Alfabet niemiecki

Alfabet niemiecki – alfabet oparty na alfabecie łacińskim, służący do zapisu języka niemieckiego. Składa się z 30 liter, lecz w Szwajcarii i w Liechtensteinie z 29 liter, gdzie ẞß jest zawsze zastępowane przez SS/ss. Duża litera ẞ od końca 2016 r. jest częścią oficjalnej pisowni niemieckiej^[1][2].

Litery w alfabecie niemieckim i ich nazwy

Litera	Nazwa litery	Wymowa IPA
A a	A	[aː]
Ä ä	Ä, A-Umlaut	[ɛː]
B b	Be	[beː]
C c	Ce	[tseː]
D d	De	[deː]
E e	E	[eː]
F f	Eff	[ɛf]
G g	Ge	[geː]
H h	Ha	[haː]
I i	I	[iː]
J j	Jott	[jɔt]
K k	Ka	[kaː]
L l	Ell	[ɛl]
M m	Emm	[ɛm]
N n	Enn	[ɛn]
O o	O	[oː]
Ö ö	Ö, O-Umlaut	[øː] usta jak do polskiego „u” i nie wymawiając „u” wymówić „e”
P p	Pe	[peː]
Q q	Qu, Que	[kuː], [kveː]
R r	Err	[ɛr], w niektórych regionach [ɛʁ]
S s	Ess	[ɛs]
ẞ ß	Eszett, scharfes Ess	['ɛs] przed tym dźwiękiem samogłoska jest zawsze przedłużana
T t	Te	[teː]
U u	U	[uː]
Ü ü	Ü, U-umlaut	[yː] usta jak do polskiego „u” i nie wymawiając „u” wymówić „i”
V v	Vau	[faʊ]
W w	We	[veː]
X x	Ix	[ɪks]
Y y	Ypsilon	[ˈʏpsilɔn]
Z z	Zett	[tset]

Wieloznaki

Do zapisu języka niemieckiego stosowane są następujące wieloznaki:

• Wieloznaki oznaczające pojedynczą głoskę, która nie wynika z wymowy poszczególnych liter lub wynika z niej tylko częściowo: ch, sch, ph, ng, ie, ou oraz dodatkowo dla zastąpienia liter ä, ö, ü, ß i w nazwach własnych: ae, oe, ue, ss;
• Wieloznaki oznaczające pojedynczą głoskę, która wynika z ogólnej ustalonej w języku niemieckim zasady odczytywania kombinacji liter: bb, dd, ff, ..., ss, ck, tz, dt, aa, ee, oo, ah, äh, eh, ih, ..., th, gh, dh, ..., oraz tylko w sylabach nieakcentowanych: el, em, en, er;
• Wieloznaki i inne kombinacje liter, oznaczające kilka głosek, które nie wynikają z ogólnej ustalonej w języku niemieckim zasady odczytywania kombinacji liter: äu, ei, eu, chs, dsch, tsch tylko w nazwach własnych: tzsch, zsch, tylko w nagłosie: sp i st, tylko w środku wyrazu przed samogłoską: ti, tylko w nieakcentowanym wygłosie wyrazu: ig

Alfabet niemiecki a alfabet polski

23 litery występują zarówno w alfabecie polskim, jak i niemieckim. Są to: A, a, B, b, C, c, D, d, E, e, F, f, G, g, H, h, I, i, J, j, K, k, L, l, M, m, N, n, O, o, P, p, R, r, S, s, T, t, U, u, W, w, Y, y^[a], Z, z^[b]

7 liter występuje w alfabecie niemieckim, ale nie występuje w alfabecie polskim. Są to: Ä, ä, Ö, ö, Q, q, ẞ, ß, Ü, ü, V, v, X, x

Zobacz też

• fonetyka i fonologia a pisownia niemiecka
• symbole specjalne

Uwagi

1. Choć w języku polskim samogłoska ta jest wymawiana inaczej.
2. Choć w języku polskim spółgłoska ta jest wymawiana inaczej.

Przypisy

1. rfdr_Bericht_2011.
2. Germany’s century-long debate over a missing letter in its alphabet – Quartz [online], qz.com [dostęp 2018-09-13]  (ang.).

Linki zewnętrzne

• Wymowa bez znaków diakrytycznych