Cmerki Manastırı

Cmerki Manastırı

Görsel Kaynak: Travel Company Atsuna (atsuna.wordpress.com)
Temel bilgiler
Konum	Çimenli, Artvin
Koordinatlar	41°11′36″K 41°58′11″D
Durum	Harabe
Mimari
Mimari tür	Manastır
Mimari biçim	Gürcü mimarisi
Tamamlanma	9. yüzyıl
Özellikler
Malzemeler	Taş

Cmerki Manastırı (Gürcüce: ჯმერკის მონასტერი; okunuşu: “cmerk'is monast’eri”), tarihsel Klarceti bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin merkez ilçesine bağlı ve eski adı Cmerki olan Çimenli köyünde Orta Çağ'da inşa edilmiş Gürcü manastırıdır.

Tarihçe

Cmerki Manastırı'nın bulunduğu Klarceti bölgesi, tarihsel Gürcistan'ı oluşturan yerlerden biridir. Nitekim eski yazılı kaynaklardan biri olan Grigol Hantsteli’nin Yaşamı (გრიგოლ ხანცთელის ცხოვრება) adlı el yazmasına göre, Meryem Ana'ya adanmış olan manastır, 830-840'larda, ünlü Gürcü din adamı Grigol Hantsteli'nin öncülüğünde kurulmuştur. Cmerki Manstırı, erken ve geç Orta Çağ'da faaliyetlerini sürdürmüştür. Ancak 1080'deki Kveli Kalesi Savaşı'ndan sonra Tao-Klarceti bölgesini ele geçiren Büyük Selçuklular tarafından hem Cmerki Manastırı hem de bölgedeki diğer dinsel yapılar yağmalanmış ve yakılmıştır. Bu tarihten sonra Cmerki Manastırı'ndaki dinsel faaliyetlerin bir daha yenilenmediği sanılmaktadır.^[1]

Mimari

Cmerki Manastırı'nda ana kilise, küçük kilise ve yemekhanenin varlığı bilinmektedir. Günümüze yıkıntıları ulaşmış olan bir başka yapının ise yemekhane olduğu tahmin edilmektedir. Meryem Ana'ya adanmış olan Cmerki Kilisesi'nin üç nefli bir bazilika ya da kapalı haç planlı, kubbeli bir yapı olduğu tahmin edilmektedir. Küçük dikdörtgen planlı bir yapı olan kilise (12x6.90 m), kaba yonu ve moloz taşlarla örülmüş olan istinat duvarları üzerinde yükseliyordu. Kilisenin batı duvarı tamamen yıkılmışken diğer cephe duvarları büyük ölçüde sağlam kalmıştır. Tahribat yüzünden kilisenin kapı ve pencere açıklıklarının belirlenememektedir. Bundan dolayı kilisenin mimari tarzını tam olarak tespit etmek mümkün değildir. Kilisenin kuzey duvarında kapı açıklığı yoktur ve güney duvarı da uçuruma baktığı için giriş kapısının batıdan olduğu anlaşılmaktadır. Mevcut duvarlarda tonoz başlangıçlarının varlığı kilisenin tonoz örtüye sahip olduğunu göstermektedir.^[2][3] Manastırın küçük kilisesi ya da şapeli de yıkılmış, geriye yıkıntıları kalmıştır.

Kaynakça

1. Tao-Klarceti: Tarihsel ve Kültürel Anıtlar (ტაო-კლარჯეთი: ისტორიისა და კულტურის ძეგლები), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, 2018, Tiflis, s. 50, ISBN 9789941478178.
2. Tao-Klarceti: Tarihsel ve Kültürel Anıtlar (ტაო-კლარჯეთი: ისტორიისა და კულტურის ძეგლები), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, 2018, Tiflis, s. 156, ISBN 9789941478178.
3. Fahriye Bayram, Artvin'deki Gürcü Manastırlarının Mimarisi, 2005, İstanbul, s. 80-81, ISBN 9758071149.