Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu.
Hiragana (jap.ひらがな, ヒラガナ, 平仮名) – jeden z dwóch japońskich systemów pisma sylabicznego kana[1]. Drugim z nich jest katakana. Każdemu znakowi hiragany odpowiada znak katakany.
Początkowo hiragana nie była akceptowana powszechnie. Elity, arystokracja i osoby wysoko postawione wolały korzystać wyłącznie z kanji. Historycznie regularna forma kanji (kaisho) była używana przez mężczyzn, a forma zapisu kursywnego (w znaczeniu płynnych połączeń pomiędzy znakami w piśmie pionowym; sōsho – pismo „trawiaste”) – przez kobiety. Hiragana kursywna stała się popularna wśród kobiet, które na ogół nie miały dostępu do tego samego poziomu wykształcenia, co mężczyźni. Kobiety arystokracji dworskiej pierwotnie wykorzystywały ją do pisania listów i poezji. Z tego powodu hiragana była czasem nazywana „pismem kobiet” (arch. onnade, 女手). Na przykład w Opowieści o Genji i innych wczesnych powieściach autorki wykorzystały tylko hiraganę. Później także mężczyźni zaczęli używać jej do zapisu prac literackich i nieoficjalnego pisania, na przykład listów osobistych, podczas gdy kanji były wykorzystywane do oficjalnych dokumentów[2].
Wykorzystanie współcześnie
Hiragana jest używana głównie do zapisu:
okurigany, czyli odmiennych końcówek gramatycznych japońskich słów, np. ostatnie trzy sylaby w wyrazie 飲まれた nomareta („zostało wypite”);
różnego rodzaju partykuł, przedrostków i przyrostków, np. に ni (partykuła miejsca i celu), さん -san (przyrostek, tytuł grzecznościowy po imionach i nazwiskach), お o- (przedrostek honoryfikatywny);
japońskich słów, które nie mają własnego zapisu kanji, dla zapisu których obecnie nie stosuje się kanji, albo które są używane na tyle rzadko, że ich kanji są nieznane przeciętnemu Japończykowi, np. きらきら kira-kira („błyszcząco, świecąco”; brak zapisu kanji), おい oi („ej!”; brak zapisu kanji), ひげ hige („zarost”; zamiast 髭), ほとんど hotondo („prawie”; zamiast 殆ど), する suru („robić”; zamiast 為る);
furigany objaśniającej wymowę znaków; spotykane głównie z rzadziej używanymi kanji;
zamiast kanji w materiałach przeznaczonych dla dzieci i obcokrajowców;
w celach artystycznych, estetycznych, zamiast kanji i katakany;
nadawanych imion.
Na sylabariusz hiragany składa się 48 znaków:
5 samodzielnych samogłosek;
połączenia spółgłoskowo-samogłoskowe, składające się z 9 spółgłosek połączonych z każdą z 5 samogłosek, z zastrzeżeniem, że:
3 sylaby (yi, ye i wu) nie istnieją;
2 sylaby (wi i we) wyszły z użycia we współczesnej japońszczyźnie;
1 sylaba (wo) jest wymawiana tak samo jak samogłoska o we współczesnej japońszczyźnie i jest używana wyłącznie jako partykuła;
1 samodzielna spółgłoska.
Znaki te są umieszczane w tabeli zwanej 五十音図 gojūonzu („tabela 50 dźwięków”) wraz ze znakiem ん, który stawia się poniżej. Tabela przedstawiona jest poniżej.
Poniżej znajduje się tabela znaków hiragany (wymagane japońskie czcionki) oraz ich odczytanie w transkrypcji Hepburna, znaki zaznaczone na czerwono nie są obecnie używane. Zobacz uwagi co do wymowy w artykule głównym kana.
あ a
い i
う u
え e
お o
(ya)
(yu)
(yo)
か ka
き ki
く ku
け ke
こ ko
きゃ kya
きゅ kyu
きょ kyo
さ sa
し shi
す su
せ se
そ so
しゃ sha
しゅ shu
しょ sho
た ta
ち chi
つ tsu
て te
と to
ちゃ cha
ちゅ chu
ちょ cho
な na
に ni
ぬ nu
ね ne
の no
にゃ nya
にゅ nyu
にょ nyo
は ha
ひ hi
ふ fu
へ he
ほ ho
ひゃ hya
ひゅ hyu
ひょ hyo
ま ma
み mi
む mu
め me
も mo
みゃ mya
みゅ myu
みょ myo
や ya
ゆ yu
よ yo
ら ra
り ri
る ru
れ re
ろ ro
りゃ rya
りゅ ryu
りょ ryo
わ wa
ゐ wi
ゑ we
を wo
ん n
っ (znak podwajający spółgłoskę)
が ga
ぎ gi
ぐ gu
げ ge
ご go
ぎゃ gya
ぎゅ gyu
ぎょ gyo
ざ za
じ ji
ず zu
ぜ ze
ぞ zo
じゃ ja
じゅ ju
じょ jo
だ da
ぢ (ji)
づ (zu)
で de
ど do
ぢゃ (ja)
ぢゅ (ju)
ぢょ (jo)
ば ba
び bi
ぶ bu
べ be
ぼ bo
びゃ bya
びゅ byu
びょ byo
ぱ pa
ぴ pi
ぷ pu
ぺ pe
ぽ po
ぴゃ pya
ぴゅ pyu
ぴょ pyo
ゔ vu
Sposób zapisu
Poniższa tabela przedstawia sposób zapisu każdego znaku hiragany. Liczby i strzałki wskazują kolejność i kierunek kresek.
UWAGA! We współczesnym języku japońskim nie używa się znaków wi i we.
Pochodzenie
Powstanie i rozwój hiragany z man’yōgany
Rysunek obok przedstawia wyprowadzenie znaków hiragany ze znaków man’yōgany.
