PW-2 Gapa

PW-2 Gapa

Dane podstawowe
Państwo	Polska
Producent	Politechnika Warszawska
Typ	szybowiec
Konstrukcja	kompozytowa
Załoga	1
Historia
Liczba egz.	19
Dane techniczne
Wymiary
Rozpiętość	11 m
Wydłużenie	9,52
Długość	5,5 m
Wysokość	2,45 m
Powierzchnia nośna	12,7 m2
Profil skrzydła	NACA 4415
Masa
Własna	110 kg
Startowa	220 kg
Osiągi
Prędkość maks.	150 km/h
Prędkość minimalna	50 km/h
Prędkość optymalna	61 km/h
Prędkość min. opadania	1,0 m/s przy 61 km/h
Doskonałość maks.	12,5 przy 61 km/h
Dane operacyjne
Użytkownicy
Polska, USA, Japonia, Meksyk, Kolumbia

PW-2 Gapa – polski szybowiec szkolny zbudowany na Politechnice Warszawskiej.

Historia

Doświadczenia zebrane podczas prac nad szybowcem ULS-PW pozwoliły na rozpoczęcie w 1984 r. prac nad nową konstrukcją. Zespół Technologii Konstrukcji Kompozytowych w Wydziale Mechanicznym Energetyki i Lotnictwa Politechniki Warszawskiej w składzie: dr inż. Roman Świtkiewicz, mgr inż. Krzysztof Drabarek, mgr inż. Jan Filipiak, mgr inż. Andrzej Gozdalik, mgr inż. Jerzy Kędzierski, mgr inż. Krzysztof Pierzchanowski, mgr inż. Przemysław Pleciński, techn. Stanisław Skrzypek i studenci: Jerzy Tiereszko, Mariusz Brożek, Wojciech Frączek, Jacek Gadomski, Radosław Pochylski, Jakub Tabiszewski i Piotr Śmietanko, zaprojektował i zbudował szybowiec, nazwany początkowo ULS-Zestaw, a później PW-2 "Gapa"^[1]. Szybowiec został zaprojektowany wg wymagań przepisów JAR-22 i miał służyć do szkolenia metodą jednomiejscową przy starcie za wyciągarką lub z lin gumowych.

W nowej konstrukcji zastosowano wielowarstwową strukturę laminarną w kesonie skrzydła, zoptymalizowano kratownicową konstrukcję żeber spływowych skrzydła, opracowano nową konstrukcję usterzenia, opracowano nowy amortyzator koła głównego. Dodano hamulce aerodynamiczne w postaci obracanych owiewek na zastrzałach skrzydła, w trzecim prototypie na końcach skrzydeł umieszczono rozpraszacze wirów brzegowych (nie stosowano ich w egzemplarzach seryjnych)^[2].

Pierwszy prototyp, o numerze fabrycznym U-01, posłużył do prób statycznych, które zakończono w grudniu 1985 r. w Przedsiębiorstwie Doświadczalno-Produkcyjnym Szybownictwa PZL Bielsko (PDPSz PZL-Bielsko) w Bielsku-Białej. Drugi prototyp (U-02) i trzeci (U-03) wykorzystano do badań w locie. Wszystkie prototypy zostały zbudowane na Politechnice Warszawskiej.

Oblot prototypu (egzemplarz U-02) wykonał January Roman 25 lipca 1985 r. w Warszawie. Egzemplarz U-03 został oblatany w dn. 18 grudnia 1985 r. W trakcie oblotów wykonano łącznie 85 lotów w czasie 25 godzin. W czerwcu 1986 r. szybowiec otrzymał Świadectwo Typu Sprzętu Lotniczego nr BG-148, wydane przez Inspektorat Kontroli Cywilnych Statków Powietrznych, i podjęto decyzję o skierowaniu go do seryjnej produkcji jako PW-2D Gapa^[2].

W sierpniu 1986 roku szybowiec został wykorzystany podczas szkolenia w szkole szybowcowej "Żar" grupy studentów Politechniki Warszawskiej. Szybowiec wykonał, łącznie z lotami instruktorskimi, ok. 500 lotów w ramach tego kursu^[3]. W czerwcu 1987 roku Gapa została zaprezentowana na pokazach szybowcowych w Spitzerberg w Austrii, a w sierpniu na wystawie polskich konstrukcji lotniczych zbudowanych poza przemysłem, zorganizowanej na Politechnice Warszawskiej, zdobyła pierwsze miejsce^[4].

Produkcją zajęło się nowo powstałe przedsiębiorstwo Doświadczalne Warsztaty Lotniczych Konstrukcji Kompozytowych, założone przez członków zespołu projektowego, i Politechnika Warszawska. W wersji seryjnej zmieniono układ sterowania, konstrukcję usterzenia oraz keson skrzydła. Zmiany te spowodowały konieczność przeprowadzenia nowych prób statycznych, które wykonano w Bielsku-Białej i w Warszawie.

16 lutego 1991 r. January Roman oblatał egzemplarz przedseryjny (U-04), o znakach rejestracyjnych SP-P515, który w kwietniu 1991 r. otrzymał Orzeczenie IKCSP nr BG-13/91, rozszerzające Świadectwo Typu i umożliwiające produkcję seryjną. Kolejne zmiany wprowadzono w egzemplarzu U-10, w którym zmieniono konstrukcję usterzenia poziomego. Szybowiec otrzymał nowe Orzeczenie IKCSP nr BG-38/92^[2].

W 1992 r. szybowiec został przedstawiony na Targach Lotniczych ILA w Berlinie, gdzie wzbudził zainteresowanie firmy Solaire z USA.

W 1994 r. została opracowania nowa wersja szybowca, nazwana PW-2 Gapa D-bis, w której zainstalowano koło przednie zamiast płozy, zmieniono konstrukcję wiatrochronu, dodano dolny zaczep do startu za wyciągarką oraz dodano możliwość montażu radia. Zmieniona konstrukcja otrzymała w maju 1994 r. kolejne Orzeczenie IKCSP nr BG-16/94^[2].

Łącznie wyprodukowano 19 egzemplarzy szybowca, z czego wyeksportowani 6 egzemplarzy szybowca do USA, 3 egz. do Japonii, 1 do Meksyku oraz 2 do Kolumbii.

Na bazie szybowca PW-2 Gapa mgr inż. Tomasz Maik opracował koncepcję taniego ultralekkiego samolotu sportowego, ponadto z kadłuba szybowca został zbudowany wózek motolotniowy MotoGapa^[1].

Egzemplarz U-01 znajduje się w zbiorach Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie. Z uwagi na to, że był przeznaczony do prób statycznych nie posiada płóciennego pokrycia, lotek i wyposażenia^[5].

Konstrukcja

Jednomiejscowy górnopłat zastrzałowy o konstrukcji kompozytowej w układzie górnopłata.

Skrzydło o obrysie prostokątnym, dwudzielne, jednodźwigarowe z jednoobwodowym kesonem przed­nim. Keson i ścianka dźwigara o budowie warstwo­wej. Część spływowa skrzydła kryta płótnem i cellonowana. Za­strzały z rur duralowych o średnicy 45 x 1,5 mm osłonięte kroplowymi owiewkami, które obracając się stanowią hamulce aerodynamiczne. Lotki poza obrysem skrzydeł, z napędem popychaczowym.

Kadłub skorupowy z kompozytu szklano-epoksydowego, wyposażony w zaczepy do startu z lin gumowych lub za wyciągarką. Kabina otwarta, osłonięta wiatrochronem, wyposażona w nieprzestawny fotel i przyrządy sterowe. Pedały przesta­wialne na ziemi. Tablica przyrządów wy­posażona w wysokościomierz, prędkościo­mierz, wariometr i chyłomierz poprzecz­ny, możliwy montaż radiostacji.

Usterzenie klasyczne o konstrukcji la­minatowej, kryte płótnem. Usterzenie poziome prostokątne ze statecz­nikiem i sterem. Usterzenie pionowe tra­pezowe. Sterowanie sterem wysokości popychaczowe, a steru kierunku linkowe.

Podwozie stałe, jednotorowe złożone z przedniej płozy oraz koła głównego na wahaczu z amortyzatorem olejowo-gazowym.

Przypisy

1. PW-2 "Gapa", 1985. [dostęp 2018-08-11]. (pol.).
2. Andrzej Glass, Tomasz Murawski (praca zbiorowa), Polskie szybowce 1945-2011. Problemy rozwoju, Wydawnictwo SCG, Bielsko-Biała 2012, ISBN 978-83-932826-0-9, s. 236-238
3. Krzysztof Drabarek. Gapy zdają egzamin. „Skrzydlata Polska”. 49/1987, s. 4, 6 grudnia 1987. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności. ISSN 0137-866X. OCLC 839207783. 
4. Waldemar Czerniszewski: Pasażer na Gapę. „Skrzydlata Polska”. 2/1989, s. 3, 8 stycznia 1989. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności. ISSN 0137-866X. OCLC 839207783. 
5. PW-2 Gapa. [dostęp 2018-08-14]. (pol.).

Linki zewnętrzne

• PW-2 Gapa w Fotograficznym Rejestrze Szybowców