SZD-42 Jantar 2

SZD-42 Jantar 2

SZD-42 Jantar 2B
Dane podstawowe
Państwo	Polska
Producent	Przedsiębiorstwo Doswiadczalno-Produkcyjne Szybownictwa PZL Bielsko (PDPSz PZL-Bielsko) w Bielsku-Białej
Konstruktor	Adam Kurbiel
Typ	szybowiec
Konstrukcja	średniopłat
Załoga	1
Historia
Data oblotu	2 lutego 1976
Dane techniczne
Wymiary
Rozpiętość	20,42 m
Wydłużenie	29,2
Długość	7,11 m
Wysokość	1,76 m
Powierzchnia nośna	14,24 m²
Profil skrzydła	Fx-67K170 na Fx-67K150
Masa
Własna	362 kg
Startowa	482 kg (bez balastu), 649 kg (z balastem 170 l)
Osiągi
Prędkość minimalna	70 km/h
Prędkość dopuszczalna	250 km/h
Prędkość min. opadania	0,46 m/s przy 75 km/h (bez balastu)
Doskonałość maks.	50,3 przy 90 km/h(bez balastu)
Współczynnik obciążenia konstrukcji	+5,3 / -2,65 g
Dane operacyjne
Użytkownicy
Polska

SZD-42 Jantar 2 – polski, jednomiejscowy, szybowiec wysokowyczynowy, zaprojektowany w Przedsiębiorstwie Doświadczalno-Produkcyjnym Szybownictwa PZL Bielsko (PDPSz PZL-Bielsko) w Bielsku-Białej.

Historia

W 1975 r. zespół konstrukcyjny pod kierunkiem Adama Kurbiela przystąpił do konstruowania szybowca przewidzianego do startu na Mistrzostwach Świata w 1976 r. w Räyskälä.

Nowy projekt opracowano bazując na rozwiązaniach konstrukcyjnych zastosowanych w szybowcu SZD-38 Jantar 1. Zmianom poddano skrzydło poprzez zwiększenie jego rozpiętości i zmiany w konstrukcji. Zwiększono wytrzymałość skrzydła poprzez wzmocnienie konstrukcji dźwigara i kesonu skrzydła. Pozwoliło to na zwiększenie sztywności giętno-skrętnej skrzydła o 50% w porównaniu do Jantara 1. Nowością było zastosowanie w okuciach głównych specjalnego stopu stali o wytrzymałości 190 kg/mm². Dzięki temu okucia charakteryzowały się wysokim współczynnikiem obciążenia niszczącego: +7,95 g i -3,98 g. Zbiorniki balastowe zostały powiększone do pojemności 170 litrów. W celu ułatwienia startu z balastem przekonstruowano usterzenie i zmieniono układ usterzenia z układu T na klasyczny krzyżowy^[1].

Prototyp szybowca został oblatany w 2 lutego 1976 r. Dwa pierwsze egzemplarze zostały udostępnione Julianowi Ziobro i Henrykowi Muszczyńskiemu w celu odbycia treningów przed startem w mistrzostwach świata w szybownictwie w Räyskälä. Polacy zajęli tam 2 i 3 miejsce w klasie otwartej^[2].

Do produkcji skierowano wersję oznaczoną SZD-42-1 Jantar 2A różniąca się od prototypu odejmowanymi końcówkami skrzydeł. Zbudowano 19 egzemplarzy tej wersji.

Następną wersją produkowaną seryjnie od 1978 r. był SZD-42-2 Jantar 2B. W tych szybowcach przekonstruowano kadłub co wynikało z przesunięcia skrzydła o 15 cm do góry i 4 cm do tyłu. Nowy kadłub miał ostrzejszy obrys nosa oraz zmienione podwozie, w którym zastosowano koło o wymiarach 400x140 mm. Pierwszy egzemplarz tej wersji został oblatany w dn. 13.03.1978 r. Łącznie zbudowano 123 egzemplarze tej wersji^[1].

Jeden z egzemplarzy Jantara 2B (o numerze fabrycznym B-872) został użyty do oceny osiągów szybowców klasy 15 m z profilami klapowymi.

Na bazie Jantara 2B inż. Kurbiel opracował również projekt szybowca SZD-53 o rozpiętości 26 m.

Jantar 2 posłużył również do prób dwupłytowych hamulców aerodynamicznych usytuowanych wyłącznie na górnej powierzchni skrzydła. Wyniki tych prób wykorzystano podczas konstruowania szybowców SZD-48M Brawo, SZD-51 Junior i SZD-55 Promyk^[3].

Konstrukcja

Jednomiejscowy średniopłat o konstrukcji laminatowej.

Skrzydło skorupowe, jednodźwigarowe o obrysie trapezowym z dwuobwodowym kesonem z integralnymi zbiornikami balastowymi. Lotka konstrukcji przekładkowej, wychylana również jako klapa. Hamulce aerodynamiczne metalowe jednopłytowe na górnej i dolnej powierzchni skrzydła.

Kadłub skorupowy, laminatowy z umieszczoną w centralnej części kratownicą będącą węzłem mocującym podwozie główne i łączącym skrzydła z kadłubem. Wyposażony w zaczep do lotów na holu. Kabina zakryta z dwuczęściową limuzyną, podnoszoną do góry. Tablica przyrządów wyposażona w prędkościomierz, wysokościomierz, wariometr, zakrętomierz, busolę. Istnieje możliwość zabudowy sztucznego horyzontu, radiostacji i instalacji tlenowej^[3].

Usterzenie w układzie klasycznym. Ster kierunku konstrukcji przekładkowej. Usterzenie wysokości w układzie dolnokrzyżowym, konstrukcji przekładkowej.

Podwozie jednotorowe, chowane w locie, tylne w postaci stałej płozy ogonowej lub kółka.

Przypisy

1. Andrzej Glass, Tomasz Murawski (praca zbiorowa), Polskie szybowce 1945-2011. Problemy rozwoju, Wydawnictwo SCG, Bielsko-Biała 2012, ISBN 978-83-932826-0-9
2. 15 Szybowcowe Mistrzostwa Świata, Räyskälä, Finlandia 1976. [dostęp 2018-06-12]. (pol.).
3. SZD-42 Jantar 2 / 2b. [dostęp 2018-06-12]. (pol.).

Linki zewnętrzne

• SZD-42 Jantar 2 / 2b (pol.), dostęp 2018-06-12
• SZD-42 "Jantar 2", 1976 (pol.), dostęp 2018-06-12