Polska
1920
1921
Polski Korpus Ochotniczy
ppor. Stanisław Nowicki
por. Józef Siła-Nowicki
wojsko
kawaleria
1 Armia
Dywizjon Jazdy Ochotniczej (Dywizjon Huzarów Śmierci) – pododdział kawalerii Wojska Polskiego II RP i Wojska Litwy Środkowej.
23 lipca 1920 r., w czasie wojny polsko-bolszewickiej, rozpoczęto w Białymstoku formowanie jednostki Dywizjonu Jazdy Ochotniczej (była to oficjalna nazwa tego pododdziału) w składzie dwóch szwadronów: konnego i pieszego. W jego skład weszli żołnierze Jazdy majora Jaworskiego i Pułku Jazdy Tatarskiej oraz ochotnicy[1].
30 lipca tego roku pod wsią Dzierzbany jednostka przeszła swój chrzest bojowy. Zdobyto wówczas dwa karabiny maszynowe, które dały podstawy do formowania szwadronu karabinów maszynowych. Zaprzysiężenie dywizjonu odbyło się w Prostyni. 2 sierpnia oddział podporządkowany został dowódcy XXIX Brygady Piechoty. 10 sierpnia pod Warszawą w jego skład włączony został szwadron łódzkiej policji konnej pod dowództwem komisarza Andrzeja Jezierskiego. Następnego dnia dowódca 1 Armii podporządkował dywizjon płk. Małachowskiemu, dowódcy Grupy „Zegrze”. 14 sierpnia w czasie Bitwy Warszawskiej huzarzy podporządkowani zostali dowódcy IV batalionu 157 pułku piechoty i wraz z nim przez dwa kolejne dni walczyli pod Nieporętem. 16 sierpnia dywizjon ubezpieczał VI Brygadę Piechoty Legionów nad Narwią, a następnego dnia razem z batalionem lotniczym obsadzał odcinek „Beniaminów”, do drogi ze wsi Borki. Tego samego dnia w południe dywizjon podporządkowany został gen. Żeligowskiemu, a wieczorem pod wsią Borki wykonał szarżę siłami półszwadronu, w wyniku której odzyskane zostały cztery polskie działa z jaszczami. Pod Mińskiem Mazowieckim ze składu dywizjonu wyłączony został szwadron łódzkiej policji konnej. 21 sierpnia pod Myszyńcem dywizjon dwa razy szarżował na tabory sowieckie. W czasie drugiej szarży zdobył 9 armat.
Rozejm 18 października zastał oddział pod Lidą. Przez kolejne dwa miesiące jednostka wypoczywała w Teresinie, po czym skierowana została do Wilna. Tam dywizjon podporządkowany został dowódcy 210 Ochotniczego Pułku Ułanów, uzupełnił stany osobowe i obsadził odcinek polsko-litewskiej linii demarkacyjnej Rudniki-Olkieniki. W tym okresie jednostka występowała pod nazwą 1 Dywizjon Huzarów Wojsk Litwy Środkowej.
1 lutego 1921 roku oddział wycofany został do Gudunaj i wcielony do 23 pułku ułanów Nadniemeńskich jako 5 i 6 szwadron. Jednocześnie z dywizjonu wyłączono pluton łączności i pluton karabinów maszynowych, które włączono w skład szwadronu sztabowego Dywizji Jazdy Wojsk Litwy Środkowej. W marcu oba szwadrony skierowane zostały do Wilna, ówczesnej stolicy Litwy Środkowej. 20 marca szwadrony wydzielone zostały z 23 pułku ułanów Nadniemeńskich i przydzielone w charakterze kawalerii dywizyjnej do 1 Dywizji Litewsko-Białoruskiej (5 szwadron) i 2 Dywizji Litewsko-Białoruskiej (6 szwadron). 22 lipca 1921 Minister Spraw Wojskowych nakazał włączyć szwadrony do 3 pułku strzelców konnych. 5 szwadron początkowo przemianowany został na 3, a później na 2 szwadron 3 psk natomiast 6 szwadron po wcieleniu do 3 psk został 7, a później 3 szwadronem. 27 kwietnia 1922 r. oba szwadrony przybyły do Białegostoku – pokojowego garnizonu 3 pułku strzelców konnych. 8 grudnia 1922 cały pułk przeniósł się do garnizonu Wołkowysk.
Dywizjon Huzarów Śmierci nigdy nie poniósł porażki[2].
Huzarzy nosili proporczyki biało-czarne z przypiętą trupią główką lub czarne z białym trójkątem[3]. W składzie Wojska Litwy Środkowej huzarzy nosili proporczyki trójkątne biało-czarne[4].
Obsada personalna dywizjonu w sierpniu 1920[6]