Aşağı Hers Kilisesi

Aşağı Hers Kilisesi

Temel bilgiler
Konum	Kirazalan, Yusufeli
Koordinatlar	40°55′16″K 41°48′43″D
İnanç	Doğu Ortodoks Kilisesi
Mezhep	Gürcü Ortodoks Kilisesi
Durum	Harabe
Mimari
Mimari tür	Kilise
Mimari biçim	Gürcü mimarisi
Tamamlanma	9. yüzyıl
Özellikler
Malzemeler	Dolgu duvar, moloz taş

Aşağı Hers Kilisesi (Gürcüce: ზემო ხერსის ეკლესია), tarihsel Tao bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin Yusufeli ilçesine bağlı ve eski adı Aşağı Hers olan Kirazalan köyünde Orta Çağdan kalma Gürcü kilisesidir.^[1] Bulunduğu mahalleden dolayı Ucar Kilisesi olarak da bilinir.^[2]

Tarihçe

Aşağı Hers Kilisesi'nin bulunduğu Tao bölgesi, tarihsel Gürcistan'ın bir parçasıydı. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi 16. yüzyılın ortalarında Gürcülerden ele geçirmiştir. Duvar tekniğine göre 9. yüzyıla tarihlenen kilisenin Hristiyan nüfusun ibadet yeri olduğu anlaşılmaktadır. Osmanlı döneminde köy halkının Müslüman olmasıyla Aşağı Hers Kilisesi cemaatini ve işlevini yitirmiş, zaman içinde harabeye dönüşmüştür. Nitekim 1835 tarihli Osmanlı nüfus defterine göre Hers köyünde 12 hanede 48 Müslüman erkek yaşıyordu. Öte yandan yapıdaki değişiklikler kilisenin bir dönem cami olarak kullanılmış olabileceğini düşündürmektedir.^[3][4]

Mimari

Aşağı Hers Kilisesi veya Ucar Kilisesi, Ucar (Uçar) mahallesinde bağlık bir alanda yer alır. Küçük boyutlu ve tek nefli kilise, dolgu duvar tekniğinde moloz taşlarla inşa edilmiştir. Batı-doğu doğrultusunda dikdörtgen bir plan üzerine oturtulmuştur. Kilisenin çatı örtüsü çökmüş, duvarları büyük ölçüde yıkılmıştır. Günümüze kalmış haliyle kuzey duvarının yüksekliği 3,7 metreyi, güney duvarı ise 1-2 metreyi bulur. Mevcut duvarlarda kapı açıklığı olmaması, kilisenin girişinin batıda olduğunu göstermektedir. Kilisenin kubbeli bir yapı olduğu tahmin edilmektedir.^[5][6]

Kaynakça

1. Fahriye Bayram - Turgay Yazar, "2005 Yılı Ortaçağ Gürcü Mimarisi Yüzey Araştırması", 24. Araştırma Sonuçları Toplantısı, Ankara, 2007, I. Cilt, s. 457-466. 12 Eylül 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-975-17-3246-0
2. Taner Artvinli, Artvin Yer Adları Sözlüğü, İstanbul, 2013, s. 259, ISBN 978-605-5708-85-6.
3. Fahriye Bayram - Turgay Yazar, "2005 Yılı Ortaçağ Gürcü Mimarisi Yüzey Araştırması", 24. Araştırma Sonuçları Toplantısı, Ankara, 2007, I. Cilt, s. 457-466. 12 Eylül 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-975-17-3246-0
4. Taner Artvinli, Yusufeli Külliyâtı, İstanbul, 2013, 2 cilt, I. cilt, s. 354, ISBN 978-605-86248-1-8.
5. Fahriye Bayram - Turgay Yazar, "2005 Yılı Ortaçağ Gürcü Mimarisi Yüzey Araştırması", 24. Araştırma Sonuçları Toplantısı, Ankara, 2007, I. Cilt, s. 457-466. 12 Eylül 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-975-17-3246-0
6. 2016 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2016 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2017, s. 55. 17 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-9470-8-7