PROFILBARU.COM

SZD-59 Acro
	Dane podstawowe
Państwo	Polska
Producent	Szybowcowy Zakład Doświadczalny w Bielsku-Białej
Konstruktor	Jan Knapik
Typ	szybowiec
Konstrukcja	górnopłat konstrukcji kompozytowej
Załoga	1
	Historia
Data oblotu	9 września 1991
Lata produkcji	od 1991
Liczba egz.	ok. 40
	Dane techniczne
	Wymiary
Rozpiętość	13,2 m / 15,0 m
Wydłużenie	17,80 / 21,01
Długość	6,85 m
Wysokość	1,50 m
Powierzchnia nośna	9,80 m² / 10,66 m²
Profil skrzydła	NN-8
	Masa
Własna	265 kg / 270 kg
Startowa	380 kg (max. 540 kg)
	Osiągi
Prędkość minimalna	74 km/h
Prędkość dopuszczalna	285 km/h
Prędkość holowania	150 km/h
Prędkość min. opadania	0,75 m/s
Doskonałość maks.	40 przy 124 km/h (z balastem), 36 przy 115 km/h
Współczynnik obciążenia konstrukcji	+5,3 / -2,65 g (15 m) +7 / -5 g (13,2 m)
	Dane operacyjne
	Użytkownicy
	Polska, Austria, Dania, Finlandia, Niemcy, Norwegia, Rumunia, USA, Szwecja
	Multimedia w Wikimedia Commons

SZD-59 Acro – polski, jednomiejscowy szybowiec wyczynowy i akrobacyjny, opracowany w Przedsiębiorstwie Doświadczalno-Produkcyjnym Szybownictwa PZL Bielsko (PDPSz PZL-Bielsko) w Bielsku-Białej.

Historia

Szybowiec został skonstruowany w latach 1990-1991 pod kierownictwem Jana Knapika jako rozwinięcie Jantara Standard 3. Nieznacznie przebudowano kadłub i zmodyfikowano skrzydło poprzez dodanie możliwości zmianę jego rozpiętości poprzez dodanie końcówek, zarówno gładkich jak i z wingletami. Z szybowca SZD-42-2 zaadaptowano usterzenie krzyżowe, ster kierunku otrzymał rogowe wyważenie aerodynamiczne. Szybowiec otrzymał też nowe dłuższe dwudzielne lotki^[2]. Przystosowano szybowiec do zabierania 150 l balastu wodnego. Ponadto przeniesiono w dół usterzenie wysokości i na kadłubie została dodana "płetwa" ułatwiająca pilotaż podczas akrobacji^[3]. Dzięki tym zmianom powstała konstrukcja będąca połączeniem szybowca zdolnego do pełnej akrobacji oraz szybowca wyczynowego klasy standard.

Zbudowano dwa prototyp, o numerach fabrycznych X-149 i X-150 (SP-0032), pierwszy z nich został oblatany w dn. 9.08.1991 r. Drugi prototyp o znakach rejestracyjnych SP-P570 został oblatany 29 sierpnia 1992 r. przez Januarego Romana^[2]. Oba prototypy zostały zaprezentowane podczas 4 Mistrzostw świata w akrobacji szybowcowej w Zielonej Górze w 1991 r.^[4]

Szybowiec jest dopuszczony do pełnej akrobacji +7/-5 g (przy rozpiętości 15 m - +5,3/-2,65). Szybowiec jest certyfikowany według wymagań JAR 22.

Produkcję rozpoczęto w Zakładach Szybowcowych we Wrocławiu, gdzie do 1999 r. zbudowano 24 egzemplarze. Od 2003 r. produkcja jest kontynuowana w firmie Allstar PZL Glider z Bielska-Białej, gdzie do 2012 r. zbudowano dalsze 13 egzemplarzy.

W 2008 roku Wolfgang Kasper w mistrzostwach Niemiec zajął na Acro czwarte miejsce^[5]. Marvin Woltering na szybowcu SZD-59 zajmował wysokie lokaty na Mistrzostwach Świata w Akrobacji Szybowcowej - 6 Mistrzostwa, miejsce szóste^[6], 7 Mistrzostwa, miejsce siódme^[7].

Konstrukcja

Górnopłat o konstrukcji kompozytowej^[8]^[9].

Skrzydło kompozytowe, szklano-epoksydowe, o obrysie trapezowym, jednodźwigarowe, skorupowe z pokryciem przekładkowym. Wyposażone w hamulce aerodynamiczne typu Schempp-Hirth. Istnieje możliwość zdjęcia końcówek skrzydeł, tzw. wingletów (do lotów na akrobację) i tym samym zmiana rozpiętości skrzydeł z 15 m na 13,2 m.

Kadłub skorupowy, kompozytowy, szklano-epoksydowy, wykonany integralnie ze statecznikiem pionowym. Kabina zakryta, pedały i oparcie siedzenia pilota regulowane w locie. Limuzyna podnoszona w przód i do góry.

Usterzenie krzyżowe o konstrukcji kompozytowej, wyważone masowo.

Podwozie jednotorowe, główne chowane w locie, stałe kółko ogonowe.

Przypisy

↑ SZD | Allstar PZL Glider | Gliders | SZD [online], szd.com.pl [dostęp 2020-07-09] (ang.).
↑ ^a ^b Murawski 2020 ↓, s. 222.
↑ Glass, Murawski 2012 ↓, s. 147.
↑ PZL Bielsko SZD-59. [dostęp 2018-06-14]. (ang.).
↑ SZD-59 Acro. [dostęp 2018-06-14]. (pol.).
↑ 6 Mistrzostwa Świata w Akrobacji Szybowcowej. [dostęp 2018-06-14]. (pol.).
↑ 7 Mistrzostwa Świata w Akrobacji Szybowcowej. [dostęp 2018-06-14]. (pol.).
↑ SZD-59 "Acro", 1991. [dostęp 2018-06-14]. (pol.).
↑ Raport końcowy, wypadek zdarzenie nr: 1833. [dostęp 2018-06-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-06-15)]. (pol.).

Bibliografia

Andrzej Glass, Tomasz Murawski: Polskie szybowce 1945-2011. Problemy rozwoju. Bielsko-Biała: Wydawnictwo SCG, 2012. ISBN 978-83-932826-0-9. OCLC 804836344.
Tomasz Murawski: Sylwetki szybowców. Warszawa: Tomasz Murawski, 2020.