Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu.
Alfabet gruziński powstał najprawdopodobniej w IV w. n.e. Za podstawę do jego tworzenia posłużył alfabet syryjski lub alfabet grecki, jednak szczegółowe pochodzenie znaków nie jest znane. Zgodnie z tradycją, za twórcę alfabetu gruzińskiego uważany jest pierwszy gruziński władca – Farnawaz I w 284 p.n.e.
Alfabet gruziński ma trzy kroje pisma, dość różniące się od siebie. Są to asomtawruli (gruz. „majuskuła”), zwany też mrgwlowani (gruz. „zaokrąglony”), nuschuri (gruz. „minuskuła”) określany niekiedy jako chucuri (gruz. „kościelny”) oraz mchedruli (gruz. „rycerski”).
Najstarsze zabytki zapisane alfabetem gruzińskim pochodzą z V w. n.e. i zapisane są w asomtawruli. Obecnie jest używana forma mchedruli, stworzona w X w., która ostatecznie wyparła pozostałe kroje w XVIII w.
Współczesny alfabet gruziński składa się z 33 znaków. Nie są rozróżniane wielkie i małe litery.
Badacze skłaniają się ku teorii powstania alfabetu gruzińskiego w IV wieku n.e., na bazie pisma greckiego w celu propagowania chrześcijaństwa[2]. Najstarsze znalezione inskrypcje zapisane w tym alfabecie, datowane na ok. 430 rok, znajdują się kościele ufundowanym przez Piotra Iberyjskiego (ok. 417–491) niedaleko Betlejem na Pustyni Judzkiej[2]. Uznawane powszechnie za najstarsze inskrypcje na terenie Gruzji znajdują się w katedrze Sioni w Bolnisi[2].
W 2015 roku, podczas prac archeologicznych na stanowisku Grakliani Gora naukowcy z Tbiliskiego Uniwersytetu Państwowego odkryli napisy wyrzeźbione na piedestale dwóch kamiennych ołtarzy świątynnych, dedykowanych bogini płodności z ok. VII w. p.n.e., których nie można przypisać żadnemu znanemu alfabetowi[3][4]. Powstanie napisów zostało datowane na ok. X–XI w. p.n.e.[5][4]
Na przestrzeni wieków język gruziński zapisywany był przy pomocy trzech rodzajów pisma – zapis biegł zawsze od strony lewej do prawej i nie odróżniano zapisów wielką i małą literą[2]. W wiekach V–IX posługiwano się pismem zaokrąglonym, nazywanym asomtawruli[2]. Z tego pisma rozwinęło się nuschuri – pierwszy zabytek zapisany tym pismem pochodzi z 864 roku, a pismo używane było w X–XI w. przy pisaniu manuskryptów[2]. Obecne pismo – mchedruli wykształciło się w X wieku[6]. Kościół używał jednak dawnych pism dla zapisu świętych tekstów, które określono mianem chucuri[2]. Współczesny alfabet gruziński ma 33 litery i jest alfabetem fonemicznym (tzn. jednej głosce odpowiada jedna litera)[2].
Asomtawruli (gruz. ასომთავრული) – najstarsze pismo gruzińskie, używane powszechnie w V–IX wieku, którego nazwa asomtawruli (gruz. „majuskuła”), bazowało na zaokrąglonych literach, przez co nazywane było również mrgwlowani (gruz. მრგვლოვანი) czyli „zaokrąglone”[8].
Nuschuri (gruz. ნუსხური, „minuskuła”) określany niekiedy jako chucuri (gruz. ხუცური, „kościelny”) – pismo gruzińskie z X–XI w., stosowane dla celów religijnych do dnia dzisiejszego, np. w hagiografii[6].
.jpg)
