Grupy szwadronów kawalerii Korpusu Ochrony Pogranicza

Grupy szwadronów kawalerii Korpusu Ochrony Pogranicza – struktura szkoleniowa kawalerii Korpusu Ochrony Pogranicza.

Podział szwadronów na grupy inspekcyjne

W lipcu 1929 roku zreorganizowano kawalerię KOP. Zorganizowano dwie grupy kawalerii. Podział na grupy uwarunkowany był potrzebami szkoleniowymi i zadaniami kawalerii KOP w planie „Wschód”^[1].

Grupy szwadronów kawalerii KOP w 1929^[2]:

północna grupa szwadronów	południowa grupa szwadronów
1 szwadron kawalerii KOP „Budsław”	3 szwadron kawalerii KOP „Dederkały”
2 szwadron kawalerii KOP „Iwieniec”	4 szwadron kawalerii KOP „Niewirków”
6 szwadron kawalerii KOP „Łużki”	5 szwadron kawalerii KOP „Żurno”
7 szwadron kawalerii KOP „Podświle”	11 szwadron kawalerii KOP „Mizocz”
8 szwadron kawalerii KOP „Krasne”	12 szwadron kawalerii KOP „Hnilice Wielkie”
9 szwadron kawalerii KOP „Stołpce”	13 szwadron kawalerii KOP „Czortków”
10 szwadron kawalerii KOP „Kleck”	14 szwadron kawalerii KOP „Zaleszczyki”
15 szwadron kawalerii KOP „Hancewicze”	17 szwadron kawalerii KOP „Rokitno”
16 szwadron kawalerii KOP „Bystrzyce”
18 szwadron kawalerii KOP „Druja”
19 szwadron kawalerii KOP „Olkieniki”
20 szwadron kawalerii KOP „Nowe Święciany”

W 1934(?)1932^[a] roku dokonano kolejnego podziału szwadronów. Tym razem na trzy grupy inspekcyjne. Grupa północna obejmowała szwadrony kawalerii brygad „Grodno” – nr 19 i „Wilno” – nr 1, 6, 7, 8, 18 i 20; środkową grupę utworzyły szwadrony brygady „Nowogródek” – nr 2, 9 i 10 oraz szwadrony brygady „Polesie” – nr 5, 15, 16 i 17; południową tworzyły szwadrony brygady „Wołyń” – nr 3, 4 i 11 oraz brygady „Podole” – nr 12, 13 i 14^[3].

Grupy szwadronów kawalerii KOP w 1931:

północna grupa szwadronów	środkowa grupa szwadronów	południowa grupa szwadronów
19 szwadron kawalerii KOP „Olkieniki”	2 szwadron kawalerii KOP „Iwieniec”	4 szwadron kawalerii KOP „Niewirków”
20 szwadron kawalerii KOP „Nowe Święciany”	9 szwadron kawalerii KOP „Stołpce”	11 szwadron kawalerii KOP „Mizocz”
18 szwadron kawalerii KOP „Druja”	10 szwadron kawalerii KOP „Kleck”	3 szwadron kawalerii KOP „Dederkały”
6 szwadron kawalerii KOP „Łużki”	15 szwadron kawalerii KOP „Hancewicze”	12 szwadron kawalerii KOP „Koszlaki”
7 szwadron kawalerii KOP „Podświle”	17 szwadron kawalerii KOP „Rokitno”	13 szwadron kawalerii KOP „Czortków”
1 szwadron kawalerii KOP „Budsław”	5 szwadron kawalerii KOP „Żurno”	14 szwadron kawalerii KOP „Wasylkowice”
8 szwadron kawalerii KOP „Krasne”	16 szwadron kawalerii KOP „Bystrzyce”

Inspektorzy grup szwadronów kawalerii KOP

W grudniu 1929 utworzono przy inspektorze formacji konnych dwa etaty: inspektora północnej grupy szwadronów z siedzibą w Wilnie i inspektora południowej grupy szwadronów z siedzibą w Łucku^[7].

Inspektorzy grupy szwadronów kawalerii KOP podlegali dowódcy Korpusu Ochrony Pogranicza poprzez zastępcę dowódcy KOP. Byli fachowymi przełożonymi jednostek kawalerii wchodzących w skład ich grupy. Odpowiadali za wyszkolenie jednostek kawalerii podległych dowódcom pułków lub brygad^[8] . Ponadto inspektor środkowej grupy szwadronów był jednocześnie fachowym organem sztabu dowództwa KOP we wszystkich sprawach dotyczących kawalerii i wyszkolenia konnego KOP^[9]. W czasie dokonywania inspekcji przysługiwało im prawo wydawania bezpośrednich zarządzeń w sprawach wyszkolenia kawaleryjskiego. Posiadali władzę dyscyplinarną dowódcy pułku Wojska^[8] .

Do ich obowiązków w zakresie szkolenia należało:

• opracowanie okresowych programów wyszkolenia
• zatwierdzanie miesięcznych programów szkolenia
• kierowanie wyszkoleniem kadry w szwadronach

W 1936 roku inspektor północnej grupy szwadronów funkcjonował przy dowództwie Brygady KOP „Wilno”. W sprawach kancelaryjnych, wspólnie z lekarzem weterynarii północnego rejonu, dysponowali jednym podoficerem^[8] . Jego koń znajdował się w szwadronie kawalerii „Nowe Swięciany”^[b]. Inspektor środkowej grupy szwadronów funkcjonował przy dowództwie KOP w Warszawie. Posiadał do dyspozycji jednego podoficera-kancelistę. Jego koń znajdował się w szwadronie kawalerii „Bystrzyce”^[b]. Inspektor południowej grupy szwadronów funkcjonował przy dowództwie Brygady KOP „Wołyń”. W sprawach kancelaryjnych korzystał z personelu kancelarii sztabu brygady^[8] , a jego koń znajdował się w dywizjonie kawalerii „Niewirków”^[b].

Rozkazem dowódcy KOP z 23.2.1937 roku została zapoczątkowana pierwsza faza reorganizacji Korpusu Ochrony Pogranicza „R.3”^[10]. Jej wynikiem było między innymi zmiana dotychczasowego m.p. inspektora południowej grupy szwadronów kawalerii KOP z Łucka do Zdołbunowa^[11].

Uwagi

1. Prochwicz, Konstankiewicz i Rutkiewicz podają, że podział kawalerii na trzy grupy nastąpił w 1934 roku^[3][4][5].
   Mijakowski i Rozdżestwieński twierdzą, że kawaleria KOP podzielona była na trzy grupy już w 1932 roku^[6].
2. Etat nr 55.

Przypisy

1. Prochwicz, Konstankiewicz i Rutkiewicz 2003 ↓, s. 35.
2. Prochwicz i 3/1994 ↓, s. 154.
3. Prochwicz i 3/1994 ↓, s. 156.
4. Prochwicz, Konstankiewicz i Rutkiewicz 2003 ↓, s. 44.
5. Prochwicz 2003 ↓, s. 51.
6. Mijakowski i Rozdżestwieński 2013 ↓, s. 15.
7. Kościański 1994 ↓, s. 53.
8. Instrukcja Ldz. 1532/tj.Og.Org./36 ↓.
9. Instrukcja L.2500/Tjn. Og.Org./39 ↓, s. 13.
10. Prochwicz i 3/1994 ↓, s. 157.
11. Zarządzenie nr L.500/Tjn.Og.Org/37 ↓, s. 3.

Bibliografia

• Zdzisław Kościański: Kawaleria Korpusu Ochrony Pogranicza w latach 1924-1939. W: Lech Grochowski[red.]: Korpus Ochrony Pogranicza w 70 rocznicę powstania. Materiały z konferencji popularnonaukowej. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej, 1994.
• Jerzy Prochwicz, Andrzej Konstankiewicz, Jan Rutkiewicz: Korpus Ochrony Pogranicza 1924-1939. Barwa i Broń, 2003. ISBN 83-900217-9-4.
• Jerzy Prochwicz: Formacje Korpusu Ochrony Pogranicza w 1939 roku. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2003. ISBN 83-88973-58-4.
• Jerzy Prochwicz. Korpus Ochrony Pogranicza w przededniu wojny. Cz. I. Powstanie i przemiany organizacyjne KOP do 1939 r.. „Wojskowy Przegląd Historyczny”. 3 (149), s. 148-160, 1994. Warszawa: Wydawnictwo Czasopisma Wojskowe. ISSN 0043-7182. 
• Krzysztof Mijakowski, Paweł Rozdżestwieński: Kawaleria Korpusu Ochrony Pogranicza. Wielka księga jazdy polskiej 1918-1939. Tom 44. Edipresse Polska SA, 2013. ISBN 978-83-7769-888-4.
• Instrukcja o obowiązkach i uprawnieniach inspektora grupy szwadronów kawalerii Korpusu Ochrony Pogranicza nr Ldz. 1532/tj.Og.Org./36 z 6 lipca 1936 roku.
• Ogólna instrukcja organizacyjna dowództwa Korpusu Ochrony Pogranicza nr L.2500/Tjn. Og.Org./39 z 3 kwietnia 1939.
• Zarządzenie dowódcy KOP w sprawie reorganizacji Korpusu Ochrony Pogranicza („R.3” I Faza) nr L.500/Tjn.Og.Org/37 z 23 lutego 1937. (sygn.177/132.)