Sohtoroti Kilisesi (Gürcüce: სოხთოროთის ეკლესია), tarihsel Tao bölgesinde, günümüzde Erzurum ilinin Tortum ilçesine bağlı ve eski adı Sohtoroti olan Doruklu köyünde Orta Çağ'da Gürcülerden kalma kilisedir.[1]
Tarihçe
Sohtoroti Kilisesi'nin bulunduğu Sohtoroti köyü 16. yüzyılın ortalarından Osmanlılar tarafından Gürcülerden ele geçirilmiştir. Osmanlı idaresi, 1574 tarihli ve Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan adlı tahrir defterinde köyü 53 Hristiyan haneden oluşan bir yerleşim olarak kaydetmiştir. Sohtoroti Kilisesi'nin köyün kilisesi olduğu bilinmekte olup bu tarihten önce inşa edilmiş olmalıdır. Gürcü tarihçi ve arkeolog Ekvtime Takaişvili 1917 yılında Sohtoroti köyünü ziyaret ettiğinde kilise köyün camisi olarak kullanılıyordu.[2] 1959 yılında Doruklu adı verilen köyde 1967'de yeni cami inşa edilince, Sohtoroti Kilisesi yıkılmıştır.[1]
Mimari
Tamamen yıkılmış olan olan Sohtori Kilisesi'nden geriye, yerinde inşa edilmiş olan camiye bitişik bir duvar kalmıştır. Oysa 1917 yılında cami olarak kullanılmakta olan yapı ayakta duruyordu. Kiliseyi tanımlamış olan Ekvtime Takaişvili'nin verdiği bilgiye göre Sohtoroti Kilisesi, dikdörtgen plan üzerinde inşa edilmiş olup uzunluğu 10 metre ve genişliği 6,6 metreydi. Kilisenin doğu ve batı tarafta birer penceresi vardı. Kapısı güney ve batı cephesinde yer alıyordu. Ancak kilise camiye çevrilince güney kapısı örülmüştü. Güney cephesinde yeni bir pencere açılmıştı. Kilisenin avlusu zamanında surla çevrili olmasına karşın, 1917 yılında yıkılmıştı. Kilisenin batı tarafından geç tarihte inşa edilmiş bir şapel bulunuyordu. Şapelin kapısı güney, penceresi güney tarafta bulunuyordu. Kilise cami olarak kullanıldığı bu tarihte şapele bitişik ahşap mektep yapılmıştı. Bu tarihte kilisenin çatısı çökmüştü ve yapının üzerine yapılmış düz çatı üzerine toprak serilmişti. Geriye kalan izlerden kilisenin eskiden duvar resimleriyle donatılmış olduğu anlaşılıyordu.[2][3]
Kaynakça
- ^ a b 2016 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2016 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2017, s. 175. 17 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-9470-8-7
- ^ a b "Ekvtime Takaişvili, 1917 Yılında Güney Gürcistan'da Arkeolojik Araştırma Gezisi (1917 წლის არქეოლოგიური ექსპედიცია სამხრეთ საქართველოში), Tiflis, 1960, s. 71". 27 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ekim 2023.
- ^ Tao-Klarceti - Tarihsel ve Kültürel Anıtlar - Katalog (ტაო-კლარჯეთი - ისტორიისა და კულტურის ძეგლები - კატალოგი), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, Tiflis, 2018, s. 106, ISBN 9789941478178.
|
|---|
| Ortodoks | | Ardahan | |
|---|
| Artvin | |
|---|
| Erzurum | |
|---|
| Kars | |
|---|
| Diğer | |
|---|
|
|---|
| Katolik | |
|---|
1Türkiye'deki tek faal Gürcü kilisesidir |
