Ганімед (спадарожнік)

Ганімед
спадарожнік Юпітэра
Першаадкрывальнік	Галілеа Галілей[1][2]
Дата адкрыцця	7 студзеня 1610[2]
Арбітальныя характарыстыкі
Вялікая паўвось	1 070 400 км
Эксцэнтрысітэт	0,0013
Перыяд абарачэння	7,154 суткі
Фізічныя характарыстыкі
Маса	148,148 ± 0,004 ётаграм[3]
Шчыльнасць	1,936 gram per cubic centimetre
Атмасфера	няма

Ганімед (стар.-грэч.: Γανυμήδης) — спадарожнік Юпітэра, адзін з галілеевых спадарожнікаў Юпітэра. З'яўляецца найбуйнейшым спадарожнікам ў Сонечнай сістэме. Яго дыяметр роўны 5268 кіламетраў, што на 2% больш, чым у Тытана (другога па велічыні спадарожніка ў Сонечнай сістэме) і на 8% больш, чым у Меркурыя. Пры гэтым маса Ганімеда складае ўсяго 45% масы Меркурыя, але сярод спадарожнікаў планет яна рэкордная.

Гісторыя адкрыцця

Ганімед быў адкрыты Галілеа Галілеем ў 1610 годзе з дапамогай яго першага ў гісторыі тэлескопа. На адкрыццё спадарожніка прэтэндаваў таксама нямецкі астраном Сімон Марыус, які назіраў Ганімед ў 1609 годзе, і своечасова не апублікаваў даныя пра гэта.

Назва «Ганімед» была прапанавана менавіта Марыусам у 1614 годзе, аднак на працягу доўгага часу яна практычна не выкарыстоўвалася. Галілей прысвоіў чатыром адкрытым ім спадарожнікам парадкавыя нумары і Ганімед абазначаўся як «трэці спадарожнік Юпітэра». Толькі з сярэдзіны XX стагоддзя назва «Ганімед» стала агульнаўжывальнай.

Ганімед названы ад імя персанажа старажытнагрэчаскай міфалогіі (Ганімед, чашнік багоў).

Крыніцы

1. Store norske leksikon — 1978. — ISSN 2464-1480 Праверана 4 жніўня 2023.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q746368"></a>
2. Нацыянальнае кіраванне ЗША па аэранаўтыцы і даследаванні касмічнай прасторы Jupiter's Moons Праверана 13 сакавіка 2024.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q23548"></a>
3. https://ssd.jpl.nasa.gov/?sat_phys_par Праверана 5 верасня 2020.

Літаратура

• БЭ ў 18 тамах. Т.15, Мн., 2002, С.93: Спадарожнікі планет
• БЭ ў 18 тамах. Т.5, Мн., 1997, С.28: Ганімед