PROFILBARU.COM

Ամման
Քաղաք
	Ամման
	عمان‎‎
	Դրոշ
Երկիր	Հորդանան
Ենթարկում	Մայրաքաղաք
Համայնք	Ամմանի մարզ
Քաղաքապետ	Օմար ալ Մաանի
Առաջին հիշատակում	7-րդ դար
Մակերես	1680 կմ²
ԲԾՄ	773 մ
Խոսվող լեզուներ	արաբերեն
Բնակչություն	▲4 007 526 մարդ (2015)
Ժամային գոտի	UTC+2, ամառը UTC+3
Փոստային դասիչ	11110–17198
Պաշտոնական կայք	ammancity.gov.jo
	Ամման (Հորդանան)
	Ամման (Հորդանան)
	Ամման Վիքիպահեստում

Ամման (արաբ․՝ عمان‎‎), Հորդանանի մայրաքաղաքը և երկրի ամենախոշոր քաղաքը։ Նախկինում անվանվել է Ռաբբաթ-Ամմոն, հելլենիստա-հռոմեական դարաշրջանում՝ Ֆիլադելֆիա։ VII-IX դարերում մտնում էր արաբական խալիֆայության կազմի մեջ։ 1516 թվականից և մինչև Առաջին համաշխարհային պատերազմի ավարտը գտնվել է Օսմանյան կայսրության կազմի մեջ։

Բնակչությունը՝ ▲4 007 526 մարդ (2015)։

Պատմություն

Մ.թ.ա. XIII դարում Ամման քաղաքը (այն ժամանակ Ռաբբաթ-Ամմոն) Ամմոնյան թագավորության մայրաքաղաքն էր։ Այդ տարածքն ավելի ուշ գրավել են ասորիները, հետո՝ պարսիկները։ Եգիպտոսի հույն կառավարիչ Պտղոմեոս II Ֆիլադելֆը այն անվանափոխել է Ֆիլադելֆիայի։ Այն դառնում է նաբաթական թագավորության մաս մինչև 106 թվականը, ինչից հետո Ֆիլադելֆիան հայտնվում է հռոմեական վերահսկողության տակ և միանում է Դեկապոլիսին։

Մ.թ.ա. 326 թվականին քրիստոնեությունը դառնում է կայսրության հիմնական կրոնը, իսկ Ֆիլադելֆիան՝ բյուզանդական դարաշրջանի քրիստոնեության կենտրոն։ Այդ ժամանակաշրջանի եկեղեցիներից մեկը գտնվում է քաղաքի ամրոցում։

Ֆիլադելֆիան անվանափոխվել է Ամմանի Հասանիդների ժամանակաշրջանի ընթացքում։ Քաղաքն ավերվել է մի շարք երկրաշարժերի և տարերային աղետների հետևանքով և մինչև 1887 թվականը մնում էր ավերակների տեսքով։ Քաղաքի վերակառուցումը սկսվեց, երբ Օտոմանյան սուլթանը որոշում է կայացնում Ամմանով երկաթուղի անցկացնել՝ միացնելով Դամասկոսը և Մեդինան՝ դրանով իսկ հեշտացնելով և՛ ամենամյա հաջի ուխտագնացությունը, և՛ առևտուրը։

Տնտեսություն

Քաղաքը համարվում է կարևոր արդյունաբերական կենտրոն։ Ամմանում կենտրոնացած են սննդի, ցեմենտի, նավթամշակման, տեքստիլ և ծխախոտի արդյունաբերությամբ զբաղվով ձեռնարկություններ^[1]։ Գործում է միջազգային օդանավակայան։

Ամմանում է գտնվում «Արաբ բանկ» բանկի գլխավոր գրասենյակը։

Սպորտ

2009 թվականին Ամմանում անց է կացվել կրոսի աշխարհի առաջնությունը։

Աշխարհագրություն և կլիմա

Քաղաքը գտնվում է Մեռյալ ծովից 35 կմ դեպի հյուսիս-արևելք, Միջերկրական ծովից 110 կմ դեպի արևելք և Երուսաղեմից 65 կմ դեպի արևելք։

Քաղաքը տեղակայված է յոթ բլուրների վրա, որոնք աստղի ձևով պատկերված են Հորդանանի դրոշի վրա։

Ամմանի կլիման մոտ է միջերկրածովյանին, սակայն տարբերվում է իր ցամաքայնությամբ։ Մեծ ազդեցություն ունի ծովի մակարդակից մեծ բարձրությունը (773 մ)։ Բոլոր տեղումները թափվում են բացառապես ձմռան սեզոնին, ձմռանը հաճախ ձյուն է տեղում և հաճախ լինում են ցրտահարություններ։ Քաղաքում շատ հաճախ ուժեղ մառախուղներ են լինում։

Ամմանի կլիմայական տվյալները
Ամիս	հունվ	փետ	մարտ	ապր	մայ	հուն	հուլ	օգոս	սեպ	հոկ	նոյ	դեկ	Տարի
Ռեկորդային բարձր °C (°F)	23.0 (73.4)	27.3 (81.1)	32.6 (90.7)	37.0 (98.6)	38.7 (101.7)	40.6 (105.1)	43.4 (110.1)	43.2 (109.8)	40.0 (104)	37.6 (99.7)	31.0 (87.8)	27.5 (81.5)	43.4 (110.1)
Միջին բարձր °C (°F)	12.3 (54.1)	13.7 (56.7)	17.2 (63)	22.6 (72.7)	27.8 (82)	30.8 (87.4)	32.0 (89.6)	32.4 (90.3)	30.7 (87.3)	27.1 (80.8)	20.4 (68.7)	14.4 (57.9)	23.5 (74.2)
Միջին ցածր °C (°F)	3.6 (38.5)	4.2 (39.6)	6.1 (43)	9.5 (49.1)	13.5 (56.3)	16.6 (61.9)	18.5 (65.3)	18.6 (65.5)	16.6 (61.9)	13.8 (56.8)	9.3 (48.7)	5.2 (41.4)	11.3 (52.3)
Ռեկորդային ցածր °C (°F)	−4.5 (23.9)	−4.4 (24.1)	−3.0 (26.6)	−3.0 (26.6)	3.9 (39)	8.9 (48)	11.0 (51.8)	11.0 (51.8)	10.0 (50)	5.0 (41)	0.0 (32)	−2.6 (27.3)	−4.5 (23.9)
Տեղումներ մմ (դյույմ)	63.4 (2.496)	61.7 (2.429)	43.1 (1.697)	13.7 (0.539)	3.3 (0.13)	0 (0)	0 (0)	0 (0)	0.3 (0.012)	6.6 (0.26)	28.0 (1.102)	49.2 (1.937)	269.3 (10.602)
Միջ. տեղումների օրեր (≥ {{{միավոր տեղումների օրեր}}})	11.0	10.9	8.0	4.0	1.6	0.1	0	0	0.1	2.3	5.3	8.4	51.7
Միջին ամսական արևային ժամ	179.8	182.0	226.3	266.6	328.6	369.0	387.5	365.8	312.0	275.9	225.0	179.8	3289,7
Աղբյուր #1: World Meteorological Organization^[2]
Աղբյուր #2: NOAA (sun 1961–1990)^[3], Pogoda.ru.net (records)^[4]

Տեսարժան վայրեր

Թանգարաններ

Հորդանանի հնագիտական թանգարան
Ազգային ավանդույթների Հորդանանի թանգարան
Ժողովրդական բանահյուսության Հորդանանի թանգարան
Հորդանանի Համալսարանի հնագիտական թանգարան
Հորդանանի Համալսարանի մարդաբանական թանգարան
Դրամագիտության թանգարան / Հորդանանի կենտրոնական բանկ
Ավտոմոբիլային թագավորական թանգարան

Ավերակներ

Ջեբել կալյաա («Ջեբել» բառը արաբերենից թարգմանաբար նշանակում է «լեռ»)
Ամֆիթատրոն, նախատեսված 6000 հանդիսատեսի համար։

Բնակչություն

Տարի	Բնակչություն
1879	500 մարդ
1906	5000 մարդ
1930	10 000 մարդ
1940	20 000 մարդ
1952	108 000 մարդ
1979	848 587 մարդ
1999	1 864 500 մարդ
2004	2 315 600 մարդ
2010	2 842 629 մարդ
2015	4 007 526 մարդ

Քույր-քաղաքներ

Տես նաև

Ծանոթագրություններ

↑ Амман / Большая советская энциклопедия. — М.: Советская энциклопедия. 1969—1978.
↑ «World Weather Information Service – Amman». World Meteorological Organization. Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ հունվարի 9-ին. Վերցված է 2013 թ․ փետրվարի 22-ին.
↑ «Amman Airport Climate Normals 1961–1990». National Oceanic and Atmospheric Administration. Վերցված է 2015 թ․ սեպտեմբերի 18-ին.
↑ «Pogoda.ru.net (Weather and Climate-The Climate of Amman)» (Russian). Weather and Climate. Վերցված է 2015 թ․ սեպտեմբերի 18-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
↑ Διεθνείς Σχέσεις και Τουριστική Ανάπτυξη (հուն.)
↑ https://www.ramallah.ps/userfiles/file/publications/IR.pdf
↑ http://legislacao.prefeitura.sp.gov.br/leis/lei-14471-de-10-de-julho-de-2007
↑ Amman signs 'Sister-city' agreement with San Francisco
↑ https://oewd.org/san-francisco-sister-cities
↑ https://www.cincinnatisistercity.org/amman-jordan

Արտաքին հղումներ

Amman in Encyclopædia Britannica Online (անգլ.)

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ամման» հոդվածին։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 1, էջ 323)։