Osada Wapene jest po raz pierwszy wymieniana w dokumencie księcia Barnima I z 1184, położona była na wyspie połączonej ze stałym lądem groblą[4]. Lokacja Nowego Warpna najprawdopodobniej miała miejsce w 1295. Odbyła się na zasadzie translokacji z terenów dzisiejszego Podgrodzia, gdzie znajdował się wspomniany gród słowiański. Miasteczko znalazło się w granicach księstwa pomorskiego, aż do 1648, kiedy to pokój w Osnabrück po wojnie trzydziestoletniej przyznał tereny te Szwecji, która panowała nad Nowym Warpnem do 1720.
Szwedzi dążyli do szybkiego ufortyfikowania leżącego na wyspie miasta. W 1678 fortyfikator Christian Kanxdorff przedstawił projekt nowej twierdzy. Fortyfikacje miały łączyć trzy wyspy. Obecny półwysep, na którym dziś znajduje się centrum miasta, dawniej nie był połączony z lądem stałym[5]. Plany wybudowania wielkiej twierdzy zrealizowano tylko częściowo. W 1692 główna część Nowego Warpna spłonęła w wielkim pożarze. Zniszczony został m.in. ratusz i kościół. Świątynię odbudowano, zaś na miejscu starego ratusza wzniesiono nowy, ryglowy budynek w 1697. Po wielkim pożarze mieszkańcy przenieśli się w większości do Altwarp, jednak po odbudowie powrócili i miasto liczyło w XVIII wieku ok. 1,3 tys. mieszkańców[potrzebny przypis].
W 1715 miasto opanowali Prusacy, którzy w 1720 wcielili je do państwa pruskiego. Podczas wojny siedmioletniej zajęte przez wojska carskiej Rosji. 10 września 1759 na Zalewie Szczecińskim w okolicach Nowego Warpna rozegrała się bitwa morska pomiędzy królewskimi marynarkami Szwecji i Prus. Była to pierwsza bitwa morska w historii pruskiej floty. Zakończyła się ona zwycięstwem Szwecji, której flotyllą dowodził kapitan Rutensparne.
W XVIII wieku miasto rozbudowało się w kierunku południowym, gdzie istniała dzielnica przedmiejska Albrechtsdorf, obecne Karszno. Tam znajdował się m.in. młyn i waga miejska. Wielkie szwedzkie fortyfikacje[5] rozebrano w XIX wieku. Fosa została zasypana i wyspa stała się półwyspem. W okresie napoleońskim miasto było ośrodkiem partyzantki antyfrancuskiej. W 1846 roku zapadła decyzja o wybudowaniu grobli łączącej Stare Warpno z Nowym Warpnem. Projekt ten został zatwierdzony dopiero w 1908, jednak nigdy nie został zrealizowany. Pod koniec XIX wieku miasteczko zostało połączone ze Stobnem i dalej Szczecinem linią kolejową Randower Kleinbahn, co przyspieszyło rozwój gospodarczy. Miasto stało się ośrodkiem rybackim i handlowym, koleją przybyli też pierwsi wczasowicze. Znajdował się tutaj m.in. dom starców, szpital, poczta, szkoła, dom towarowy prowadzony przez rodzinę żydowską, łaźnia miejska i mleczarnia. W okresie międzywojennym miasto przeżywało rozkwit jako ośrodek turystyczny. Kursowały promy do Starego Warpna, Trzebieży i Szczecina oraz rejsy po Zalewie Szczecińskim. Miasto utrzymywało sześć restauracji, sześć piekarń, dwa warsztaty złotnicze, jeden kuśnierski, cztery krawieckie, pięć szewskich, kwitło przetwórstwo rybne. W 1920 w Podgrodziu powstał wielki ośrodek rehabilitacyjno-wypoczynkowy dla kombatantów I wojny światowej[6]
Okres po II wojnie światowej
Ulica w Nowym Warpnie w 1949
Od 1945 Nowe Warpno należy do Polski. W październiku 1945 powołano polskie władze miejskie i urzędy. W latach 1945–1946 miejscowość była stolicą przejściowo istniejącego powiatu wieleckiego, obecną nazwę zatwierdzono administracyjnie 19 maja 1946[7]. Obecnie miasteczko jest małym ośrodkiem turystycznym i lokalnym ośrodkiem kultury. W Nowym Warpnie znajduje się siedziba Urzędu Gminy i Miasta.
W 2007 wydano monografię miasta Nowe Warpno autorstwa dra Wojciecha Łopucha w serii „Czas, przestrzeń, tożsamość”. Trzy lata później ukazało się II wydanie, zatytułowane „Nowe Warpno i okolice”[8]. W latach 2010 i 2013 ukazały się I i II wydanie „Leksykonu Puszczy Wkrzańskiej” Stowarzyszenia Ziemia Warpieńska pod redakcją prof. Tadeusza Białeckiego i Stanisława Krzywickiego.
Przynależność polityczno-administracyjna Nowego Warpna
Teren Starego Miasta Ratusz Kościół Wniebowzięcia NMP Budynek poczty Dom przy pl. Zwycięstwa 3 Dom przy ul. Kościelnej 2 Pałac w Karsznie Kościół św. Huberta w Karsznie
Obok kościoła pw. Wniebowzięcia NMP znajdują się dwa głazy-pomniki: ku czci zmarłych mieszkańców Nowego Warpna oraz drugi poświęcony Ojcu Świętemu Janowi Pawłowi II.
Demografia
Piramida wieku mieszkańców Nowego Warpna w 2014 roku[10].
Nowe Warpno nie jest ośrodkiem przemysłowym. Gospodarka ogranicza się do usług i rybołówstwa. Największą firmą jest spółka „Ryb-War” zajmująca się połowem i sprzedażą ryb. W mieście działa kilka sklepów spożywczych i przemysłowych.
Nowe Warpno to miejscowość turystyczna ze względu na swoje położenie nad Zalewem Szczecińskim oraz zabytki. W mieście znajduje się kemping oraz kilka gospodarstw agroturystycznych. Na południowym brzegu półwyspu znajduje się plaża, użytkowana w miesiącach letnich. Na terenie kempingu znajduje się natomiast plaża, bar oraz marina dla małych jednostek pływających. Miejscowość posiada niewielkie zaplecze gastronomiczne.
W 2011 roku na ulicy Źródlanej otwarto pierwszą w kraju Aleję Żeglarzy – ułożony z czerwono-szarej kostki deptak z płytami o wymiarach 60 x 60 cm z herbami miasta oraz sylwetkami dwóch żeglarzy: Krzysztofa Baranowskiego i Andrzeja Mendygrała[11].
W dzielnicy Miroszewo znajduje się wybrzeże klifowe. Okolice miasta to tereny leśne Puszczy Wkrzańskiej.
W Nowym Warpnie znajduje się port dla statków białej floty wykonujących kursy do sąsiedniego Altwarp (Stare Warpno) oraz do Ueckermünde i Kamminke. W porcie Nowe Warpno przy Nabrzeżu Przemysłowym (odpraw granicznych) mogą zawijać statki o maksymalnej długości do 40 m i maksymalnej szerokości do 8 m[13].
Z Nowego Warpna do Polic kursują busy przewoźnika EverTrans[14].
Administracja
Miasto jest siedzibą gminy miejsko-wiejskiej. Mieszkańcy Nowego Warpna wybierają do swojej rady miejskiej 11 radnych (11 z 15). Pozostałych 4 radnych wybierają mieszkańcy terenów wiejskich gminy Nowe Warpno. Organem wykonawczym jest burmistrz. Siedzibą władz jest budynek przy placu Zwycięstwa.
↑Okolice Szczecina: 1:75 000. Warszawa: ExpressMap Polska, 2007, s. 1–2. ISBN 978-83-601-2096-5.
↑Dyrektor Urzędu Morskiego w Szczecinie: Przepisy portowe. Szczecin: Dziennik Urzędowy Województwa Zachodniopomorskiego Nr 67, 24 wrz 2002, s. 6732. Poz. 1429.
.jpg)
.jpg)
.svg){kind=small}
.jpg)
.jpg)
.jpg)
