Πανδέκτης: Μετονομασίες των Οικισμών της Ελλάδας - Μπρακουμάδι-Βασιλικόν. pandektis.ekt.gr. Ανακτήθηκε: 12/11/2017.