Marcin Święcicki

Marcin Święcicki

Data i miejsce urodzenia	17 kwietnia 1947 Warszawa
Prezydent m.st. Warszawy
Okres	od 3 listopada 1994 do 30 marca 1999
Przynależność polityczna	Unia Wolności
Poprzednik	Mieczysław Bareja
Następca	Paweł Piskorski
Minister współpracy gospodarczej z zagranicą
Okres	od 12 września 1989 do 12 stycznia 1991
Przynależność polityczna	Polska Zjednoczona Partia Robotnicza / bezpartyjny
Poprzednik	Dominik Jastrzębski
Następca	Dariusz Ledworowski
Odznaczenia

Marcin Święcicki (ur. 17 kwietnia 1947 w Warszawie) – polski polityk i ekonomista, w 1989 sekretarz KC PZPR^[1], w latach 1989–1991 minister współpracy gospodarczej z zagranicą w rządzie Tadeusza Mazowieckiego, w latach 1994–1999 prezydent miasta stołecznego Warszawy, poseł na Sejm X, II, VII i VIII kadencji (1989–1991, 1993–1996, 2011–2019).

Życiorys

Wykształcenie, działalność zawodowa i społeczna

W młodości uprawiał skok w dal. Zdobył w tej konkurencji brązowy medal na mistrzostwach Europy juniorów (Odessa 1966)^[2]. W tym samym roku zajął trzecie miejsce podczas mistrzostw Polski seniorów^[3]. W 1967 ustanowił wynikiem 7,68 metra rekord Polski juniorów^[4].

W latach 1965–1972 działał w Klubie Inteligencji Katolickiej^[5]. Absolwent VI Liceum Ogólnokształcącego im. Tadeusza Reytana w Warszawie (1965)^[6]. Ukończył w 1970 studia socjologiczne w Instytucie Filozofii Uniwersytetu Warszawskiego, a w następnym roku uzyskał magisterium na Wydziale Ekonomii i Socjologii tej uczelni. W 1981 uzyskał stopień naukowy doktora nauk ekonomicznych w Instytucie Planowania. Był stypendystą i absolwentem studiów podyplomowych z ekonomii George Washington University (1976) i Uniwersytetu Harvarda (1985) w Stanach Zjednoczonych^[7].

W latach 2002–2005 był koordynatorem Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie do spraw ekonomicznych i ochrony środowiska. Następnie, do końca marca 2011, pełnił funkcję dyrektora ośrodka analitycznego UNDP Blue Ribbon Analytical Center w Kijowie^[8].

Zaangażował się w działalność społeczną na rzecz Warszawy. W 2001 objął funkcję przewodniczącego Społecznego Komitetu Opieki nad Starymi Powązkami im. Jerzego Waldorffa^[9][10]. W 1997 stanął na czele Komitetu Budowy Muzeum Historii Żydów Polskich^[11] (później został przewodniczącym Komitetu Wspierania Muzeum Historii Żydów Polskich Polin^[12]). Został również członkiem Stowarzyszenia Pracowników, Współpracowników i Przyjaciół Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa Imienia Jana Nowaka-Jeziorańskiego, a także przewodniczącym Związku Stowarzyszeń Forum Ruchu Europejskiego^[13].

Działalność polityczna

Marcin Święcicki i Michał Szczerba na demonstracji solidarności z Ukrainą (2022)

Od 1967 członek Związku Młodzieży Socjalistycznej, usunięty w 1968 za uczestnictwo w wydarzeniach marcowych^[14]. Od 1969 ponownie w ZMS, pełnił funkcję wiceprzewodniczącego koła związku na UW. Od 1971 do 1979 należał do Związku Socjalistycznej Młodzieży Polskiej. W styczniu 1974 został członkiem Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Od 1972 do 1982 był głównym specjalistą w Komisji Planowania przy Radzie Ministrów. Od 1979 do 1981 był członkiem egzekutywy oddziałowej organizacji partyjnej. W kwietniu 1982 został dyrektorem ds. studiów i analiz w Konsultacyjnej Radzie Gospodarczej kierowanej przez profesora Czesława Bobrowskiego. Od 1987 do 1989 był sekretarzem generalnym tej rady.

Od lipca 1989 do stycznia 1990 pełnił funkcję członka Komitetu Centralnego PZPR, a od lipca do września 1989 był sekretarzem KC^[1]. W 1989 uczestniczył w obradach Okrągłego Stołu po stronie rządowej, w zespole do spraw gospodarki i polityki społecznej. Był współautorem propozycji urynkowienia gospodarki. W tym samym roku uzyskał mandat posła na Sejm kontraktowy, uzyskując w drugiej turze poparcie Komitetu Obywatelskiego „Solidarność”^[7].

W rządzie Tadeusza Mazowieckiego objął stanowisko ministra współpracy gospodarczej z zagranicą. Podpisywał pierwszą umowę gospodarczą o współpracy ze Wspólnotą Europejską. Negocjował (zakończone powodzeniem) umorzenie polskich długów wobec Związku Radzieckiego o wartości 9,2 miliarda dolarów amerykańskich^[15]. Po raz drugi został posłem w 1993 z ramienia Unii Demokratycznej z okręgu olsztyńskiego, zrezygnował z mandatu w maju 1996. Zaproponował przyjęty w Konstytucji zapis ograniczający zadłużenie publiczne do 60% PKB^[16].

W latach 1994–1999 zajmował stanowisko prezydenta m.st. Warszawy, pozostając w ramach koalicji samorządowej Sojusz Lewicy Demokratycznej-Unia Wolności i Samorządności. Był przewodniczącym zarządu Unii Metropolii Polskich, członkiem zarządu Związku Miast Polskich i współprzewodniczącym Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Lokalnego^[17]. Za jego kadencji rozpoczęto budowę Mostu Świętokrzyskiego i przygotowano budowę Mostu Siekierkowskiego, zmodernizowano ulicę Nowy Świat, rozpoczęto budowę spalarni na Targówku, wybudowano 9 basenów, otwarto pierwszy odcinek pierwszej linii metra, wytyczono 700 km tras rowerowych, oddano do użytku nowy budynek Biblioteki Uniwersyteckiej i gmach Sądu Najwyższego, a także przyśpieszono zwrot nieruchomości przejętych przez państwo po II wojnie światowej. W okresie tym miasto wsparło finansowo budowę kilku pomników^[17].

Po zakończeniu kadencji do 2002 zasiadał w Radzie m.st. Warszawy. Od 1999 do 2000 pełnił funkcję wiceministra gospodarki, był członkiem zespołu Jana Kułakowskiego negocjującego warunki przystąpienia Polski do Unii Europejskiej^[7]. Był również doradcą gospodarczym prezydenta Litwy Valdasa Adamkusa (1999–2000).

Od 1991 działał w Unii Demokratycznej, później w Unii Wolności i w Partii Demokratycznej – demokraci.pl, której od 2006 do 2007 był wiceprzewodniczącym. Bez powodzenia kandydował do Sejmu w wyborach w 2001 i 2005, a w 2004 do Parlamentu Europejskiego. W wyborach samorządowych w 2006 został wybrany na radnego sejmiku mazowieckiego z listy Lewicy i Demokratów. W wyborach parlamentarnych w 2007 ponownie bezskutecznie kandydował do Sejmu z listy tej samej koalicji w okręgu warszawskim. W 2009 wstąpił do klubu radnych Platformy Obywatelskiej w sejmiku mazowieckim. W wyborach samorządowych w 2010 uzyskał reelekcję do sejmiku z listy PO^[18].

W międzyczasie wystąpił z Partii Demokratycznej; w 2011 wystartował w wyborach parlamentarnych z warszawskiej listy PO, został wówczas wybrany na posła na Sejm VII kadencji^[19]. Wkrótce po wyborach wstąpił do PO. W Sejmie VII kadencji został m.in. członkiem Komisji Gospodarki oraz Finansów Publicznych. Bez powodzenia kandydował w wyborach do Parlamentu Europejskiego w 2014^[20].

Wcześniej w tym samym roku powierzono mu funkcję koordynatora grupy polskich ekspertów ds. reformy samorządowej na Ukrainie^[21]. W 2015 objął stanowisko przewodniczącego sejmowej Podkomisji nadzwyczajnej do spraw realizacji ustaw o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych^[22]. W wyborach w tym samym roku z powodzeniem ubiegał się o poselską reelekcję (dostał 8329 głosów)^[23].

Nie wystartował w wyborach parlamentarnych w 2019. W tym samym roku powołany na rzecznika praw przedsiębiorców na Ukrainie^[24]. Funkcję tę sprawował do 2021^[25].

Publikacje

• Liberalizm z zasadami. Wybór artykułów z lat 1987–2024, Wydawnictwo Nieoczywiste, Warszawa 2024, ISBN 978-83-67895-10-1.

Życie prywatne

Jest synem Jadwigi^[26] i działacza katolickiego okresu PRL Andrzeja Święcickiego, bratem Jakuba Święcickiego, a także zięciem Eugeniusza Szyra. Ma trzech synów i córkę.

21 listopada 2016 w okresie tzw. kryzysu migracyjnego w trakcie występu w jednym z programów publicystycznych w TVP Info zadeklarował, że gotów byłby przyjąć uchodźców do swego domu w Warszawie^[27]. Wiosną 2018 w mieszkaniu małżonków Święcickich zamieszkała rodzina uchodźców z Tadżykistanu w ramach programu prowadzonego przez Fundację Ocalenie^[28].

Odznaczenia i wyróżnienia

• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (2011)^[29]
• Odznaka „Za Zasługi dla Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej”^[17] (1996)
• Zasłużony dla Miasta Poznania (1996)^[30]
• Tytuł honorowego członka Związku Powstańców Warszawskich^[17] (1996)

Przypisy

1. Dane osoby z katalogu kierowniczych stanowisk partyjnych i państwowych b. PRL. ipn.gov.pl. [dostęp 2015-06-02].
2. European Junior Championships 1966. wjah.co.uk. [dostęp 2015-06-02]. (ang.).
3. Henryk Kurzyński, Stefan Pietkiewicz, Janusz Rozum, Tadeusz Wołejko: Historia Finałów Lekkoatletycznych Mistrzostw Polski 1920–2007. Konkurencje męskie. Szczecin-Warszawa: KAdruk, Komisja Statystyczna PZLA, 2008, s. 377. ISBN 978-83-61233-20-6.
4. Lekkoatletyka w 1998. Andrzej Lasocki (red.). Łomianki: Sportpress, 1999, s. 190. ISBN 83-910012-1-0.
5. Marcin Święcicki. mamprawowiedziec.pl. [dostęp 2015-06-02].
6. Wojciech Rylski: Absolwenci Reytana 1965. wne.uw.edu.pl. [dostęp 2020-07-11].
7. Marcin Święcicki. wyborcza.pl, 8 września 2009. [dostęp 2015-06-02].
8. About BRAAC. Staff. undp.org.ua. [dostęp 2015-06-02]. (ang.).
9. Powązki mówią więcej o nas, niż jakiekolwiek muzeum. rp.pl, 1 listopada 2014. [dostęp 2015-06-02].
10. Powązki cmentarz elit. Z Marcinem Święcickim, przewodniczącym Komitetu Opieki nad Starymi Powązkami rozmawia Jan Tomasz Lipski. „Stolica”, s. 36, październik 2017. 
11. Członkowie Komitetu Budowy Muzeum Historii Żydów Polskich. um.warszawa.pl. [dostęp 2015-06-02].
12. Komitet Wspierania Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN. polin.pl. [dostęp 2019-02-25].
13. Związek Stowarzyszeń Forum Ruchu Europejskiego (KRS: 0000426262). Krajowy Rejestr Sądowy. [dostęp 2023-11-17].
14. Dane osoby z katalogu osób rozpracowywanych. ipn.gov.pl. [dostęp 2015-06-02].
15. Jerzy Baczyński: Leszek Balcerowicz. 800 dni. Krótka historia wielkiej zmiany 1989–1991. Warszawa: Polityka, 2009, s. 141–142.
16. 2 kadencja, Zgromadzenie Narodowe. sejm.gov.pl, 23 września 1994. [dostęp 2015-06-02].
17. Prezydenci Warszawy. warszawa.pl. [dostęp 2019-02-25].
18. Serwis PKW – Wybory 2010. [dostęp 2015-06-02].
19. Serwis PKW – Wybory 2011. [dostęp 2015-06-02].
20. Serwis PKW – Wybory 2014. [dostęp 2014-06-25].
21. Grupa polskich ekspertów pomoże w reformie samorządowej na Ukrainie. wyborcza.pl, 31 marca 2014. [dostęp 2015-05-26].
22. Podkomisja nadzwyczajna do spraw realizacji ustaw o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych. sejm.gov.pl. [dostęp 2015-05-26].
23. Serwis PKW – Wybory 2015. [dostęp 2015-10-27].
24. Marcin Święcicki został rzecznikiem praw przedsiębiorców na Ukrainie. pb.pl, 23 sierpnia 2019. [dostęp 2019-09-08].
25. Cabinet of Ministers approves Roman Waschuk as new Business Ombudsman. boi.org.ua, 9 grudnia 2021. [dostęp 2022-10-16]. (ang.).
26. Marcin Święcicki. ipn.gov.pl. [dostęp 2015-06-02].
27. Mogę przyjąć uchodźców indywidualnie. Dzieci się wyprowadziły i jest trochę luzu. tvp.info, 21 listopada 2016. [dostęp 2019-02-25].
28. Marcin Antosiewicz: Sitora i Sanjar u Święcickich. Polityk PO przyjął do domu uchodźców. newsweek.pl, 7 października 2018. [dostęp 2019-02-25].
29. Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 26 maja 2011 r. o nadaniu orderów (M.P. z 2011 r. nr 78, poz. 780).
30. Honorowi i zasłużeni obywatele Miasta Poznania: 1996. poznan.pl. [dostęp 2019-02-25].

Bibliografia

• Nota biograficzna na stronie urzędu marszałkowskiego. [dostęp 2015-06-02].
• Strona sejmowa posła VII kadencji. [dostęp 2015-06-02].

Kontrola autorytatywna (osoba):

• ISNI: 0000000382977554
• VIAF: 267937190
• LCCN: n2011087062
• GND: 170534723
• PLWABN: 9810663579805606
• NUKAT: n97007087

Encyklopedie internetowe:

• PWN: 3984584