Кабасница

Кабасница Πρώτη
Кабасница
Местоположба во областа Кабасница Местоположба на Кабасница во општината Лерин и областа Западна Македонија
Координати: 40°48.57′N 21°23.42′E
Земја	Грција
Област	Западна Македонија
Округ	Лерински
Општина	Лерин
Општ. единица	Лерин
Надм. вис.	&10000000000000680000000680 м
Население (2011)[1]
• Вкупно	120
Час. појас	EET (UTC+2)
• Лето (ЛСВ)	EEST (UTC+3)

Кабасница или Кладошница (грчки: Πρώτη, Проти; до 1928 г. Καμπάσνιτσα, Кабасница^[2]) — село во Леринско, Егејска Македонија, денес во општината Лерин на истоимениот округ во областа Западна Македонија, Грција. Населението брои 120 жители (2011), сочинето исклучиво од Македонци.^[3]

Географија

Селото е сместено 3 км северно од Лерин, во подножјето на планината Пелистер. Лежи во западниот крај на Леринското Поле близу државната граница со Р Македонија. Крај селото се наоѓа Кабасничкиот манастир („Св. Марко“).^[4]

Историја

Кабасница за првпат се спомнува во две златни були на царот Стефан Душан (од 1343-44 и 1344-45 г.) под името Кл’басница (Клъбасница).

Во Отоманското Царство

Селото се јавува во османлиски дефтер од 1481 г. во кој е заведено со 80 домаќинства.^[5]

Во XIX век Кабасница било големо македонско село во Леринската каза. Во „Етнографија на вилаетите Адријанопол, Монастир и Салоника“ се вели дека во 1873 г. Кладошница (Kladochnitza) е село со 40 домаќинства од вкупно 110 жители Македонци.^[6][7] Според статистиката на Васил К’нчов („Македонија. Етнографија и статистика“) во 1900 г. Кладошница имала 620 жители Македонци.^[6][8]

На Етнографската карта на Битолскиот Вилает од 1901 г. К'басница се води како чисто македонско село во Леринската каза на Битолскиот санџак со 60 куќи.^[9]

На почетокот на векот во Кабасница работела грчката пропаганда. По податоци на егзархискиот секретар Димитар Мишев („La Macédoine et sa Population Chrétienne“) во 1905 г. во Кабасница (Kabasnitza) живееле 520 Македонци под Цариградската патријаршија и во селото работело грчко училиште.^[10] Според Боривое Милоевиќ, пред Балканските војни селото броело 80 македонски куќи.^[3]

Во Грција

По Балканските војни во 1913 г. селото е припоено кон Грција согласно Букурешкиот договор, кога броело 637 жители.^[3] Во 1920 г. во него се попишани 617 лица. Во 1928 г. властите го преименувале во Проти, кога имало 683 жители.^[11]

Иако меѓу светските војни имало иселување во прекуокеанските земји, населението продолжило да расте, па во 1940 г. имало дури 802 жители.^[3] Селото не настрадало во Граѓанската војна, иако селскиот Павле Аспров од Лаген е убиен поради неговото противење на грчката власт.^[12] Во 1951 г. е забележано умерено намалување на вкупно 743 лица, но ова набргу почнало да се засилува поради огромното иселување во прекуокеанските земји. Така, во 1961 г. населението опаднало на 303 лица, кои на следниот попис од 1971 г. станале 143.^[3]

Според истражување од 1993 г. селото е чисто „словенојазично“ (т.е. македонско) и во него македонскиот јазик е зачуван на средно ниво.^[13]

Население

Еве преглед на населението во сите пописни години, од 1940 г. до денес:

Година	1940	1951	1961	1971	1981	1991	2001	2011	2021
Население	802	743	303	143	137	118	103	120

Извор за 1940-1991 г.: Т. Симовски, Населените места во Егејска Македонија

Културни и природни знаменитости

Верски објекти

• Црква „Св. Ѓорѓи“ од 1858 г.
• Кабаснички манастир („Св. Марко“) од 1864 г.

Стопанство

Селото важи за сиромашно поради полупланинскиот карактер, и уште од постаро време живеело од печалбарство.^[3]

Личности

• Поп Тодор (? – 1898/99) — учител во Горно Неволјани и свештеник во Лерин^[14]
• Јован Икономов — гркомански свештеник, деец на грчката пропаганда

Поврзано

• Леринско Поле

Наводи

1. „Попис на населението од 2011 г. Трајно население“. Државен завод за статистика на Грција.
2. Μετονομασίες των Οικισμών της Ελλάδας. Καμπάσνιτσα - Πρώτη
3. Симовски, Тодор (1998). Населените места во Егејска Македонија : географски, етнички и стопански одлики. II дел. Скопје: Институт за национална историја. стр. 155.
4. „Ι.Μ. Αγίου Μάρκου – Πρώτη“. Ιερά Μητρόπολη Φλωρίνης, Πρεσπών και Εορδαίας. Посетено на 1 јануари 2015.
5. Kravari, Vassiliki. Villes et villages de Macédoine occidentale, Realites byzantines, Paris: Editions P. Lethielleux, 1989, p. 280. ISBN 2283604524.
6. Како што е општопознато, Македонците во бугарските извори се присвојуваат и водат како Бугари, и покрај признанието дека самите се изјаснувале како Македонци.
7. „Македония и Одринско. Статистика на населението от 1873 г.“ Македонски научен институт, София, 1995, стр. 84-85.
8. Кънчов, Васил. Македония. Етнография и статистика, София, 1900, стр. 249.
9. Михајловски, Роберт, уред. (2017). Етнографска карта на Битолскиот вилает (PDF). Каламус. стр. 26.
10. Brancoff, D.M. La Macédoine et sa Population Chrétienne, Paris, 1905, pp. 176 – 177.
11. „Δημήτρης Λιθοξόου. Μετονομασίες των οικισμών της Μακεδονίας 1919 - 1971“. Архивирано од изворникот 20 јуни 2012. Посетено на 20 јуни 2012.
12. Giamov, Yana (2013). Beyond the Mountains. The life story of two partisans Vasil and Elena Radis (PDF). стр. 105. Посетено на 24 декември 2015.
13. Riki Van Boeschoten. "Usage des langues minoritaires dans les départements de Florina et d’Aridea (Macédoine)"
14. Христов, Наум. Моята автобиография, стр. 2-3.^{[мртва врска]}