Pamięć Świata

Pamięć Świata (ang. Memory of the World International Register) – międzynarodowy projekt sygnowany przez UNESCO, zapoczątkowany w 1992 roku, którego celem jest podejmowanie działań służących zachowaniu, ratowaniu i udostępnianiu dokumentów: rękopisów, druków, inskrypcji, dokumentów audiowizualnych (nagrań i filmów), itp. o światowym znaczeniu historycznym lub cywilizacyjnym.

Historia

Początek programu sięga 1992 roku. Pierwsze spotkanie Międzynarodowego Komitetu Doradczego Program odbyło się w 1993 roku w Pułtusku^[1].

W ramach programu prowadzona jest międzynarodowa lista dziedzictwa dokumentacyjnego objętego ochroną. Obejmuje ona: dokumenty i zespoły archiwalne, rękopisy przechowywane w bibliotekach i muzeach, druki o szczególnej wartości dokumentacyjnej, inskrypcje oraz, dokumenty audiowizualne. Kryteria wpisów: wpływ na historię, znaczenie dla okresu historycznego, miejsce, dokonania wybitnej osoby, wyjątkowo ważny temat, forma i styl dzieła, wartości społeczne i humanistyczne oraz kompletność zachowania materialnego dzieła i jego unikatowość^[2].

Pierwsze obiekty zostały wpisane na Listę w 1997. Lista uzupełniana jest co 2 lata na specjalnych sesjach Międzynarodowego Komitetu Doradczego Programu. W 2017 roku na liście znajdowało się 427 dokumentów, w tym 15 z Polski^[3].

Oprócz Listy międzynarodowej prowadzone są listy narodowe i regionalne, a także opracowania i bazy danych gromadzące informacje o dziedzictwie zagrożonym i utraconym^[4].

Nagroda Jikji

Od 2005 roku UNESCO przyznaje nagrodę Jikji dla instytucji i osób prywatnych, które najlepiej realizują cele projektu Pamięć Świata. Nagroda upamiętnia Jikji (Buljo jikji simche yojeol) – najstarszą zachowaną księgę drukowaną przy pomocy metalowej czcionki ruchomej. Nagroda (30 000 USD), przyznawana co dwa lata, fundowana jest przez rząd Korei Południowej^[5].

Laureaci^[6]:

• 2005 – Biblioteka Narodowa Republiki Czeskiej
• 2007 – Phonogrammarchiv, Austriacka Akademia Nauk
• 2009 – Narodowe Archiwum Malezji
• 2011 – National Archives of Australia
• 2013 – Apoyo al Desarrollo de Archivos y Bibliotecas (ADABI)
• 2016 – Iberarchivos Programme
• 2018 – SAVAMA DCI
• 2020 – Muzeum Ludobójstwa Tuol Sleng^[7]
• 2022 – Amerykański Uniwersytet w Kairze^[8][9]

Lista według państw i organizacji

Obecnie (stan na koniec 2015 roku) na liście znajdują się następujące obiekty:

Algieria (1)

	Al – Mustamlah Min Kitab Al – Takmila – manuskrypt historyka Az-Zahabiego[10]	Narodowa Biblioteka Algierii	2017

Albania (1)

	Codex Purpureus Beratinus[11]	Albańskie Archiwum Państwowe	2005

Angola (1)

	Arquivos dos Dembos[12] – wpis wraz z Portugalią	Archiwum Narodowe Angoli (Arquivo Nacional de Angola) (ANA) i Instituto de Investigaçăo Cientifica Tropical (IICT)	2011

Antyle Holenderskie (2)

	Pierwszy katechizm w języku papiamento[13]	Archiwum Narodowe Antyli Holenderskich (Archivo Nashonal)	2009
	Archiwum Holenderskiej Kompanii Zachodnioindyjskiej[14] – wpis wraz z Brazylią, Ghaną, Gujaną, Holandią, Surinamem, Wielką Brytanią i Stanami Zjednoczonymi	Archiwum Narodowe Antyli Holenderskich (Archivo Nashonal)	2011

Arabia Saudyjska (1)

	Najstarsza inskrypcja islamska – zachowana na skale czerwonego piaskowca na północ od Al-Ula, na starożytnym szlaku handlowym i pielgrzymkowym łączącym wczesno-islamskie miasta Mada’in Salih i Al-Mabiyat[15]	Północno-zachodnia Arabia Saudyjska, na północ od Al-Ula	2003

Argentyna (2)

	Dokumenty Wicekrólestwa La Platy[16]	Archiwum Narodowe, Buenos Aires	1997
	Dokumentacja łamania praw człowieka w latach 1976–1983[17]	Narodowe Archiwum Pamięci (Archivo Nacional de la Memoria) (ANM)	2007

Armenia (4)

	Kolekcja starych rękopisów im. Mesropa Masztoca[18]	Instytut Dawnych Rękopisów Matenadaran, Erywań	1997
	First Byurakan Survey (FBS)[19]	Biurakańskie Obserwatorium Astrofizyczne, Bjurakan	2011
	Kolekcja rękopisów kompozytora Arama Chaczaturiana[20]	Dom-Muzeum Arama Chaczaturiana, Archiwum Rodzinne Karena Chaczaturiana, Narodowe Archiwum Armenii (NAA)	2013
	Kolekcja prac kompozytora Komitasa Wardapeta[21]	Muzeum Komitasa, Erywań	2023

Australia (5)

	Dziennik wyprawy Jamesa Cooka[22]	National Library of Australia, Canberra	2001
	Zapiski Edwarda Koiki Mabo, aborygeńskiego aktywisty oraz historyczne dokumenty z procesu przed Sądem Najwyższym o uznanie praw Aborygenów do ziemi[23]	National Library of Australia, Canberra	2001
	The Story of the Kelly Gang, film pełnometrażowy z 1906 roku w reżyserii Charlesa Taita, powszechnie uważany za pierwszy w dziejach kina pełnometrażowy film fabularny[24][25]	National Film and Sound Archive, Canberra	2007
	Dokumentacja skazanych przestępców w koloniach karnych Australii[26]	W posiadaniu wielu podmiotów	2007
	Manifest Partii Pracy Queensland do mieszkańców Queensland[27]	State Library of Queensland, Brisbane	2009

Austria (13)

	Dioskuryd wiedeński, pochodząca z VI wieku kopia dzieła Pedaniosa Dioskurydesa De Materia Medica[28]	Austriacka Biblioteka Narodowa, Wiedeń	1997
	Ostateczny dokument kongresu wiedeńskiego[29]	Austriackie Archiwum Państwowe, Wiedeń	1997
	Kolekcje historyczne Wiedeńskiego Archiwum Fonograficznego (1899–1950)[30]	Phonogrammarchiv, Austriacka Akademia Nauk, Wiedeń	1999
	Kolekcja papirusów arcyksięcia Rajnera[31], obejmująca ok. 180000 obiektów (papirusów, pergaminów, tabliczek drewnianych, ostraków, tkanin) z okresu od XV w. p.n.e. do XVI wieku n.e.[32], z tekstami w językach: egipskim (w zapisie hieroglificznym, hieratycznym i demotycznym), koptyjskim, greckim, łacińskim, hebrajskim, aramejskim, syryjskim, pahlawi i arabskim[33].	Austriacka Biblioteka Narodowa, Wiedeń	2001
	Kolekcja dzieł Schuberta[34]	Wiedeńska Biblioteka Miejska, Wiedeń	2001
	Atlas Blaeu-Van der Hem[35]	Austriacka Biblioteka Narodowa, Wiedeń	2003
	Kolekcja dzieł Brahmsa[36]	Gesellschaft der Musikfreunde, Wiedeń	2005
	Kolekcja rysunków architektury gotyckiej[37]	Akademia Sztuk Pięknych, Wiedeń	2005
	Kolekcja Bibliotheca Corviniana[38] – wpis wraz z Francją, Niemcami, Belgią, Węgrami i Włochami		2005
	Tabula Peutingeriana[39]	Akademia Sztuk Pięknych, Wiedeń	2007
	Psałterz moguncki[40]	Austriacka Biblioteka Narodowa, Wiedeń	2011
	Spuścizna Arnolda Schönberga[41]		2011
	Złota Bulla Karola IV – siedem oryginałów i kopia Wacława IV Luksemburskiego[42] – wpis wraz z Niemcami	Austriacka Biblioteka Narodowa, Wiedeń	2013

Azerbejdżan (1)

	Średniowieczne rękopisy z zakresu medycyny i farmacji[43]	Azerbejdżańska Akademia Nauk, Baku	2005

Bahamy (2)

	Dziennik gubernatora Charlesa Farquharsona Dundasa[44]	Archiwa Bahamów, Nassau	2009
	Rejestr niewolników Karaibów brytyjskich 1817–1834[45] – wpis wraz z Belize, Dominiką, Jamajką, Saint Kitts i Nevis, Trynidadem i Tobago oraz Wielką Brytanią		2009

Barbados (6)

	Piśmiennictwo niewolników karaibskich[46]		2003
	Kolekcja Nity Barrow[47]	University of West Indies Cave Hill Campus, Bridgetown	2009
	Archiwa federalne[48]	University of West Indies Cave Hill Campus, Bridgetown	2009
	Zachodnioindyjscy pracownicy na budowie Kanału Panamskiego – dokumentacja[49] – wpis wraz z Jamajką, Panamą, Saint Lucia, Wielką Brytanią i Stanami Zjednoczonymi		2011
	Dokumenty Komisji Indii Zachodnich[50]		2015
	Afrykańska pieśń z Barbadosu – wpis wraz z Wielką Brytanią[51]		2017

Belgia (5)

	Archiwa finansowe Officina Plantiniana[52]	Muzeum Plantin-Moretus, Antwerpia	2001
	Kolekcja Bibliotheca Corviniana[38] – wpis wraz z Francją, Niemcami, Austrią, Węgrami i Włochami		2005
	Archiwa izby upadłych przedsiębiorstw w Antwerpii[53]		2009
	Archiwa Uniwersytetu Leuven (1425–1797)[54]		2013
	Répertoire Bibliographique Universel (RBU)[55].		2013

Belize (1)

	Rejestr niewolników Karaibów brytyjskich 1817–1834[45] – wpis wraz z Bahamami, Dominikaną, Jamajką, Saint Kitts i Nevis, Trynidadem i Tobago oraz Wielką Brytanią		2009

Benin (1)

	Archiwa kolonialne[56]	Archiwum Narodowe, Porto Novo	1997

Bermudy (1)

	Rejestr niewolników Bermudów 1821–1834[57]		2011

Białoruś (2)

	Archiwum Radziwiłłów i Księgozbiór Nieświeski[58] – wpis wraz z Finlandią, Litwą, Polską, Rosją i Ukrainą		2009
	Akt unii lubelskiej – wpis wraz z Litwą, Łotwą, Polską i Ukrainą[59]		2017

Boliwia (3)

	Amerykańska Muzyka Kolonialna[60] – wpis wraz z Kolumbią, Meksykiem i Peru	Archiwum i Biblioteka Narodowa Boliwii	2007
	Zespół archiwalny Royal Audiencia Court of La Plata (RALP)[61]	Archiwum i Biblioteka Narodowa Boliwii	2011
	Kolekcja dokumentów: Życie i prace Ernesto Guevary[62] – wpis wraz z Kubą		2013

Brazylia (7)

	Kolekcja fotografii Teresy Burbon-Sycylijskiej zawierająca brazylijskie i zagraniczne fotografie z XIX wieku podarowana Bibliotece Narodowej w 1891 roku przez cesarza Pedro II[63].	Brazylijska Biblioteka Narodowa, Rio de Janeiro	2003
	Archiwum wywiadu i kontrwywiadu o reżimie wojskowym w Brazylii (1964–1985)[64]		2011
	Archiwum Holenderskiej Kompanii Zachodnioindyjskiej[14] – wpis wraz z Antylami Holenderskimi, Ghaną, Gujaną, Holandią, Surinamem, Wielką Brytanią i Stanami Zjednoczonymi		2011
	Dokumenty dotyczące podróży cesarza Piotra II po Brazylii i za granicę[65]		2013
	Archiwum architektoniczne Oscara Niemeyera[66]		2013
	Ikonograficzna i kartograficzna dokumentacja wojny paragwajskiej – wpis wraz z Urugwajem[50]		2015
	Dokumenty Antônio Carlosa Gomesa – wpis wraz z Włochami[67]		2017

Bułgaria (1)

	Apostoł eniński[68]		2011

Chile (3)

	Archiwa obrońców praw człowieka tzw. archiwa terroru[69]	Archivo Nacional de Chile, Santiago	2003
	Dokumentacja działalności jezuitów na terenie całej Ameryki[70]	Archivo Nacional de Chile, Santiago	2003
	Kolekcja drukowanej poezji popularnej: Lira popular[71]		2013

Chiny (10)

	Archiwa dźwięków muzyki tradycyjnej[72]	Instytut Muzykologii Chińskiej Akademii Nauk, Pekin	1997
	Zapiski Wielkiego Sekretariatu dynastii Qing[73]	Pierwsze Archiwum Historyczne Chin, Muzeum Pałacowe, Pekin	1999
	Stare rękopisy literatury ludu Naxi zapisane pismem dongba[74], obejmujące 1000 woluminów z okresu od roku 60 do czasów dynastii Tang (VII wiek), jedyne zachowane dokumenty tego typu na świecie[32]	Instytut Badań nad Kulturą Dongba	2003
	„Złote listy” cesarskich wizytacji z czasów dynastii Qing[75]	Archiwum Narodowe, Pekin	2005
	Archiwa dynastii Qing[76]	W posiadaniu wielu podmiotów	2007
	Bencao gangmu – kompendium Materia Medica[77]	Biblioteka Chińskiej Akademii Chińskich Nauk Medycznych	2011
	Huangdi neijing – „Kanon medycyny Żółtego Cesarza”[78], najwcześniejsza księga tradycyjnej medycyny chińskiej, prezentująca teorie Yin i yang i Wu xing[32]	Chińska Biblioteka Narodowa, Pekin	2011
	Oficjalne dokumenty z Tybetu z okresu dynastii Yuan (1304–1367)[79]	Archiwum Tybetańskiego Regionu Autonomicznego	2013
	Korespondencja Qiaopi z Yinxin oraz dokumenty diaspory chińskiej[80]	Archiwum Prowincji Guangdong; Archiwum Prowincji Fujian	2013
	Dokumenty związane z masakrą nankińską[50]	Centralne Archiwa Chin, Drugie Archiwa Historyczne Chin, Archiwum Prowincji Liaoning, Archiwum Prowincji Jilin, Archiwum Miejskie Szanghaju, Archiwum Miejskie Nankinu, Gmach Pamięci Ofiar Masakry Nankińskiej	2015

Chorwacja (1)

	Tabula Hungariae – mapa królestwa Węgier sprzed 1528[81] – wpis wraz z Węgrami		2007

Curaçao (1)

	Archiwum Middelburgsche Commercie Compagnie (MCC) dokumentujące handel niewolnikami[82] – wpis wraz z Holandią i Surinamem		2011

Czechy (7)

	Kolekcja średniowiecznych manuskryptów reformacji czeskiej[83]	Biblioteka Narodowa Republiki Czeskiej, Praga	2007
	Kolekcja rosyjskich, ukraińskich i białoruskich periodyków emigracyjnych 1918–1945[84]	Biblioteka Narodowa Republiki Czeskiej, Praga	2007
	Kolekcja 526 druków prac akademickich z lat 1637–1754[85]	Biblioteka Narodowa Republiki Czeskiej, Praga	2011
	Libri Prohibiti: kolekcja periodyków czeskich i słowackich wydawnictw podziemnych z lat 1948–1989[86]	Biblioteka Narodowa Republiki Czeskiej, Praga	2011
	Pokazy obrazów ruchomych Émile’a Reynaud – wpis wraz z Francją[50]	Centre national du cinéma et de l'image animée, Paryż Narodowe Muzeum Techniki, Praga	2015
	Archiwum Leoša Janáčka[87]	Moravské zemské muzeum	2017
	Mapy Camocio[88] – wpis wraz z Maltą	Zbiory Map Uniwersytetu Karola w Pradze	2017

Dania (8)

	Archiwa duńskich zamorskich kompanii handlowych[89]	Duńskie Archiwum Narodowe, Kopenhaga	1997
	Kolekcja Linneusza[90]	Duńska Biblioteka Narodowa Nauk i Medycyny, Kopenhaga	1997
	Rękopisy i listy Andersena[91]	Dział Rękopisów Biblioteki Królewskiej, Kopenhaga	1997
	Archiwum Kierkegaarda[92]	Dział Rękopisów Biblioteki Królewskiej, Kopenhaga	1997
	Archiwa celne Øresundstolden[93]	Dział Rękopisów Biblioteki Królewskiej, Kopenhaga	2007
	El Primer Nueva Coronica y Buen Gobiern[94]		2007
	Kolekcja rękopisów Árniego Magnússona (1663–1730)[95] – wpis wraz z Islandią		2009
	MS. GKS 4 2°, vol. I-III, Biblia Latina[96]		2011

Dominika (1)

	Rejestr niewolników Karaibów brytyjskich 1817–1834[45] – wpis wraz z Bahamami, Belize, Jamajką, Saint Kitts i Nevis, Trynidadem i Tobago oraz Wielką Brytanią		2009

Dominikana (2)

	Księga chrztów niewolników z lat 1636–1670[97]		2009
	Dziedzictwo ruchu oporu i walk o prawa człowieka w Dominikanie w latach 1930–1961[98]		2009

Egipt (4)

	Zbiór dokumentów „Pamięć Kanału Sueskiego”[99]	Ambasada Egiptu w Paryżu	1997
	Spisane na papierze i pergaminie zarządzenia sułtanów i książąt[100]	Biblioteka Narodowa i Archiwum Egiptu, Kair	2005
	Zbiór perskich manuskryptów[101]	Biblioteka Narodowa i Archiwum Egiptu, Kair	2007
	Kolekcja mameluckich rękopisów Koranu Biblioteki Narodowej Egiptu[102]	Biblioteka Narodowa i Archiwum Egiptu, Kair	2013

Ekwador (1)

	„The Gaze of the Other” – dziedzictwo dokumentalne salezjańskiego wikariatu apostolskiego w ekwadorskiej Amazonii (1890–1930)[50]		2015

Estonia (1)

	Bałtycki łańcuch: żywy łańcuch o długości ponad 600 km, łączący wszystkie trzy kraje, wyraz protestu przeciwko ówczesnej sytuacji politycznej tych krajów oraz poparcia w ich staraniach o niepodległość[103] – wpis wraz z Litwą i Łotwą		2009

Etiopia (1)

	Skarby Archiwum i Biblioteki Narodowej[104]	Archiwum i Biblioteka Narodowa, Addis Abeba)	1997

Fidżi (1)

	Dokumenty indyjskich pracowników tymczasowych[105] – wpis wraz z Gujaną, Surinamem, Trynidadem i Tobago		2011

Filipiny (4)

	Tabliczki zapisane pismem sylabicznym z X wieku[106]	Muzeum Narodowe, Manila	1999
	Nagrania radiowe z okresu rewolucji różańcowej 1986[107]		2003
	Kolekcja José Macedy – filipińskiego kompozytora i etnografa muzycznego – obejmująca nagrania, zapiski, zdjęcia muzyków i tradycyjnych instrumentów[108]		2007
	Dokumenty Manuela L. Quezona – pierwszego filipińskiego szefa rządu Filipin[109]	University of Michigan, Michigan	2011

Finlandia (3)

	Kolekcja map A.E. Nordenskiölda – historyka wczesnej kartografii[110]	Biblioteka Uniwersytecka, Helsinki	1997
	Archiwum Radziwiłłów i Księgozbiór Nieświeski[58] – wpis wraz z Białorusią, Litwą, Polską, Rosją i Ukrainą		2009
	Archiwum Suenjel – wioski sami skoltów[50]		2015

Francja (13)

	Deklaracja Praw Człowieka i Obywatela 1789-1791[111] Zobacz w Wikiźródłach tekst Deklaracji Praw Człowieka i Obywatela		2003
	Apel de Gaulle’a z 18 czerwca 1940 nadany do Francuzów przez radio z Londynu[112] – wpis wraz z Wielką Brytanią		2005
	Filmy braci Lumière – kolekcja 1405 filmów[113]		2005
	Kolekcja Bibliotheca Corviniana[38] – wpis wraz z Austrią, Niemcami, Belgią, Węgrami i Włochami		2005
	Dokumenty ilustrujące wprowadzenie dziesiętnego systemu metrycznego, 1790–1837[114]		2005
	Tkanina z Bayeux[115]		2007
	Biblioteka cysterskiego opactwa Clairvaux za czasów Pierre’a de Vireya (1472) – kolekcja 1115 manuskryptów średniowiecznych[116]		2009
	Biblioteka Beatusa Rhenanusa[117]		2011
	Seria dokumentów obejmujących rejestrację i publikację tekstów prawnych, zawierająca dekret króla Franciszka I Walezjusza wprowadzający system obowiązkowego przekazywania jednego wydawanego egzemplarza do biblioteki królewskiej[118]	Centre historique des archives nationales	2011
	Pokazy obrazów ruchomych Émile’a Reynaud – wpis wraz z Czechami[50]		2015
	Mappa mundi z Albi[50]		2015
	Archiwa Louisa Pasteura[50]		2015
	Archiwa Père Castor[119]		2017

Ghana (1)

	Archiwum Holenderskiej Kompanii Zachodnioindyjskiej[14] – wpis wraz z Antylami Holenderskimi, Brazylią, Gujaną, Holandią, Surinamem, Wielką Brytanią i USA		2011

Grecja (1)

	Papirus z Derveni[50]		2015

Gruzja (3)

	Opis Królestwa Gruzji i atlas geograficzny Wachuszti Bagrationiego[120]		2013
	Kolekcja rękopisów eposu Szoty Rustaweliego Rycerz w tygrysiej skórze[121] – wpis wraz z Wielką Brytanią		2013
	Najstarsze manuskrypty zachowane w Narodowym Archiwum Gruzji[50]		2015

Gujana (2)

	Archiwum Holenderskiej Kompanii Zachodnioindyjskiej[14] – wpis wraz z Antylami Holenderskimi, Brazylią, Ghaną, Holandią, Surinamem, Wielką Brytanią i USA		2011
	Dokumenty indyjskich pracowników tymczasowych[105] – wpis wraz z Fidżi, Surinamem, Trynidadem i Tobago		2011

Hiszpania (10)

	Traktat z Tordesillas[122] – wpis wraz z Portugalią	Archiwum Korony Aragońskiej, Barcelona	2007
	umowa z Santa Fe między Krzysztofem Kolumbem i Królami Katolickimi 17 kwietnia 1492[123]	Główne Archiwum Indii, Sewilla	2009
	Dekrety (1188) z León, kolebki europejskiego parlamentaryzmu[124]		2013
	Materiały związane z działalnością misji do Europy w erze Keichō[125] – wpis wraz z Japonią		2013
	Llibre del Sindicat Remença – XV-wieczna kronika spotkań syndykatu chłopskiego w Katalonii[126]		2013
	Rękopisy komentarzy do apokalipsy Beatusa z Liébany w tradycji iberyjskiej – wpis wraz z Portugalią[50]		2015
	Słowniki pierwotnych języków Nowego Świata z tłumaczeniami na język hiszpański[50]		2015
	Codex Calixtinus – wpis wraz z Portugalią[127]		2017
	Archivo General de Simancas[128]		2017
	Archiwa Santiago Ramona Y Cajal oraz Hiszpańskiej Szkoły Neurohistologicznej[129]		2017

Holandia (12)

	Biblioteka Ets Haim – Livraria Montezinos w Synagodze Portugalskiej w Amsterdamie, posiadająca duży zbiór z zakresu judaistyki[130]		2003
	Archiwa Holenderskiej Kompanii Wschodnioindyjskiej[131] – wpis wraz z Indiami, Indonezją, Południową Afryką i Sri Lanką		2003
	Dziennik Anny Frank[132]		2009
	La Galigo (Sureq Galigo) – epicki mit stworzenia obejmujący 6000 foliałów – najprawdopodobniej najobszerniejsze dzieło literatury na świecie[133] – wpis wraz z Indonezją		2011
	Kolekcja Desmeta obejmująca ponad 900 filmów, plakatów filmowych, dokumentacji firmy Desmeta, m.in. korespondencję z wytwórniami filmowymi[134]		2011
	Archiwum Middelburgsche Commercie Compagnie (MCC) dokumentujące handel niewolnikami[82] – wpis wraz z Curaçao i Surinamem		2011
	Archiwum Holenderskiej Kompanii Zachodnioindyjskiej[14] – wpis wraz z Antylami Holenderskimi, Brazylią, Ghaną, Gujaną, Surinamem, Wielką Brytanią i USA		2011
	Babad Diponegoro, autobiograficzna kronika Diponegoro[135] – wpis wraz z Indonezją		2013
	Jedyna zachowana strona rękopisu manifestu komunistycznego oraz osobista kopia Karola Marksa z adnotacjami pierwszego wydania pierwszego tomu Kapitału, rękopisy Marksa i Engelsa[136] – wpis wraz z Niemcami	Międzynarodowy Instytut Historii Społecznej, Amsterdam	2013
	Psałterz utrechcki[50]		2015
	Zbiór wybranych dokumentów świadczących o różnorodności językowej świata z archiwum językowego Instytutu Psycholingwistyki Maxa Plancka[50]		2015
	Dokumenty Aletty Jacobs[137]		2017

Indie (7)

	Kolekcja tamilskich rękopisów z dziedziny medycyny[138]	Instytut Studiów Azjatyckich, Tamil Nadu	1997
	Archiwa Holenderskiej Kompanii Wschodnioindyjskiej[139] – wpis wraz z Holandią, Indonezją, Południową Afryką i Sri Lanką	Nationaal Archief, Den Haag	2003
	Manuskrypty świętych tekstów śiwaizmu[140]	Institut français de Pondichéry, Puducherry	2005
	Rygweda[141] – święta księga hinduizmu, najstarsza z czterech wed – trzydzieści manuskryptów[32]	Bhandarkar Instytut Badań Orientalnych, Pune	2007
	Manuskrypt traktatów laghukālacakratantrarājatikā zawierający opisy astronomiczne i astrologiczne, miary Ziemi, dyskusje filozoficzne[142]	Asiatic Society, Kolkata	2011
	Manuskrypt Tarikh-E-Khandan-E-Timuriyah o historii Timurydów, Timura i jego potomków panujących w Iranie i Indiach[143]	Publiczna Biblioteka Orientalna Khuda Bakhsh, Patna	2011
	Tekst sanskrytu Śantinatha Charitra z XIV w. opisujący życie i czasy Śantinathy[144]	L.D. Institute of Indology ,	2013

Indonezja (5)

	Archiwa Holenderskiej Kompanii Wschodnioindyjskiej – w Indonezji znajdują się archiwa z lat 1612–1811[139] – wpis wraz z Holandią, Indiami, Południową Afryką i Sri Lanką		2003
	La Galigo (Sureq Galigo) – epicki mit stworzenia obejmujący 6000 foliałów – najprawdopodobniej najobszerniejsze dzieło literatury na świecie[133] – wpis wraz z Holandią	Fort Rotterdam, Makasar; Biblioteka Uniwersytetu w Lejdzie, Lejda	2011
	Babad Diponegoro, autobiograficzna kronika Diponegoro[135] – wpis wraz z Holandią	Narodowa Biblioteka Indonezji, Dżakarta	2013
	Nāgarakrĕtāgama – laudacja z XIV w. na cześć króla Hayama Wuruka[145]	Narodowa Biblioteka Indonezji, Dżakarta	2013
	Archiwum Konferencji Azjatycko-Afrykańskiej w Bandungu[50]	Archiwum Narodowe Republiki Indonezji, Dżakarta	2015

Iran (9)

	Akt fundacji Rab'-e Rashidi – ośrodka akademickiego Ilchanidów z XIII wieku[146]	Biblioteka Narodowa w Tebrizie	2007
	Szahname księcia Bajsunkura[147]	Cesarska Biblioteka Pałacu Golestan, Teheran	2007
	Dokumenty administracyjne organizacji Astan Quds Razavi z okresu Safawidów[148]	Biblioteka Astan-e Quds Razavi, Meszhed	2009
	Panj Ganj – zbiór pięciu poematów (Makhzan al-asrar, Chosrou wa Szirin, Farhad wa Szirin, Haft pajkar i Iskandarname) Nizamiego[149]	Biblioteka Sepahsālār; Cesarska Biblioteka Pałacu Golestan; Muzeum Narodowe; Biblioteka Narodowa w Malek; Centralna Biblioteka Uniwersytetu Teherańskiego	2011
	Al-Tafhim li Awa'il Sana'at al-Tanjim – najstarszy perski tekst z dziedziny matematyki i astrologii, napisany przez Biruniego[150]	Skarbiec Manuskryptów Islamskiego Zgromadzenia Konsultatywnego	2011
	Dhakhīra-yi Khārazmshāhī – najstarszy perski traktat medyczny[151]	Biblioteka Sepahsālār	2013
	Zbiór wybranych map Iranu z okresu panowania Kadżarów[152]	Centrum Dokumentów Narodowych i Historii Dyplomacji	2013
	Księga dróg i królestw (arab. Al-Masaalik Wa Al-Mamaalik) – wpis wraz z Niemcami[50]	Muzeum Narodowe, Teheran (tłumaczenie na język perski); Biblioteka Naukowa w Erfurcie (oryginał w języku arabskim)	2015
	Zbiór prac Sadiego z Szirazu – Kulliyyāt-i Saʽdi[50]	Biblioteka Narodowa Iranu, Teheran	2015

Irlandia (1)

	Księga z Kells[153]		2011

Islandia (2)

	kolekcja rękopisów Árniego Magnússona (1663–1730)[95] – wpis wraz z Danią		2009
	Cenzus z 1703 roku[154]		2013

Izrael (4)

	Zbiór kart świadectwa Holokaustu, obejmujący prawie dwa miliony kart z nazwiskami ofiar, zbieranych w latach 1954–2004[155]		2013
	Zbiór Rothschilda – XV-wieczne manuskrypty hebrajskie[156]		2013
	Kodeks z Aleppo[50]		2015
	Prace teologiczne Isaaca Newtona[50]		2015

Jamajka (2)

	Rejestr niewolników Karaibów brytyjskich 1817–1834[45] – wpis wraz z Bahamami, Belize, Dominiką, Saint Kitts i Nevis, Trynidadem i Tobago oraz Wielką Brytanią		2009
	Zachodnioindyjscy pracownicy na budowie Kanału Panamskiego – dokumentacja[49] – wpis wraz z Barbadosem, Panamą, Saint Lucia, Wielką Brytanią i Stanami Zjednoczonymi		2011

Japonia (5)

	Zbiór Sakubei Yamamoto[157]		2011
	Midokanpakuki: zbiór rękopisów dzienników Michinagi Fujiwary[158]		2013
	Materiały związane z działalnością misji do Europy w erze Keichō[125] – wpis wraz z Hiszpanią		2013
	„Powrót do portu Maizuru” – dokumenty związane z internowaniem i repatriacją Japończyków (1945–1956)[50]		2015
	Archiwum świątyni Tō-ji w stu pudełkach[50]		2015

Kambodża (1)

	Archiwa Muzeum Ludobójstwa Tuol Sleng[159]	Muzeum Ludobójstwa Tuol Sleng, Phnom Penh	2009

Kanada (3)

	Zbiór Seminarium Quebecu[160]		2007
	Neighbours – krótkometrażowy film na jednej rolce Normana McLarena[161]		2009
	Zbiór dokumentów związanych z odkryciem insuliny i jego oddźwiękiem globalnym[162]		2013

Kazachstan (3)

	Kolekcja manuskryptów Jasawiego w języku tureckim[163] – wpis wraz z Danią	Biblioteka Narodowa Kazachstanu	2003
	Zbiór dokumentów audiowizualnych ruchu antynuklearnego Nevada-Semipałatyńsk[164]	Centralne Archiwum Państwowe Republiki Kazachstanu i Centralne Państwowe Archiwum Filmów, Dokumentacji Fotograficznej i Nagrań Dźwiękowych Republiki Kazachstanu[165]	2005
	Zbiór archiwalny Morza Aralskiego[166]		2011

Kolumbia (2)

	Kolekcja Negros y Esclavos[167]	Generalne Archiwum Państwowe, Bogota	2005
	Amerykańska Muzyka Kolonialna[60] – wpis wraz z Boliwią, Meksykiem i Peru		2007

Korea Południowa (13)

	Rękopis Hunmin Chongum z pierwszym zapisem w alfabecie hangul[168]	Muzeum Sztuki Kansong, Seul	1997
	Roczniki dynastii Joseon[169]	Chongjoksan Sagobon, Seul	1997
	Seungjeongwon Ilgi zapiski sekretariatu królewskiego dynastii Joseon[170]	Biblioteka Gyujanggak i Uniwersytet Narodowy w Seulu	2001
	Buljo jikji simche yojeol, antologia tekstów buddyzmu zen, wydrukowana w 1377, najstarsza książka drukowana z użyciem ruchomych czcionek[171]	Biblioteka Narodowa Francji, Paryż	2001
	Uigwe: protokoły królewskie dynastii Joseon[172]		2007
	Drewniane matryce Tripitaka koreana i skrypty buddyjskie[173]		2007
	Donguibogam: zasady i praktyka medycyny wschodniej – encyklopedia wiedzy medycznej z 1613[174]		2009
	Dziedzictwo praw człowieka – archiwum masakry w Kwangju[175]		2011
	Ilseongnok: zapiski przemyśleń codziennych – dziennik króla Jeongjo[176]		2011
	Nanjung Ilgi: dziennik wojenny admirała Yi Sun-sin, pisany podczas inwazji japońskich 1592–1598[177]		2013
	Archiwa Saemaul Undong – ruchu na rzecz rozwoju gospodarki, który stworzył podwaliny ekonomicznego sukcesu Korei[178]		2013
	Drewniane bloki drukarskie do druku prac Konfucjusza[50]		2015
	Archiwum koreańskiego programu specjalnego emitowanego na żywo „Odnajdywanie rozproszonych rodzin”[50]		2015

Kostaryka (1)

	Dokumentacja rozwiązania armii kostarykańskiej z 1949 roku[179]		2017

Kuba (3)

	Kolekcja José Martí Pérez[180]	Generalne Archiwum Państwowe, Bogota	2005
	Negatywy Noticiero ICAIC Lationamericano[181]		2009
	Kolekcja dokumentów: Życie i prace Ernesto Guevary[62] – wpis wraz z Boliwią		2013

Liban (2)

	Pamiątkowe stele znad rzeki Nahr al-Kalb w górach Libanu, opisujące historię kraju od starożytności po dzień dzisiejszy[182], pozostawione przez kolejne wojska zdobywców (od starożytnych Egipcjan, Babilończyków, Greków i Rzymian, aż po Francuzów, Brytyjczyków i współczesnych Libańczyków)[32]	Nahr al-Kalb, góry Libanu	2005
	Alfabet fenicki[183] – alfabet wynaleziony w XIII w. p.n.e., dał początek wszystkim alfabetom stosowanym współcześnie[32]	Stela Nr.I na terenie miasta Zuk Musbah, stele Nr. II–XXII na terenie miasta Dbayeh	2005

Litwa (2)

	Bałtycki łańcuch: żywy łańcuch o długości ponad 600 km, łączący wszystkie trzy kraje, wyraz protestu przeciwko ówczesnej sytuacji politycznej tych krajów oraz poparcia w ich staraniach o niepodległość[103] – wpis wraz z Estonią i Łotwą		2009
	Akt unii lubelskiej – wpis wraz z Białorusią, Łotwą, Polską i Ukrainą[59]		2017

Luksemburg (1)

	The Family of Man, kolekcja fotografii Edwarda J. Steichena przedstawiających ludzi żyjących w połowie XX wieku[184] – wpis wraz z Estonią i Łotwą		2003

Łotwa (3)

	Bałtycki łańcuch: żywy łańcuch o długości ponad 600 km, łączący wszystkie trzy kraje, wyraz protestu przeciwko ówczesnej sytuacji politycznej tych krajów oraz poparcia w ich staraniach o niepodległość[103] – wpis wraz z Estonią i Litwą		2009
	Szafa Dain (Dainu skapis), kolekcja ludowych pieśni łotewskich[185]	Archiwum Łotewskiego Folkloru, Ryga	2001
	Akt unii lubelskiej – wpis wraz z Białorusią, Litwą, Polską i Ukrainą[59]		2017

Madagaskar (1)

	Archiwa królewskie 1824–1897[186]	Archiwum Narodowe, Antananarywa	2009

Malezja (4)

	Korespondencja sułtana Kedah z lat 1882–1943[187]	Narodowe Archiwum Malezji, Alor Setar	2001
	Hikayat Hang Tuah, malezyjski epos narodowy[188]	Narodowa Biblioteka Malezji, Kuala Lumpur	2001
	Sejarah Melayu, kronika sułtanatu Malezji z XV i XVI wieku[189]	Instytut Języka i Literatury, Kuala Lumpur	2001
	Batu Bersurat Terengganu[190]		2009

Malta (1)

	Mapy Camocio[88] – wpis wraz z Czechami	Zbiory Map Uniwersytetu Karola w Pradze	2017

Maroko (1)

	Kitab al-ibar, wa diwan al-mobtadae wa al-khabar[191]		2011

Mauritius (2)

	Zapiski z okresu francuskiej kolonizacji wyspy[192]	Archiwum Mauritiusa, Port Louis	1997
	Dokumentacja imigracji pracowników w systemie „Indentured Labour System”[50]		2015

Meksyk (12)

	Colección de Códices Originales Mexicanos, kolekcja pre-hiszpańskich kodeksów z terenu Meksyku[193]	Narodowa Biblioteka Antropologii i Historii, Meksyk	1997
	Kodeksy z doliny Oaxaca[194]	Archiwum Narodowe, Meksyk	1997
	Codex Techaloyan z Cuajimalpaz[195]	Archiwum Narodowe, Meksyk	1997
	Film Zapomniani Buñuela[196]	Filmoteca de la UNAM, Meksyk	2003
	Biblioteca Palafoxiana, najstarsza biblioteka publiczna w Ameryce, zawiera kolekcje książek z okresu europejskiej kolonizacji tego obszaru[197]	Puebla	2005
	Colección de Lenguas Indigenas[198]		2007
	Amerykańska Muzyka Kolonialna[60] – wpis wraz z Boliwią, Kolumbią i Peru		2007
	Kolekcja Centrum Dokumentacji i Badań nad Społecznością Żydów Aszkenazyjskich w Meksyku od XVI do XX wieku[199]		2009
	Piktogramy map, rysunków i ilustracji Archiwum Narodowego od XVI do XVIII wieku[200]		2011
	Stare zbiory historycznego archiwum Colegio de Vizcaínas[201]		2013
	Dokumentacja sądownicza związana z narodzinami prawa: skuteczny środek meksykańskiej skargi konstytucyjnej jako wkład do powszechnej deklaracji praw człowieka w 1948 roku[50]		2015
	Prace Bernardino de Sahagúna[50]		2015

Mjanma (3)

	Relikwiarze Maha Lawkamarazein[202]		2013
	Złoty List króla Birmy Alaungpayi do króla Wielkiej Brytanii Jerzego II – wpis wraz z Niemcami i Wielką Brytanią[50]	Biblioteka Krajowa Dolnej Saksonii	2015
	Inskrypcja Myazedi[50]		2015

Mongolia (3)

	Mongolski Tengjur[203]		2011
	Altan tobczi[204]		2011
	Kanjur[205]		2013

Namibia (1)

	Dzienniki Hendrika Witbooi[206]	Archiwum Narodowe Namibii, Windhoek; Prywatne Archiwum Dr. Klausa Goebla, Monachium	2005

Nepal (2)

	Manuskrypt Niśvāsattatvasaṃhitā[207]		2013
	Manuskrypt Susrutamhita[208]		2013

Niemcy (21)

	Wczesne nagrania na cylindrach tradycyjnej muzyki z różnych stron świata, 1893–1952[209]	Phonogramm-Archiv; Muzeum Etnologii, Berlin	1999
	Rękopis IX Symfonii d-moll op. 125 Beethovena[210]	Biblioteka Państwowa, Berlin	2001
	Spuścizna literacka Goethego[211]	Archiwum Goethego i Schillera, Weimar	2001
	Biblia Gutenberga[212]	Biblioteka Uniwersytecka Dolnej Saksonii, Getynga	2001
	Film Metropolis[213]	Fundacja Friedricha Wilhelma Murnaua, Wiesbaden	2001
	Iluminowane rękopisy z okresu ottońskiego pochodzące z klasztoru Reichenau[214]		2003
	Kinder- und Hausmärchen braci Grimm[215]		2005
	Kolekcja Bibliotheca Corviniana[38] – wpis wraz z Austrią, Francją, Belgią, Węgrami i Wlochami		2005
	Universalis cosmographia secundum Ptholomaei traditionem et Americi Vespucii aliorumque Lustrationes Martina Waldseemüllera z 1507[216]		2005
	Listy do Gottfrieda Wilhelma Leibniza, listy Leibniza w kolekcji manuskryptów Gottfrieda Wilhelma Leibniza[217]	Gottfried Wilhelm Leibniz Bibliothek	2007
	Pieśń o Nibelungach[218]		2009
	Patent DRP 37435 „Pojazd napędzany silnikiem gazowym” złożony przez Carla Benza w 1886[219]		2011
	Budowa i upadek Muru Berlińskiego i porozumienie dwa plus cztery z 1990[220]		2011
	Farmakopea z Lorsch[221]		2013
	Jedyna zachowana strona rękopisu Manifestu komunistycznego oraz osobista kopia Karola Marksa z adnotacjami pierwszego wydania pierwszego tomu Kapitału, rękopisy Marksa i Engelsa[136] – wpis wraz z Holandią	Międzynarodowy Instytut Historii Społecznej, Amsterdam	2013
	Dysk z Nebry[222]	Muzeum Prehistorii, Halle	2013
	Złota Bulla Karola IV – siedem oryginałów i kopia Wacława IV Luksemburskiego[42] – wpis wraz z Austrią		2013
	Dokumenty z początkowego okresu rozwoju reformacji zainicjowanej przez Marcina Lutra[50]		2015
	Rękopis partytury wielkiej mszy h-moll Johanna Sebastiana Bacha[50]		2015
	Złoty List króla Birmy Alaungpayi do króla Wielkiej Brytanii Jerzego II – wpis wraz z Wielką Brytanią i Mjanmą[50]	Biblioteka Krajowa Dolnej Saksonii	2015
	Księga dróg i królestw (arab. Al-Masaalik Wa Al-Mamaalik) – wpis wraz z Iranem[50]		2015

Nikaragua (1)

	Nikaraguańska kampania na rzecz alfabetyzacji[223]		2007

Norwegia (5)

	Dom lalki Ibsena[224]	Biblioteka Narodowa Norwegii, Oslo	2001
	Archiwum leprozorium w Bergen[225]	Archiwum Miejskie i Regionalne w Bergen	2001
	Dokumenty filmowe z wyprawy Amundsena na biegun południowy, 1910–1912[226]		2005
	Archiwum Thora Heyerdahla[227]		2011
	Kolekcja fotografii Sophusa Tromholta[228]		2013

Nowa Zelandia (3)

	traktat z Waitangi[229]	Archiwum Narodowe, Wellington	1997
	Petycja sufrażystek z 1893[230]	Archiwum Narodowe, Wellington	1997
	Archiwum Edmunda Hillary’ego[50]		2015

Pakistan (1)

	Pisma Muhammada Ali Jinnah, założyciela Pakistanu[231]	Archiwum Narodowe, Islamabad	1999

Panama (1)

	Zachodnioindyjscy pracownicy na budowie Kanału Panamskiego – dokumentacja[49] – wpis wraz z Barbadosem, Jamajką, Saint Lucia, Wielką Brytanią i Stanami Zjednoczonymi		2011

Paragwaj (1)

	Archiwa terroru[232]		2009

Peru (3)

	Amerykańska Muzyka Kolonialna[60] – wpis wraz z Boliwią, Kolumbią i Meksykiem		2007
	Pierwsze peruwiańskie i południowoamerykańskie wydania książek (1584–1619)[233] – wpis wraz z Boliwią, Kolumbią i Meksykiem		2013
	Zapis podróży konkwistadorów Księga Becerro[234] – wpis wraz z Boliwią, Kolumbią i Meksykiem		2013

Polska (17)

	autograf dzieła Mikołaja Kopernika De revolutionibus[235]	Biblioteka Jagiellońska, Kraków	1999
	podziemne archiwum getta warszawskiego (Archiwum Ringelbluma)[236]	Żydowski Instytut Historyczny, Warszawa	1999
	Kolekcja dzieł Chopina[237]	Biblioteka Narodowa, Towarzystwo Fryderyka Chopina, Warszawa	1999
	Akt Konfederacji warszawskiej Zobacz w Wikiźródłach tekst Akt konfederacji warszawskiej [238]	AGAD	2003
	21 postulatów Solidarności Zobacz w Wikiźródłach tekst 21 postulatów Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego [239]		2003
	Kodeks supraski[240] – wpis wraz z Rosją i Słowenią	Biblioteka Ordynacji Zamojskiej, Biblioteka Narodowa, Warszawa; Rosyjska Biblioteka Narodowa w Sankt Petersburgu; Słoweńska Biblioteka Narodowa i Uniwersytecka w Lublanie	2007
	Archiwa Komisji Edukacji Narodowej[241]	Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie, Biblioteka PAN w Krakowie, Biblioteka Książąt Czartoryskich w Krakowie oraz Archiwum Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie	2007
	Archiwum Radziwiłłów i Księgozbiór Nieświeski[58] – wpis wraz z Białorusią, Finlandią, Litwą, Rosją i Ukrainą		2009
	Archiwum Instytutu Literackiego w Paryżu (1946–2000)[242]		2009
	Archiwum Biura Odbudowy Stolicy[243][244]	Archiwum Państwowe m.st. Warszawy	2011
	Zbiory Towarzystwa Historyczno-Literackiego w Paryżu: Biblioteka Polska i Muzeum Adama Mickiewicza w Paryżu[245][246]	Biblioteka Polska w Paryżu	2013
	Traktaty pokojowe (ahdnames), zawarte od II połowy XV do końca XVIII w. między Królestwem Polskim i Cesarstwem Tureckim[246][247]	Archiwum Główne Akt Dawnych (AGAD) w Warszawie	2013
	Księga henrykowska[50]		2015
	Akta i biblioteka Braci czeskich[50]		2015
	Akt unii lubelskiej – wpis wraz z Białorusią, Litwą, Łotwą i Ukrainą[59]		2017
	Dokumenty polskiego wywiadu radiowego z okresu Bitwy Warszawskiej 1920 roku[248]	Centralne Archiwum Wojskowe[249]	2017
	Raport Jürgena Stroopa “Es gibt keinen jüdischen Wohnbezirk – in Warschau mehr! (Żydowska dzielnica mieszkaniowa w Warszawie już nie istnieje!)”[249]	Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej	2017

Południowa Afryka (4)

	Kolekcja Bleeków, dokumentująca badania nad językiem i folklorem Buszmenów prowadzonych przez tę rodzinę[250]	Uniwersytet w Kapsztadzie, Biblioteka Południowoafrykańska, Kapsztad	1997
	Dokumenty sądowe sprawy Nr. 253/1963 (państwo przeciwko Nelsonowi Mandeli i innym)[251]	Archiwum Narodowe, Pretoria	2007
	Dokumenty filmowe z okresu walki o wyzwolenie spod Apartheidu[252]	Doxa Productions, Hout Bay	2007
	Archiwum Konwencji na Rzecz Demokratycznej Afryki Południowej (Convention for a Democratic South Africa, CODESA) 1991–1992 oraz archiwum procesu wielopartyjnych negocjacji, które miały doprowadzić do zniesienia apartheidu w 1993[253]		2013

Portugalia (7)

	List Pero Vaz de Caminha z 1500, pierwszy opis Brazylii[254]		2005
	Corpo Cronológico – zbiór manuskryptów o odkryciach portugalskich z XV–XVI w.[255]		2007
	Traktat z Tordesillas[122] – wpis wraz z Hiszpanią		2007
	Raporty z pierwszego lotu przez południowy Atlantyk w 1922[256]		2011
	Arquivos dos Dembos[12] – wpis wraz z Angolą		2011
	Dziennik pierwszej podróży Vasco da Gamy do Indii (Diário da viagem de Vasco da Gama)[257]		2013
	Rękopisy komentarzy do Apokalipsy Beatusa z Liébany w tradycji iberyjskiej – wpis wraz z Hiszpanią[50]		2015

Rosja (14)

	Ewangeliarz Archangielski z 1092[258]	Rosyjska Biblioteka Państwowa, Moskwa	1997
	Ewangeliarz Chitrowa[259]	Rosyjska Biblioteka Państwowa, Moskwa	1997
	Druki cyrylicą z XV i XVI wieku[260]	Rosyjska Biblioteka Państwowa, Moskwa	1997
	Kolekcja gazet[261]	Rosyjska Biblioteka Państwowa, Moskwa	1997
	Mapy Imperium Rosyjskiego oraz kolekcja map z XVIII wieku[262]	Rosyjska Biblioteka Państwowa, Moskwa	1997
	Kolekcja plakatu rosyjskiego z końca XIX i początku XX wieku[263]	Rosyjska Biblioteka Państwowa, Moskwa	1997
	Zbiór historycznych nagrań z zakresu etnomuzykologii, etnolingwistyki i filologii z lat 1889-1955 Archiwum Fonograficznego z Sankt Petersburga[264]	Instytut Literatury Rosyjskiej, Rosyjska Akademia Nauk, Sankt Petersburg	2001
	Kodeks supraski[240] – wpis wraz z Polską i Słowenią	Biblioteka Ordynacji Zamojskiej, Biblioteka Narodowa, Warszawa; Rosyjska Biblioteka Narodowa w Sankt Petersburgu; Słoweńska Biblioteka Narodowa i Uniwersytecka w Lublanie	2007
	Archiwum Radziwiłłów i Księgozbiór Nieświeski[58] – wpis wraz z Białorusią, Finlandią, Litwą, Polską i Ukrainą		2009
	Osobisty księgozbiór Lwa Tołstoja, kolekcja manuskryptów, fotografii i filmów[265]		2011
	Ewangeliarz Ostromira[266]		2011
	Latopis Ławrientiewski[267]		2013
	Ułożenie soborowe z 1649 roku[50]		2015
	Album miniatur perskich i hinduskich z XVI–XVIII w. wraz z przykładami perskiej kaligrafii[268]		2017

Saint Kitts i Nevis (2)

	Rejestr niewolników Karaibów brytyjskich 1817–1834[269] – wpis wraz z Bahamami, Belize, Dominiką, Jamajką, Trynidadem i Tobago oraz Wielką Brytanią		2009
	Rejestr niewolników Bermudów 1821–1834[57]		2011

Saint Lucia (2)

	Zbiór dokumentów sir Williama Arthura Lewisa[270]		2009
	Zachodnioindyjscy pracownicy na budowie Kanału Panamskiego – dokumentacja[49] – wpis wraz z Barbadosem, Jamajką, Panamą, Wielką Brytanią i Stanami Zjednoczonymi		2011

Senegal (3)

	Zbiory dokumentujące historię Francuskiej Afryki Zachodniej[271]	Archiwum Narodowe, Dakar	1997
	Zbiór pocztówek z Francuskiej Afryki Zachodniej[50]		2015
	Zbiór dokumentów z École normale supérieure William Ponty[50]		2015

Serbia (3)

	Archiwum Tesli[272]	Muzeum Nikoli Tesli, Belgrad	2003
	Rękopis Ewangeliarza Mirosława z 1180[273]	Muzeum Narodowe, Belgrad	2005
	Telegram z wypowiedzeniem wojny Serbii przez Austro-Węgry z 28 lipca 1914[50]		2015

Słowacja (3)

	Iluminowane kodeksy średniowieczne[274] – antyfonarze z Bratysławy	Archiwum Narodowe, Bratysława	1997
	Kolekcja muzułmańskich rękopisów Bašagicia[275]	Biblioteka Uniwersytecka, Uniwersytet Komeńskiego, Bratysława	1997
	Mapy i plany kopalni w Bańskiej Szczawnicy[276]	Archiwum państwowe, Bańska Szczawnica (słow. Štátny ústredný banský archív v Banskej Štiavnici)	2007

Słowenia (1)

	Kodeks supraski[240] – wpis wraz z Polską i Rosją	Biblioteka Ordynacji Zamojskiej, Biblioteka Narodowa, Warszawa; Rosyjska Biblioteka Narodowa w Sankt Petersburgu; Słoweńska Biblioteka Narodowa i Uniwersytecka w Lublanie	2007

Sri Lanka (1)

	Archiwa Holenderskiej Kompanii Wschodnioindyjskiej[131] – wpis wraz z Holandią, Indiami, Indonezją i Południową Afryką		2003

Stany Zjednoczone (8)

	Universalis cosmographia secundum Ptholomaei traditionem et Americi Vespucii aliorumque Lustrationes – mapa świata przygotowana pod kierunkiem Martina Waldseemüllera, na której po raz pierwszy pojawia się nazwa „Ameryka”[216]	Biblioteka Kongresu Stanów Zjednoczonych, Waszyngton	2005
	Czarnoksiężnik z Oz[277]	George Eastman House, Rochester	2007
	Kolekcja filmów Johna Marshalla – antropologa pracującego w Namibii[278]	Smithsonian Institution, Suitland	2009
	Zdjęcia Ziemi zrobione przez satelity w ramach programu Landsat[279]		2011
	Archiwum Holenderskiej Kompanii Zachodnioindyjskiej[14] – wpis wraz z Antylami Holenderskimi, Brazylią, Ghaną, Gujaną, Holandią, Surinamem i Wielką Brytanią		2011
	Zachodnioindyjscy pracownicy na budowie Kanału Panamskiego – dokumentacja[49] – wpis wraz z Barbadosem, Jamajką, Panamą, Saint Lucia i Wielką Brytanią		2011
	Zbiór dokumentów Eleanor Roosevelt[280]		2013
	Kolekcja Mosesa i Francesa Aschów	Centrum Folkloru i Dziedzictwa Kulturowego, Smithsonian Institution[50]	2015

Surinam (3)

	Archiwum Holenderskiej Kompanii Zachodnioindyjskiej[14] – wpis wraz z Antylami Holenderskimi, Brazylią, Ghaną, Gujaną, Holandią, Wielką Brytanią i Stanami Zjednoczonymi		2011
	Archiwum Middelburgsche Commercie Compagnie (MCC) dokumentujące handel niewolnikami[82] – wpis wraz z Curaçao i Holandią		2011
	Dokumenty indyjskich pracowników tymczasowych[105] – wpis wraz z Fidżi, Gujaną, Trynidadem i Tobago		2011

Szwajcaria (3)

	Jean-Jacques Rousseau – zbiory dokumentów z Genewy i Neuchâtel[281]	Biblioteka Genewska i Biblioteka Publiczna i Uniwersytecka w Neuchâtel	2011
	Festival de Jazz de Montreux – spuścizna Claude’a Noba[282]		2013
	Bibliotheca Bodmeriana[50]		2015

Szwecja (6)

	Archiwum Astrid Lindgren[283]		2005
	Kolekcja Emanuela Swedenborga[284]		2005
	Archiwum Ingmara Bergmana[285]		2007
	Archiwum rodziny Alfreda Nobla[286]		2007
	Archiwum Komisji Planowania Miasta Sztokholmu[287]		2011
	Srebrna Biblia[288]		2011

Tadżykistan (1)

	Rękopisy XIV-wiecznej literatury tadżyko-perskiej: Kullijat Obejda Zakaniego i Gazeli Hafeza[289]		2003

Tajlandia (4)

	Kamienna inskrypcja króla Ram Chamhaeng z XIII wieku, jeden z najstarszych zabytków pisma tajskiego[290]		2003
	Dokumenty archiwalne transformacji Syjamu przez króla Chulalongkorna (1868–1910)[291]		2009
	Archiwa epigraficzne Wat Pho[292]		2011
	Księga sprawozdań z posiedzeń Rady Towarzystwa Syjamu[293]		2013

Tanzania (2)

	Niemieckie dokumenty kolonialne[294]	Archiwum Narodowe, Dar es Salaam	1997
	Kolekcja arabskich książek i rękopisów[295]	Narodowe Archiwum Zanzibaru	2003

Timor Wschodni (1)

	Kolekcja materiałów audiowizualnych dokumentujących narodziny narodu Timoru Wschodniego[296]		2013

Trynidad i Tobago (6)

	Kolekcja Dereka Walcotta[297]	Biblioteka Główna Uniwersytetu Indii Zachodnich, St. Augustine	1997
	Kolekcja premiera Erica Williamsa[298]	Biblioteka Główna Uniwersytetu Indii Zachodnich, St. Augustine	1999
	Kolekcja C.L.R. Jamesa[299]		2005
	Rejestr niewolników Karaibów brytyjskich 1817–1834[45] – wpis wraz z Bahamami, Belize, Dominiką, Jamajką, Saint Kitts i Nevis oraz Wielką Brytanią		2009
	Kolekcja Constantine’a[300]		2011
	Dokumenty indyjskich pracowników tymczasowych[105] – wpis wraz z Fidżi, Gujaną i Surinamem		2011

Tunezja (2)

	Dokumentacja kaperstwa i stosunków międzynarodowych Regencji Tunisu w XVIII–XIX wieku[301]		2011
	Dokumentacja zniesienia niewolnictwa w Tunezji z lat 1841–1846[302]		2017

Turcja (5)

	Tabliczki gliniane Hetytów z Boğazköy[303]	Muzeum Archeologiczne, Stambuł i Muzeum Cywilizacji Anatolijskich, Ankara	2001
	Dzieła naukowe arabskich uczonych z Obserwatorium Kandilli i Instytutu Badań nad Trzęsieniami Ziemi[304]	Uniwersytet Boğaziçi, Obserwatorium Kandilli i Instytut Badań nad Trzęsieniami Ziemi, Stambuł	2001
	Dzieła Ibn Siny czyli Awicenny[305]	Biblioteka Rękopisów Süleymaniye, Stambuł	2003
	Księga podróży Evliya Çelebiego[306]	Biblioteka Muzeum Pałacu Topkapı, Biblioteka Rękopisów Süleymaniye, Stambuł	2003
	Archiwum kupca asyryjskiego ze wzgórza Kültepe[50]		2015

Ukraina (3)

	Kolekcja żydowskiej muzyki ludowej z lat 1912–1947[307]		2005
	Archiwum Radziwiłłów i Księgozbiór Nieświeski[58] – wpis wraz z Białorusią, Finlandią, Litwą, Polską i Rosją		2009
	Akt unii lubelskiej – wpis wraz z Białorusią, Litwą, Łotwą i Polską[59]		2017

Urugwaj (2)

	Kolekcja nagrań argentyńskiego śpiewaka Carlosa Gardela z kolekcji Horacio Loriente, 1913–1935[308]		2003
	Ikonograficzna i kartograficzna dokumentacja wojny paragwajskiej – wpis wraz z Brazylią[50]		2015

Uzbekistan (3)

	Rękopis Koranu Muszaf Usmana[309]	Rada Muzułmanów Uzbekistanu, Taszkent	1997
	Kolekcja rękopisów z Azji Środkowej Instytutu Studiów Orientalnych im. Al-Biruniego[310]	Akademia Nauk, Taszkent	1997
	Archiwa kancelarii chanatu Chiwy[311]		2017

Vanuatu (1)

	Kolekcja szkiców Arthura Bernarda Deacona (1903–1927) z podróży do archipelagu Nowych Hebrydów[312] – wpis wraz z Wielką Brytanią		2013

Wenezuela (3)

	Pisma Simóna Bolívara[313]	Archiwum Narodowe, Caracas	1997
	Kolekcja XIX-wiecznej fotografii z Ameryki Łacińskiej[314]	Archiwum Narodowe, Caracas	1997
	Colombeia: archiwum Francisco de Mirandy[315]		2007

Węgry (7)

	Patent na radioskop Kálmána Tihanyiego z 1926[316]	Archiwum Narodowe Węgier, Budapeszt	2001
	Kolekcja Bibliotheca Corviniana[38] – wpis wraz z Austrią, Francją, Niemcami, Belgią i Włochami		2005
	Tabula Hungariae – mapa królestwa Węgier sprzed 1528[81] – wpis wraz z Chorwacją		2007
	Archiwum Csomy Biblioteki Węgierskiej Akademii Nauk[317]		2009
	János Bolyai Appendix, scientiam spatii absolute veram exhibens[318]		2009
	Zbiór materiałów na temat odkrycia przyczyn zgonów wśród matek z powodu gorączki połogowej przez Ignaza Semmelweisa, który położył podwaliny pod nową gałąź medycyny – antyseptykę[319]		2013
	Trzy dokumenty związane z dwoma najważniejszymi wynikami prac Loránda Eötvösa[50]		2015

Wielka Brytania (15)

	Film The Battle of the Somme z 1916, dokumentujący przebieg bitwy nad Sommą[320]		2005
	Apel de Gaulle’a z 18 czerwca 1940 nadany do Francuzów przez radio z Londynu[112] – wpis wraz z Francją		2005
	Mapa z Hereford[321]		2007
	Magna Charta Libertatum[322]		2009
	Rejestr niewolników Karaibów brytyjskich 1817–1834[45] – wpis wraz z Bahamami, Belize, Dominiką, Jamajką, Saint Kitts i Nevis, Trynidadem i Tobago		2009
	Zachodnioindyjscy pracownicy na budowie Kanału Panamskiego – dokumentacja[49] – wpis wraz z Barbadosem, Jamajką, Panamą, Saint Lucia i Stanami Zjednoczonymi		2011
	Archiwum Holenderskiej Kompanii Zachodnioindyjskiej[14] – wpis wraz z Antylami Holenderskimi, Brazylią, Ghaną, Gujaną, Holandią, Surinamem i Stanami Zjednoczonymi		2011
	Historyczne nagrania etnograficzne (1898–1951)[323]	British Library	2011
	Kolekcja szkiców Arthura Bernarda Deacona (1903–1927) z podróży do archipelagu Nowych Hebrydów[312] – wpis wraz z Vanuatu		2013
	Kolekcja rękopisów eposu Szoty Rustaweliego Rycerz w tygrysiej skórze[121] – wpis wraz z Gruzją		2013
	Świadectwa przy wnioskach o członkostwo do stowarzyszenia inżynierów budownictwa Institution of Civil Engineers[324] – wpis wraz z Gruzją		2013
	Złoty List króla Birmy Alaungpayi do króla Wielkiej Brytanii Jerzego II – wpis wraz z Mjanmą i Niemcami[50]	Biblioteka Krajowa Dolnej Saksonii	2015
	Rękopis pamiętników Douglasa Haiga z okresu I wojny światowej[50]		2015
	Zapiski Winstona Churchilla[50]		2015
	Afrykańska pieśń z Barbadosu – wpis wraz z Barbadosem[51]		2017

Wietnam (3)

	Drewniane tablice dynastii Nguyễn[325]		2009
	Kamienne stele z zapisem wyników egzaminów urzędniczych z okresu dynastii Lê i dynastii Mạc (1442–1779)[326]	Świątynia Literatury, Hanoi	2011
	Cesarskie Archiwa dynastii Nguyễn (1802–1945)[327]	Archiwum Narodowe	2017

Włochy (7)

	Biblioteka manuskryptów Biblioteca Malatestiana[328]		2005
	Kolekcja Bibliotheca Corviniana[38] – wpis wraz z Austrią, Francją, Niemcami, Belgią i Węgrami		2005
	Historyczne archiwa diecezjalne w Lukce[329]		2011
	Kroniki filmowe i fotografie Istituto Nazionale L.U.C.E.[330]		2013
	Zbiór almanachów lunarnych Barbanera[50]		2015
	Ewangelie z Rossano[50]		2015
	Dokumenty Antônio Carlosa Gomesa – wpis wraz z Brazylią[67]		2017

Zimbabwe (1)

	Wykaz spraw sądowych medium Nehandy Nyakasikany i Kaguviego z kwietnia 1897 roku[50]		2015

Organizacje

Międzynarodowa Agencja ds. Jeńców Wojennych (1)

	Archiwum z lat 1914–1923[331]		2007

Międzynarodowa Służba Poszukiwań (1)

	Archiwum Międzynarodowej Służby Poszukiwań[331]		2013

Organizacja Narodów Zjednoczonych (1)

	Archiwum Ligi Narodów z lat 1919–1946[331]		2009

Agenda Narodów Zjednoczonych dla Pomocy Uchodźcom Palestyńskim na Bliskim Wschodzie (1)

	Archiwum fotograficzne i filmowe dokumentujące losy uchodźców palestyńskich[331]		2009

Stowarzyszenie ds. Zbiorów Nagrań Dźwiękowych (1)

	Pierwsze nagrania głosu ludzkiego: fonoautogramy Édouarda-Léona Scotta de Martinville’a[331]		2015

Inne

Afryka (1)

	Kolekcja prac Christophera Okigbo[331]	Fundacja Christophera Okigbo, Bruksela	2007

Zobacz też

• Arcydzieła Ustnego i Niematerialnego Dziedzictwa Ludzkości
• Lista reprezentatywna niematerialnego dziedzictwa kulturowego
• Lista światowego dziedzictwa UNESCO

Przypisy

1. Polski Komitet ds Unesco: 30 lat Programu Pamięć Świata [online], unesco.pl [dostęp 2024-05-04]  (pol.).
2. MałgorzataM. Sikorska MałgorzataM., Lista "Pamięć Świata", „Krajobraz Warszawski” (124), 2011, s. 2-9 [dostęp 2024-05-04] .
3. UNESCO: International Advisory Committee recommends 78 new nominations on the UNESCO Memory of the World International Register. [dostęp 2018-01-07]. (ang.).
4. Polski Komitet ds. UNESCO: Pamięć Świata. [dostęp 2013-11-17]. (pol.).
5. UNESCO: UNESCO/Jikji Memory of the World Prize. [dostęp 2013-11-17]. (ang.).
6. UNESCO: Previous laureats of the UNESCO/Jikji Memory of the World Prize. [dostęp 2020-09-24]. (ang.).
7. UNESCO: UNESCO / Jikji Memory of the World Prize 2020 awarded to the Tuol Sleng Genocide Museum (Cambodia). 2020-09-04. [dostęp 2020-09-24]. (ang.).
8. 2022 UNESCO/Jikji Memory of the World Prize ceremony [online], events.unesco.org [dostęp 2024-05-04] .
9. The American University in Cairo to receive 2022 UNESCO/Jikji Memory of the World Prize [online] [dostęp 2024-05-04] .
10. UNESCO Memory of the World: Al – Mustamlah Min Kitab Al – Takmila. [dostęp 2018-01-07]. (ang.).
11. UNESCO Memory of the World: Codex Purpureus Beratinus. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
12. UNESCO Memory of the World: Arquivos dos Dembos / Ndembu Archives. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
13. UNESCO Memory of the World: First Catechism Written in Papiamentu Language. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
14. UNESCO Memory of the World: Dutch West India Company (Westindische Compagnie) Archives. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
15. UNESCO Memory of the World: Earliest Islamic (Kufic) inscription. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
16. UNESCO Memory of the World: Documentary heritage of the Viceroyalty of the Río de la Plata. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
17. UNESCO Memory of the World: Human Rights Documentary Heritage 1976–1983 – Archives for Truth, Justice and Memory in the struggle against State Terrorism. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
18. UNESCO Memory of the World: Mashtots Matenadaran ancient manuscripts collection. [dostęp 2024-09-11]. (ang.).
19. UNESCO Memory of the World: First Byurakan Survey (FBS or Markarian survey). [dostęp 2024-09-11]. (ang.).
20. UNESCO Memory of the World: Collection of note manuscripts and film music of Composer Aram Khachaturian. [dostęp 2024-09-11]. (ang.).
21. UNESCO Memory of the World: Collection of Works of the Composer Komitas Vardapet. [dostęp 2024-09-11]. (ang.).
22. UNESCO Memory of the World: The Endeavour Journal of James Cook. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
23. UNESCO Memory of the World: The Mabo Case Manuscripts. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
24. Marcin Pietrzyk: Pierwszy w historii kina film pełnometrażowy na liście UNESCO. filmweb.pl, 2007-06-21. [dostęp 2013-11-17]. (pol.).
25. UNESCO Memory of the World: The Story of the Kelly Gang (1906). [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
26. UNESCO Memory of the World: The Convict Records of Australia. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
27. UNESCO Memory of the World: Manifesto of the Queensland Labour Party to the people of Queensland (dated 9 September 1892). [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
28. UNESCO Memory of the World: Vienna Dioscurides. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
29. UNESCO Memory of the World: Final document of the Congress of Vienna. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
30. UNESCO Memory of the World: The Historical Collections (1899–1950) of the Vienna Phonogrammarchiv. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
31. UNESCO Memory of the World: Papyrus Erzherzog Rainer. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
32. UNESCO: Memory of the World: The treasures that record our history from 1700 BC to the present day. HarperCollins UK, 2012. ISBN 978-0-00-750753-5. [dostęp 2013-11-16]. (ang.). Brak numerów stron w książce
33. UNESCO: Austria – Papyrus Erzherzog Rainer, Austrian National Library, Vienna. [w:] MEMORY OF THE WORLD REGISTER – NOMINATION FORM [on-line]. s. 1. [dostęp 2013-11-17]. (ang.).
34. UNESCO Memory of the World: The Vienna City Library Schubert Collection. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
35. UNESCO Memory of the World: The Atlas Blaeu-Van der Hem of the Austrian National Library. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
36. UNESCO Memory of the World: Brahms Collection. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
37. UNESCO Memory of the World: Collection of Gothic Architectural Drawings. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
38. UNESCO Memory of the World: The Bibliotheca Corviniana Collection. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
39. UNESCO Memory of the World: Tabula Peutingeriana. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
40. UNESCO Memory of the World: Mainz Psalter at the Austrian National Library. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
41. UNESCO Memory of the World: Arnold Schönberg Estate. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
42. UNESCO Memory of the World: The “Golden Bull” – All seven originals and the “King Wenceslaus’ luxury manuscript copy” of the Österreichische Nationalbibliothek. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
43. UNESCO Memory of the World: Medieval manuscripts on medicine and pharmacy. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
44. UNESCO Memory of the World: Farquharson’s Journal. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
45. UNESCO Memory of the World: Registry of Slaves of the British Caribbean 1817-1834. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
46. UNESCO Memory of the World: Documentary Heritage of Enslaved Peoples of the Caribbean. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
47. UNESCO Memory of the World: Nita Barrow Collection. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
48. UNESCO Memory of the World: Federal Archives Fonds. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
49. UNESCO Memory of the World: Silver Men: West Indian Labourers at the Panama Canal. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
50. UNESCO: New inscriptions on the International Memory of the World Register (2014–2015). [dostęp 2015-10-11]. (ang.).
51. UNESCO: An African Song or Chant from Barbados. [dostęp 2018-01-07]. (ang.).
52. UNESCO Memory of the World: Business Archives of the Officina Plantiniana. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
53. UNESCO Memory of the World: Archives Insolvente Boedelskamer Antwerpen. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
54. UNESCO Memory of the World: The Archives of the University of Leuven (1425–1797): University Heritage of Global Significance. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
55. Universal Bibliographic Repertory [online] [dostęp 2024-08-25] .
56. UNESCO Memory of the World: Colonial Archives. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
57. UNESCO Memory of the World: Registry of Slaves of Bermuda 1821–1834. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
58. UNESCO Memory of the World: Radzwills’ Archives and Niasvizh (Nieśwież) Library Collection. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
59. UNESCO: The Act of the Union of Lublin document. [dostęp 2018-01-07]. (ang.).
60. UNESCO Memory of the World: American Colonial Music: a sample of its documentary richness. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
61. UNESCO Memory of the World: Documentary Fonds of Royal Audiencia Court of La Plata (RALP). [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
62. UNESCO Memory of the World: Documentary Collection “Life and Works of Ernesto Che Guevara: from the originals manuscripts of its adolescence and youth to the campaign Diary in Bolivia”. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
63. The Emperor's collection: foreign and Brazilian photography in the XIX century [online] [dostęp 2024-02-02] .
64. UNESCO Memory of the World: Network of information and counter information on the military regime in Brazil (1964–1985). [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
65. UNESCO Memory of the World: Documents regarding the Emperor D. Pedro II's journeys in Brazil and abroad. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
66. UNESCO Memory of the World: Architectural Archive of Oscar Niemeyer. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
67. UNESCO: Antonio Carlos Gomes. [dostęp 2018-01-07]. (ang.).
68. UNESCO Memory of the World: Enina Apostolos, Old Bulgarian Cyrillic manuscript (fragment) of the 11th century. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
69. UNESCO Memory of the World: Human Rights Archive of Chile. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
70. UNESCO Memory of the World: Jesuits of America. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
71. UNESCO Memory of the World: Collections of printed Chilean popular poetry: Lira popular. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
72. UNESCO Memory of the World: Traditional Music Sound Archives. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
73. UNESCO Memory of the World: Records of the Qing's Grand Secretariat – 'Infiltration of Western Culture in China'. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
74. UNESCO Memory of the World: Ancient Naxi Dongba Literature Manuscripts. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
75. UNESCO Memory of the World: Golden Lists of the Qing Dynasty Imperial Examination. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
76. UNESCO Memory of the World: Qing Dynasty Yangshi Lei Archives. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
77. UNESCO Memory of the World: Ben Cao Gang Mu《本草纲目》 Compendium of Materia Medica). [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
78. UNESCO Memory of the World: Huang Di Nei Jing 《黄帝内经》 (Yellow Emperor’s Inner Canon). [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
79. UNESCO Memory of the World: Official Records of Tibet from the Yuan Dynasty China, 1304–1367. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
80. UNESCO Memory of the World: Qiaopi and Yinxin Correspondence and Remittance Documents from Overseas Chinese. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
81. UNESCO Memory of the World: Tabula Hungariae. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
82. UNESCO Memory of the World: Archive Middelburgsche Commercie Compagnie (MCC). [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
83. UNESCO Memory of the World: Collection of medieval manuscripts of the Czech Reformation. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
84. UNESCO Memory of the World: Collection of Russian, Ukrainian and Belorussian émigré periodicals 1918–1945. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
85. UNESCO Memory of the World: Collection of 526 prints of university theses from 1637-1754. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
86. UNESCO Memory of the World: Libri Prohibiti: Collection of periodicals of Czech and Slovak Samizdat in the years 1948–1989. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
87. Archives of Leoš Janáček. UNESCO, 2017. [dostęp 2018-01-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-01-03)]. (ang.).
88. Camocio Maps. UNESCO, 2017. [dostęp 2020-09-24]. (ang.).
89. UNESCO Memory of the World: Archives of the Danish overseas trading companies. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
90. UNESCO Memory of the World: The Linné Collection. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
91. UNESCO Memory of the World: Manuscripts and correspondence of Hans Christian Andersen. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
92. UNESCO Memory of the World: The Søren Kierkegaard Archives. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
93. UNESCO Memory of the World: Sound Toll Registers. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
94. UNESCO Memory of the World: El Primer Nueva Coronica y Buen Gobierno. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
95. UNESCO Memory of the World: Arnamagnæan Manuscript Collection. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
96. UNESCO Memory of the World: MS. GKS 4 2°, vol. I-III, Biblia Latina. Commonly called “the Hamburg Bible”, or “the Bible of Bertoldus”. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
97. UNESCO Memory of the World: Book for the Baptism of Slaves (1636–1670). [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
98. UNESCO Memory of the World: Documentary Heritage on the Resistance and Struggle for Human Rights in the Dominican Republic, 1930–1961. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
99. UNESCO Memory of the World: Memory of the Suez Canal. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
100. UNESCO Memory of the World: Deeds of Sultans and Princes. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
101. UNESCO Memory of the World: Persian Illustrated and Illuminated Manuscripts. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
102. UNESCO Memory of the World: The National Library of Egypt's Collection of Mamluk Qur'an Manuscripts. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
103. UNESCO Memory of the World: The Baltic Way – Human Chain Linking Three States in Their Drive for Freedom. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
104. UNESCO Memory of the World: Treasures from National Archives and Library Organizations. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
105. UNESCO Memory of the World: Records of the Indian Indentured Labourers. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
106. UNESCO Memory of the World: Philippine Paleographs (Hanunoo, Buid, Tagbanua and Pala’wan). [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
107. UNESCO Memory of the World: Radio Broadcast of the Philippine People Power Revolution. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
108. UNESCO Memory of the World: José Maceda Collection. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
109. UNESCO Memory of the World: Presidential Papers of Manuel L. Quezon. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
110. UNESCO Memory of the World: The A.E. Nordenskiöld Collection. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
111. UNESCO Memory of the World: Original Declaration of the Rights of Man and of the Citizen (1789 1791). [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
112. UNESCO Memory of the World: The Appeal of 18 June 1940. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
113. UNESCO Memory of the World: Lumière Films. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
114. UNESCO Memory of the World: Introduction of the decimal metric system, 1790–1837. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
115. UNESCO Memory of the World: Bayeux Tapestry. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
116. UNESCO Memory of the World: Library of the Cistercian Abbey of Clairvaux at the time of Pierre de Virey (1472). [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
117. UNESCO Memory of the World: Beatus Rhenanus Library. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
118. UNESCO Memory of the World: Châtelet de Paris banner register from the reign of Francis I (National Archives, Y9). [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
119. UNESCO: Archives of Père Castor. [dostęp 2018-01-07]. (ang.).
120. UNESCO Memory of the World: “Description of Georgian Kingdom” and the Geographical Atlas of Vakhushti Bagrationi. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
121. UNESCO Memory of the World: Manuscript Collection of Shota Rustaveli's Poem „Knight in the Panther's Skin”. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
122. UNESCO Memory of the World: Treaty of Tordesillas. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
123. UNESCO Memory of the World: Santa Fe Capitulations. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
124. UNESCO Memory of the World: The Decreta of León of 1188 – The oldest documentary manifestation of the European parliamentary system. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
125. UNESCO Memory of the World: Materials Related to the Keicho-era Mission to Europe Japan and Spain. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
126. UNESCO Memory of the World: Llibre del Sindicat Remença (1448). [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
127. The Codex Calixtinus of Santiago de Compostela Cathedral and other medieval copies of the Liber Sancti Jacobi: The Iberian origins of the Jacobian tradition in Europe. UNESCO. [dostęp 2017-12-30]. (ang.).
128. The General Archive of Simancas. UNESCO. [dostęp 2017-12-30]. (ang.).
129. Archives of Santiago Ramon Y Cajal and the Spanish Neurohistological School. UNESCO. [dostęp 2017-12-30]. (ang.).
130. UNESCO Memory of the World: Library Ets Haim – Livraria Montezinos. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
131. UNESCO Memory of the World: Archives of the Dutch East India Company. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
132. UNESCO Memory of the World: Diaries of Anne Frank. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
133. UNESCO Memory of the World: La Galigo. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
134. UNESCO Memory of the World: Desmet Collection. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
135. UNESCO Memory of the World: Babad Diponegoro or Autobiographical Chronicle of Prince Diponegoro (1785–1855). A Javanese nobleman, Indonesian national hero and pan-Islamist. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
136. UNESCO Memory of the World: Manifest der Kommunistischen Partei, draft manuscript page and Das Kapital. Erster Band, Karl Marx's personal annotated copy. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
137. UNESCO: Aletta H. Jacobs Papers. [dostęp 2018-01-07]. (ang.).
138. UNESCO Memory of the World: The I.A.S. Tamil Medical Manuscript Collection. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
139. UNESCO Memory of the World: Archives of the Dutch East India Company. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
140. UNESCO Memory of the World: Saiva Manuscript in Pondicherry. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
141. UNESCO Memory of the World: Rigveda. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
142. UNESCO Memory of the World: laghukālacakratantrarājatikā (Vimalaprabhā). [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
143. UNESCO Memory of the World: Tarikh-E-Khandan-E-Timuriyah. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
144. UNESCO Memory of the World: Shāntinātha Charitra. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
145. UNESCO Memory of the World: Nāgarakrĕtāgama or Description of the Country (1365 AD). [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
146. UNESCO Memory of the World: The Deed For Endowment: Rab’ I-Rashidi (Rab I-Rashidi Endowment) 13th Century manuscript. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
147. UNESCO Memory of the World: “Bayasanghori Shâhnâmeh” (Prince Bayasanghor’s Book of the Kings). [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
148. UNESCO Memory of the World: Administrative Documents of Astan-e Quds Razavi in the Safavid Era. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
149. UNESCO Memory of the World: Collection of Nezami’s Panj Ganj. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
150. UNESCO Memory of the World: Al-Tafhim li Awa'il Sana'at al-Tanjim. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
151. UNESCO Memory of the World: Dhakhīra-yi Khārazmshāhī. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
152. UNESCO Memory of the World: A Collection of selected maps of Iran in the Qajar Era (1193–1344 Lunar Calendar / 1779–1926 Gregorian Calendar). [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
153. UNESCO Memory of the World: Book of Kells. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
154. UNESCO Memory of the World: 1703 Census of Iceland. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
155. UNESCO Memory of the World: Pages of Testimony Collection, Yad Vashem Jerusalem, 1954–2004. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
156. UNESCO Memory of the World: Rothschild Miscellany. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
157. UNESCO Memory of the World: Sakubei Yamamoto Collection. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
158. UNESCO Memory of the World: Midokanpakuki: the original handwritten diary of Fujiwara no Michinaga. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
159. UNESCO Memory of the World: Tuol Sleng Genocide Museum Archives. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
160. UNESCO Memory of the World: Quebec Seminary Collection, 1623–1800 (17th-19th centuries). [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
161. UNESCO Memory of the World: Neighbours, animated, directed and produced by Norman McLaren in 1952. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
162. UNESCO Memory of the World: The Discovery of Insulin and its Worldwide Impact. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
163. UNESCO Memory of the World: Collection of the manuscripts of Khoja Ahmed Yasawi. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
164. UNESCO Memory of the World: Audiovisual documents of the International antinuclear movement “Nevada-Semipalatinsk”. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
165. MEMORY OF THE WORLD REGISTER Nevada-Semipalatinsk, the International anti-nuclear movemen [online] [dostęp 2023-04-09] .
166. UNESCO Memory of the World: Aral Sea Archival Fonds. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
167. UNESCO Memory of the World: Negros y Esclavos Archives. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
168. UNESCO Memory of the World: Hunminjeongum Manuscript. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
169. UNESCO Memory of the World: The Annals of the Choson Dynasty. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
170. UNESCO Memory of the World: Seungjeongwon Ilgi, the Diaries of the Royal Secretariat. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
171. UNESCO Memory of the World: Baegun hwasang chorok buljo jikji simche yojeol (vol.II), the second volume of „Anthology of Great Buddhist Priests' Zen Teachings”. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
172. UNESCO Memory of the World: Uigwe: The Royal Protocols of the Joseon Dynasty. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
173. UNESCO Memory of the World: Printing woodblocks of the Tripitaka Koreana and miscellaneous Buddhist scriptures. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
174. UNESCO Memory of the World: Donguibogam: Principles and Practice of Eastern Medicine. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
175. UNESCO Memory of the World: Human Rights Documentary Heritage 1980 Archives for the May 18th Democratic Uprising against Military Regime, in Gwangju, Republic of Korea. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
176. UNESCO Memory of the World: Ilseongnok: Records of Daily Reflections. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
177. UNESCO Memory of the World: Nanjung Ilgi: War Diary of Admiral Yi Sun-sin. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
178. UNESCO Memory of the World: Archives of Saemaul Undong (New Community Movement). [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
179. UNESCO: Abolition of the Army in Costa Rica. [dostęp 2018-01-07]. (ang.).
180. UNESCO Memory of the World: “José Martí Pérez” Fonds. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
181. UNESCO Memory of the World: Original Negative of the Noticiero ICAIC Lationamericano. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
182. UNESCO Memory of the World: Commemorative stela of Nahr el-Kalb, Mount Lebanon. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
183. UNESCO Memory of the World: The Phoenician Alphabet. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
184. UNESCO Memory of the World: Family of Man. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
185. UNESCO Memory of the World: Dainu Skapis – Cabinet of Folksongs. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
186. UNESCO Memory of the World: Royal Archives (1824–1897). [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
187. UNESCO Memory of the World: Correspondence of the late Sultan of Kedah (1882-1943). [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
188. UNESCO Memory of the World: Hikayat Hang Tuah. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
189. UNESCO Memory of the World: Sejarah Melayu (The Malay Annals). [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
190. UNESCO Memory of the World: Batu Bersurat Terengganu (Inscribed Stone of Terengganu). [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
191. UNESCO Memory of the World: Kitab al-ibar, wa diwan al-mobtadae wa al-khabar. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
192. UNESCO Memory of the World: Records of the French Occupation of Mauritius. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
193. UNESCO Memory of the World: Collection of Mexican Codices. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
194. UNESCO Memory of the World: Codices from the Oaxaca Valley. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
195. UNESCO Memory of the World: Codex Techaloyan de Cuajimalpaz. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
196. UNESCO Memory of the World: Los olvidados. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
197. UNESCO Memory of the World: Biblioteca Palafoxiana. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
198. UNESCO Memory of the World: Colección de Lenguas Indigenas. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
199. UNESCO Memory of the World: Collection of the Center of Documentation and Investigation of the Ashkenazi Community in Mexico (16th to 20th Century). [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
200. UNESCO Memory of the World: Sixteenth to eighteenth century pictographs from the “Maps, drawings and illustrations” of the National Archives of Mexico. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
201. UNESCO Memory of the World: Old fonds of the historical archive at Colegio de Vizcaínas: women’s education and support in the history of the world. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
202. UNESCO Memory of the World: Maha Lawkamarazein or Kuthodaw Inscription Shrines. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
203. UNESCO Memory of the World: Mongolian Tanjur. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
204. UNESCO Memory of the World: Lu.“Altan Tobchi”: Golden History written in 1651. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
205. UNESCO Memory of the World: Kanjur written with 9 precious stones. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
206. UNESCO Memory of the World: Letter Journals of Hendrik Witbooi. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
207. UNESCO Memory of the World: Niśvāsattatvasaṃhitā Manuscript. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
208. UNESCO Memory of the World: Susrutamhita (Sahottartantra) manuscript. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
209. UNESCO Memory of the World: Early cylinder recordings of the world’s musical traditions (1893–1952) in the Berlin Phonogramm-Archiv. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
210. UNESCO Memory of the World: Ludwig van Beethoven: Symphony no 9, d minor, op. 125. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
211. UNESCO Memory of the World: The literary estate of Goethe in the Goethe and Schiller Archives. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
212. UNESCO Memory of the World: 42-line Gutenberg Bible, printed on vellum, and its contemporary documentary background. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
213. UNESCO Memory of the World: Metropolis – Sicherungsstück Nr. 1: Negative of the restored and reconstructed version 2001. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
214. UNESCO Memory of the World: Illuminated manuscripts from the Ottonian period produced in the monastery of Reichenau (Lake Constance). [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
215. UNESCO Memory of the World: Kinder- und Hausmärchen (Children’s and Household Tales). [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
216. UNESCO Memory of the World: Universalis cosmographia secundum Ptholomaei traditionem et Americi Vespucii aliorumque Lustrationes. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
217. UNESCO Memory of the World: Letters from and to Gottfried Wilhelm Leibniz within the collection of manuscript papers of Gottfried Wilhelm Leibniz. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
218. UNESCO Memory of the World: Song of the Nibelungs, a heroic poem from mediaeval Europe. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
219. UNESCO Memory of the World: Patent DRP 37435 “Vehicle with gas engine operation” submitted by Carl Benz, 1886. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
220. UNESCO Memory of the World: Construction and Fall of the Berlin Wall and the Two-Plus-Four-Treaty of 1990. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
221. UNESCO Memory of the World: Lorsch Pharmacopoeia (The Bamberg State Library, Msc.Med.1). [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
222. UNESCO Memory of the World: Nebra Sky Disc. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
223. UNESCO Memory of the World: National Literacy Crusade. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
224. UNESCO Memory of the World: Henrik Ibsen: A Doll's House. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
225. UNESCO Memory of the World: The Leprosy Archives of Bergen. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
226. UNESCO Memory of the World: Roald Amundsen's South Pole Expedition (1910–1912). [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
227. UNESCO Memory of the World: Thor Heyerdahl Archives. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
228. UNESCO Memory of the World: Sophus Tromholt Collection. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
229. UNESCO Memory of the World: The Treaty of Waitangi. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
230. UNESCO Memory of the World: The 1893 Women’s Suffrage Petition. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
231. UNESCO Memory of the World: Jinnah Papers (Quaid-I-Azam). [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
232. UNESCO Memory of the World: Archives of Terror. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
233. UNESCO Memory of the World: Peruvian and South American First Editions (1584-1619). [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
234. UNESCO Memory of the World: Travelling Registry of the Conquistadors or “Becerro Book”. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
235. UNESCO Memory of the World: Nicolaus Copernicus' masterpiece „De revolutionibus libri sex”. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
236. UNESCO Memory of the World: Warsaw Ghetto Archives (Emanuel Ringelblum Archives). [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
237. UNESCO Memory of the World: The Masterpieces of Fryderyk Chopin. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
238. UNESCO Memory of the World: The Confederation of Warsaw of 28th of January 1573: Religious tolerance guaranteed. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
239. UNESCO Memory of the World: Twenty-One Demands, Gdañsk, August 1980. The birth of the SOLIDARITY trades union – a massive social movement. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
240. UNESCO Memory of the World: Codex Suprasliensis – Mineia četia, Mart (The Supraśl Codex – Menology, March). [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
241. UNESCO Memory of the World: National Education Commission Archives. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
242. UNESCO Memory of the World: Archives of the Literary Institute in Paris (1946-2000) (Association Institut Littéraire 'Kultura'). [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
243. UNESCO Memory of the World: Archive of Warsaw Reconstruction Office. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
244. Archiwum Biura Odbudowy Stolicy na liście „Pamięć Świata” UNESCO. Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, 09-06-2011. [dostęp 2011-07-05]. (pol.).
245. UNESCO Memory of the World: Collections of the 19th century of the Polish Historical and Literary Society / Polish Library in Paris / Adam Mickiewicz Museum. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
246. Kolejne polskie obiekty na Światowej Liście Programu UNESCO „Pamięć Świata”. Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, 26-06-2013. [dostęp 2013-11-14]. (pol.).
247. UNESCO Memory of the World: Peace treaties (ahdnames) concluded from the mid-15th century to late-18th century between the Kingdom (or Republic) of Poland and the Ottoman Empire. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
248. Documents of Polish radio intelligence from the period of the Battle of Warsaw in 1920 [online], unesco.org [dostęp 2018-11-11]  (ang.).
249. Nowe wpisy na Międzynarodową Listę Pamięci Świata [online], mfa.gov.pl [dostęp 2018-11-11] [zarchiwizowane z adresu 2018-11-11]  (pol.).
250. UNESCO Memory of the World: The Bleek Collection. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
251. UNESCO Memory of the World: Criminal Court Case No. 253/1963 (State Versus N Mandela and Others). [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
252. UNESCO Memory of the World: Liberation Struggle Living Archive Collection. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
253. UNESCO Memory of the World: Archives of the CODESA (Convention For A Democratic South Africa) 1991–1992 and Archives of the Multi-Party Negotiating Process 1993. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
254. UNESCO Memory of the World: Letter from Pêro Vaz de Caminha. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
255. UNESCO Memory of the World: Corpo Cronológico (Collection of Manuscripts on the Portuguese Discoveries). [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
256. UNESCO Memory of the World: First flight across the South Atlantic Ocean in 1922. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
257. UNESCO Memory of the World: Journal of the first voyage of Vasco da Gama to India, 1497-1499. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
258. UNESCO Memory of the World: Archangel Gospel of 1092. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
259. UNESCO Memory of the World: Khitrovo Gospel. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
260. UNESCO Memory of the World: Slavonic publications in Cyrillic script of the 15th century. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
261. UNESCO Memory of the World: Newspaper collections. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
262. UNESCO Memory of the World: Maps of the Russian Empire and its collection of the 18th century. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
263. UNESCO Memory of the World: Russian posters of the end of the 19th and early 20th centuries. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
264. UNESCO Memory of the World: The Historical Collections (1889-1955) of St. Petersburg Phonogram Archives. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
265. UNESCO Memory of the World: Tolstoy’s Personal Library and Manuscripts, Photo and Film Collection. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
266. UNESCO Memory of the World: Ostromir Gospel (1056–1057). [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
267. UNESCO Memory of the World: The Laurentian Chronicle 1377. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
268. UNESCO: Album of Indian and Persian Miniatures from the 16th through the 18th Century and Specimens of Persian Calligraphy. [dostęp 2018-01-07]. (ang.).
269. UNESCO Memory of the World: Registry of Slaves of the British Caribbean 1817–1834. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
270. UNESCO Memory of the World: Sir William Arthur Lewis Papers. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
271. UNESCO Memory of the World: Fonds of the „Afrique occidentale française” (AOF). [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
272. UNESCO Memory of the World: Nikola Tesla's Archive. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
273. UNESCO Memory of the World: Miroslav Gospel – Manuscript from 1180. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
274. UNESCO Memory of the World: Illuminated Codices from the Library of the Bratislava Chapter House. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
275. UNESCO Memory of the World: Basagic Collection of Islamic Manuscripts. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
276. UNESCO Memory of the World: Mining maps and plans of the Main Chamber – Count Office in Banská Štiavnica. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
277. UNESCO Memory of the World: The Wizard of Oz (Victor Fleming 1939), produced by Metro-Goldwyn-Mayer. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
278. UNESCO Memory of the World: John Marshall Ju/’hoan Bushman Film and Video Collection, 1950-2000. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
279. UNESCO Memory of the World: Landsat Program records: Multispectral Scanner (MSS) sensors. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
280. UNESCO Memory of the World: Permanent Collection of the Eleanor Roosevelt Papers Project. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
281. UNESCO Memory of the World: Jean-Jacques Rousseau, Geneva and Neuchâtel Collections. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
282. UNESCO Memory of the World: The Montreux Jazz Festival: Claude Nob's Legacy. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
283. UNESCO Memory of the World: Astrid Lindgren Archives. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
284. UNESCO Memory of the World: Emanuel Swedenborg Collection. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
285. UNESCO Memory of the World: Ingmar Bergman Archives. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
286. UNESCO Memory of the World: The Alfred Nobel Family Archives. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
287. UNESCO Memory of the World: Stockholm City Planning Committee Archives. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
288. UNESCO Memory of the World: Codex Argenteus – the ‘Silver Bible’. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
289. UNESCO Memory of the World: The manuscript of Ubayd Zakoni's Kulliyat and Hafez Sherozi's Gazalliyt (XIV century). [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
290. UNESCO Memory of the World: The King Ram Khamhaeng Inscription. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
291. UNESCO Memory of the World: Archival Documents of King Chulalongkorn's Transformation of Siam (1868–1910). [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
292. UNESCO Memory of the World: Epigraphic Archives of Wat Pho. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
293. UNESCO Memory of the World: „The Minute Books of the Council of the Siam Society”, 100 years of recording international cooperation in research and the dissemination of knowledge in the arts and sciences. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
294. UNESCO Memory of the World: German Records of the National Archives. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
295. UNESCO Memory of the World: Collection of Arabic Manuscripts and Books. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
296. UNESCO Memory of the World: On the Birth of a Nation: Turning points. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
297. UNESCO Memory of the World: The Derek Walcott Collection. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
298. UNESCO Memory of the World: The Eric Williams Collection. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
299. UNESCO Memory of the World: The C.L.R. James Collection. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
300. UNESCO Memory of the World: Constantine Collection. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
301. UNESCO Memory of the World: Privateering and the international relations of the Regency of Tunis in the 18th and 19th centuries. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
302. UNESCO Memory of the World: The Abolition of Slavery in Tunisia 1841–1846. [dostęp 2018-01-07]. (ang.).
303. UNESCO Memory of the World: The Hittite cuneiform tablets from Bogazköy. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
304. UNESCO Memory of the World: Kandilli Observatory and Earthquake Research Institute Manuscripts. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
305. UNESCO Memory of the World: The works of Ibn Sina in the Süleymaniye Manuscript Library. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
306. UNESCO Memory of the World: Evliya Çelebi's „Book of Travels” in the Topkapi Palace Museum Library and the Süleymaniye Manuscript Library. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
307. UNESCO Memory of the World: Collection of Jewish Musical Folklore (1912-1947). [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
308. UNESCO Memory of the World: Original records of Carlos Gardel – Horacio Loriente Collection (1913–1935). [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
309. UNESCO Memory of the World: Holy Koran Mushaf of Othman. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
310. UNESCO Memory of the World: The Collection of the Al-Biruni Institute of Oriental Studies. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
311. UNESCO: Archives of the Chancellery of Khiva Khans. [dostęp 2018-01-07]. (ang.).
312. UNESCO Memory of the World: Arthur Bernard Deacon (1903-27) collection MS 90-98. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
313. UNESCO Memory of the World: General Archive of the Nation – Writings of The Liberator Simón Bolívar. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
314. UNESCO Memory of the World: Collection of Latin American photographs of the 19th Century. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
315. UNESCO Memory of the World: Colombeia: Generalissimo Francisco de Miranda’s Archives. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
316. UNESCO Memory of the World: Kalman Tihanyi’s 1926 Patent Application „Radioskop”. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
317. UNESCO Memory of the World: Csoma Archive of the Library of the Hungarian Academy of Sciences. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
318. UNESCO Memory of the World: János Bolyai: Appendix, scientiam spatii absolute veram exhibens. Maros-Vásárhelyini, 1832. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
319. UNESCO Memory of the World: Semmelweis' discovery. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
320. UNESCO Memory of the World: The Battle of the Somme. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
321. UNESCO Memory of the World: Hereford Mappa Mundi. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
322. UNESCO Memory of the World: Magna Carta, issued in 1215. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
323. UNESCO Memory of the World: Historic Ethnographic Recordings (1898–1951) at the British Library. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
324. UNESCO Memory of the World: Membership Application Certificates (Candidates Circulars). [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
325. UNESCO Memory of the World: Woodblocks of Nguyen Dynast. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
326. UNESCO Memory of the World: Stone Stele Records of Royal Examinations of the Le and Mac Dynasties (1442–1779). [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
327. UNESCO Memory of the World: Imperial Archives of Nguyen Dynasty (1802–1945). [dostęp 2020-09-24]. (ang.).
328. UNESCO Memory of the World: The Malatesta Novello Library. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
329. UNESCO Memory of the World: Lucca's Historical Diocesan Archives (ASDLU): Early Middle Ages. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
330. UNESCO Memory of the World: Newsreels and photographs of Istituto Nazionale L.U.C.E.. [dostęp 2013-11-14]. (ang.).
331. UNESCO: Registered Heritage Access by organization of the documentary heritage inscribed to the Memory of the World Register.. [dostęp 2015-10-12]. (ang.).

Linki zewnętrzne

• Pamięć Świata na stronach UNESCO
• Film prezentujący obiekty wpisane na Polską Listę Krajową Programu UNESCO Pamięć Świata

Kontrola autorytatywna (współpraca):

• ISNI: 0000000100824825
• VIAF: 150058772
• LCCN: n00021452
• GND: 4745632-2
• LIBRIS: pm14db372z089nh
• BnF: 16583819v
• NKC: kn20051016003, ko2002159704
• BIBSYS: 1019087
• NUKAT: n2011231118
• J9U: 987007265380605171
• LNB: 000092197
• BLBNB: 000428585
• LIH: LNB:Bqjw;=Ce

Encyklopedie internetowe:

• NE.se: världsminne
• Catalana: 21078628