Саран (қала)

Қала
Саран
Әкімшілігі
Ел	ҚазақстанҚазақстан
Облысы	Қарағанды облысы
Әкімі	Дарын Бейбітұлы Бұлқайыр
Тарихы мен географиясы
Координаттары	49°47′ с. е. 72°51′ ш. б.49.783° с. е. 72.850° ш. б. / 49.783; 72.850 ^(G) ^(O) ^(Я)Координаттар: 49°47′ с. е. 72°51′ ш. б.49.783° с. е. 72.850° ш. б. / 49.783; 72.850 ^(G) ^(O) ^(Я)
Құрылған уақыты	1954 жыл
Уақыт белдеуі	UTC+5:00
Тұрғындары
Тұрғыны	34 636[1] адам (2023)
Ұлттық құрамы	орыстар (57,53 %) қазақтар (22,67 %) татарлар (4,72 %) немістер (4,26 %) украиндар (4,15 %) басқалары (6,67 %) (2022 ж.)[2]
Сандық идентификаторлары
Автомобиль коды	09
Саран қаласының әкімдігі  (қаз.)
Саран
Саран шекарасы

 Басқа мағыналар үшін Саран деген бетті қараңыз.

Саран (Сораң) — 1954 жылы 20 желтоқсанда құрылған Қарағанды агломерацияcына жататын шағын қала. Қала аумағы 174,0 шаршы километрге тең. Қарағандының батысында 15 шақырым жерде орналасқан.

Тарихы

1943 жылы Саран көмірлі ауданын игеруге байланысты іргесі қаланды. Қаланың негізгі экономикасын өнеркәсіп кәсіпорындарын құрайды. Өнеркәсіптің өндіруші және химия салалары басымшылық алып отыр.

Халқы

Саны (2009, 2021)^[3]^[4]

2009	2021	2021 2009-ға пайызбен	Ерлер 2009	Ерлер 2021	2021 2009-ға пайызбен	Әйелдер 2009	Әйелдер 2021	2021 2009-ға пайызбен
42058	▼33699	80,1	19746	▼16028	81,2	22312	▼17671	79,2

Экономикасы

Қалада 2007 жылға 319 шаруашылық жүргізуші субъекті тіркелген, оның ішінде

• 7 ірі, 32 орта, 280 шағын субъектілері.

Негізгі экономикалық бағыт:

• резеңке бұйымдарын өндіру.

Қаланың негізгі кәсіпорындары:

• «Саран резеңке техника» ЖШС,
• «Қарағанды резеңке техника» ЖШС,
• «Миттал Стил Теміртау» АҚ-ның бөлімшелері.

Өндірілетін өнімнің негізгі түрлері: - резеңке-техникалық бұйымдар; - көмір.

2006 жылғы қаланың ірі және орта кәсіпорындар жұмыскерлерінің тізімдік саны 4840 адамды құрады, орташа атаулы еңбекақы - 25411 теңге. 2006 жылғы өндірістік өнім көлемі (үй шаруашылық есебінсіз) 6597,0 млн. теңгені құрады. Жылдық деректер бойынша 2006 жылы негізгі капиталға инвестициялар 1250,8 млн. теңге сомасында игерілді, бұл 2005 жылғы көлемнен 3,5 есе артық. Кәсіпорындардың өз күштерімен орындаған мердігерлік жұмыстар көлемі 2006 жылы 547,7 млн. теңгені немесе 2005 жылғы көлемнің 126,9%-ын құрады. 2006 жылғы бөлшек тауар айналым көлемі (қоғамдық тамақтандыру қызметің есепке алмағанда) 781,6 млн. теңге шамасында құралды, қызмет көрсету көлемі (мемлекеттік басқару қызметінсіз) – 159,3 млн. теңге.

Ауыл шаруашылығы

2006 жылғы ауыл шаруашылығы өнімінің айтарлықтай бөлігін өсімдік шаруашылығы құрады. 2006 жылғы 1 шілдеге ауыл шаруашылығы өңдірушілерінің нақты бары: 2 ауыл шаруашылық кәсіпорыны, 12 шаруа қожалығы, 4,4 мың халықтың жеке қосалқы шаруашылығы. Аймақта ауыл шаруашылығы өнімін өндіруге 0,8 мың гектар ауыл шаруашылық жерлері пайдаланылды, оның ішінде 0,6 мың га - егістік алқаптар.

2006 жылғы 1 қаңтарға ірі қара мал саны 1,8 мың бас; қой мен ешкі – 0,5 мың бас; шошқа – 2,3 мың бас; құс – 4,1 мың бас.

Білім

Қалада 2006/2007 оқу жылы басына

• 10 күндізгі жалпы білім беретін мектеп жұмыс істейді, онда 4929 оқушы оқиды,
• 1 колледжде - 1443 оқушы,
• 2 кәсіби-техникалық оқу орнында 644 оқушы оқиды.

Қалада

• 3 кітапхана,
• 2 клуб типті мекеме,
• кино көрсету қызметін жүзеге асыратын 1 ұйым жұмыс істейді.

Дереккөздер

1. Қазақстан Республикасы халқының жынысы және жергілікті жердің типіне қарай саны (2023 жылғы 1 қаңтарға)
2. Қазақстан Республикасы халқының жекелеген этностары бойынша саны (2022 жыл басына)
3. 2009 жылғы Қазақстан Республикасы халқының Ұлттық санағының қорытындылары. Астана 2011. 1 том Мұрағатталған 8 желтоқсанның 2019 жылы.
4. 2021 жылғы ұлттық халық санағының қорытындылары