SZD-15 Sroka
|
| Dane podstawowe
|
| Państwo
|
 Polska
|
| Producent
|
Zakłady Szybowcowe Lotnictwa Sportowego
|
| Konstruktor
|
Zbigniew Badura
|
| Typ
|
szybowiec treningowy
|
| Konstrukcja
|
drewniana
|
| Załoga
|
1
|
| Historia
|
| Data oblotu
|
25 lutego 1956
|
| Liczba egz.
|
20
|
| Dane techniczne
|
| Wymiary
|
| Rozpiętość
|
14,5 m
|
| Wydłużenie
|
14,5[1]
|
| Długość
|
6,9 m
|
| Wysokość
|
1,5 m
|
| Powierzchnia nośna
|
14,5 m²
|
| Profil skrzydła
|
NACA-43012A
|
| Masa
|
| Własna
|
170 kg
|
| Startowa
|
270 kg
|
| Osiągi
|
| Prędkość minimalna
|
49 km/h
|
| Prędkość optymalna
|
64 km/h
|
| Prędkość dopuszczalna
|
200 km/h
|
| Prędkość min. opadania
|
0,88 m/s (58 km/h)
|
| Doskonałość maks.
|
19 (64 km/h)
|
| Współczynnik obciążenia konstrukcji
|
+4G / -2,5G
|
| Dane operacyjne
|
| Użytkownicy
|
| Polska
|
|
|
SZD-15 Sroka – polski, jednomiejscowy szybowiec treningowy przeznaczony do treningu średnio zaawansowanych pilotów skonstruowany w Szybowcowym Zakładzie Doświadczalnym w Bielsku-Białej. Wyprodukowany w Zakładach Szybowcowych Lotnictwa Sportowego (ZSLS) w Krośnie w liczbie 20 egzemplarzy seryjnych.
Historia
W 1955 roku Liga Przyjaciół Żołnierza (LPŻ) określiła warunki techniczne jaki powinien spełniać nowy szybowiec będący następcą wywodzącego się jeszcze z przedwojennej konstrukcji szybowca IS-B Komar. Nowy szybowiec miał charakteryzować się lepszymi osiągami oraz posiadać kabinę zbliżoną konstrukcyjnie do kabiny ucznia zastosowanej w SZD-10 Czapla. Miało to ułatwić przejście pilotów szybowcowych z latania konstrukcjami dwumiejscowymi na jednomiejscowe. Wymagania konstrukcyjne jakimi musiała charakteryzować się nowa konstrukcja nie wzbudziły entuzjazmu w Szybowcowym Zakładzie Doświadczalnym (SZD) w Bielsku Białej, które były odpowiedzialne za nowy projekt[2].
SZD zaproponowało LPŻ zdecydowanie nowocześniejszą konstrukcję, określaną mianem SZD-16 Gil charakteryzującą się lepszymi osiągami niż te, których oczekiwała LPŻ. Liga nie wyraziła zainteresowania „Gilem” i w SZD przystąpiono do konstruowania szybowca według jej wymagań.
Inżynier Zbigniew Badura przystąpił w 1955 roku do budowy szybowca SZD-15 Sroka (początkowo zwanego „Pionierem”). Oblotu nowej konstrukcji (o znakach SP-1598) dokonał pilot doświadczalny Stanisław Skrzydlewski w Bielsku 25 lutego 1956 roku. Prototyp wykazywał szereg niedogodności, za wysoką i za mało sztywną kabinę, za mało miejsca dla pilota na wysokości jego łokci oraz nieprawidłową nadskuteczność steru kierunku[2].
Poprawiony prototyp SZD-15-2 „Sroka” (o numerze SP-1667) oblatano prawie dokładnie w rok po pierwszym locie, 1 lutego 1957 roku. 31 sierpnia 1957 roku po raz pierwszy wzniósł się w powietrze pierwszy egzemplarz seryjny (o numerze SP-1718). Poza dwoma prototypami Zakłady Szybowcowe Lotnictwa Sportowego w Krośnie wyprodukowały jeszcze 20 szybowców, które znalazły się na wyposażeniu aeroklubów. Zgodnie z przewidywaniami SZD, szybowiec nie był znaczącym postępem w porównaniu z „Komarem”, a wręcz niektóre parametry „Sroki” okazały się od niego gorsze. Zbudowane egzemplarze były eksploatowane do lat siedemdziesiątych. Zachowały się dwa egzemplarze, które można oglądać w Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie[3].
Konstrukcja
Sroka była jednomiejscowym, zastrzałowym górnopłatem o całkowicie drewnianej konstrukcji z płatem o profilu NACA 43012A, zwichrzeniu skrzydła wynoszącym 2° i wzniosie 4°. Skrzydła wyposażone były w lotki szczelinowe oraz hamulce aerodynamiczne, które zamontowano również w kadłubie. W przedniej części kadłuba zamontowano płozę amortyzowaną gumowymi kółkami oraz koło transportowe. Z tyłu kadłuba znajdowała się płoza ogonowa. Osłona kabiny pokryta szkłem organicznym odchylana na bok. Szybowiec mógł być holowany przez samolot oraz wyrzucany w powietrze dzięki gumowym linom, do zaczepiania których zamontowano hak[2].
Przypisy
Bibliografia
- Andrzej Błasik, Andrzej Glass, Stanisław Madeyski (praca zbiorowa), Konstrukcje lotnicze Polski Ludowej, Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1965
- Szybowiec treningowy SZD-15 Sroka, „Skrzydlata Polska”, nr 7 (1985), s. 10, ISSN 0137-866x.
Linki zewnętrzne
.jpg)
