Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej X kadencji, tzw. Sejm kontraktowy – Sejm PRL wybrany 4 i 18 czerwca1989 na podstawie Konstytucji PRL z 1952 w wyniku porozumień politycznych Okrągłego Stołu, rozwiązany wraz z Senatem 26 października 1991.
Frekwencja w pierwszej turze (4 czerwca) była wysoka – ok. 62% (wyższą frekwencję odnotowano jedynie w wyborach parlamentarnych w 2023 roku[1]). Wynik wyborów był sukcesem Solidarności – 60% wyborców oddało swój głos na kandydatów wystawionych przez Komitet Obywatelski „Solidarność”. Mandatów nie uzyskali wszyscy kandydaci opozycji niezwiązanej z KO, m.in. Leszek Moczulski i Władysław Siła-Nowicki. Na 161 możliwych mandatów poselskich „S” zdobyła w pierwszej turze 160 miejsc, a także 92 mandaty na 100 miejsc w Senacie. Poza dwiema osobami przepadła krajowa lista wyborcza, która miała zapewnić działaczom centralnym PZPR miejsce w Sejmie. 4 czerwca z listy krajowej dostali się jedynie Mikołaj Kozakiewicz (ZSL) i Adam Zieliński (PZPR). Z okręgowych list partyjnych zostali wybrani tylko Teresa Liszcz (ZSL), Władysław Żabiński (ZSL) i Marian Czerwiński (PZPR). Cała trójka swój wybór już w I turze zawdzięczała poparciu „S”. Tak więc w pierwszej turze spośród 460 mandatów sejmowych zajęto tylko 165 miejsc.
W związku z upadkiem listy krajowej obie strony uzgodniły, iż 33 pozostałe miejsca zostaną obsadzone w II turze poprzez utworzenie dodatkowych mandatów w okręgach wyborczych; była to zresztą niezbyt zgodna z prawem decyzja, niemniej jednak Rada Państwa wydała stosowny dekret, zatwierdzony później na 1. posiedzeniu Sejmu.
W drugiej turze (18 czerwca) frekwencja była już znacznie niższa – ok. 25%; przyczyny można dopatrywać się w tym, iż o brakujące 294 spośród 295 nieobsadzonych mandatów poselskich konkurowali kandydaci strony rządowej, co zmniejszyło zainteresowanie elektoratu udziałem w głosowaniu. Komitet Obywatelski „Solidarność” w wyborach do Sejmu zdobył ostatni wolny mandat sejmowy (Andrzej Wybrański).
W wyborach do Senatu „S” zdobyła 99 mandatów na 100 (92 w pierwszej i 7 w drugiej turze). Jedynym senatorem niezwiązanym z „Solidarnością” został wówczas Henryk Stokłosa (lista wybranych Senatorów), który pokonał kandydata KO Piotra Baumgarta. Przepadł natomiast m.in. Aleksander Kwaśniewski, kandydujący w województwie koszalińskim.
Klęska obozu rządzącego była ogromna i nie całkiem spodziewana: jeszcze parę dni przed wyborami w gronie partyjnym martwiono się, jak opinia zachodnia przyjmie sytuację, gdy „Solidarność” nie zdobędzie ani jednego mandatu; pocieszano się, iż na pewno kilka mandatów zdobędzie. Opozycja z kolei zastanawiała się, jak powinna się zachowywać w parlamencie, w którym spodziewano się zdobyć kilkanaście lub trochę więcej mandatów. Obie strony nie bardzo były świadome nastrojów społecznych.
Kandydatów „Solidarności”, którzy weszli do parlamentu nazywano „drużyną Lecha”, jako że wszyscy oni prezentowali swoje kandydatury na łamach „Gazety Wyborczej” i na plakatach w formie zdjęcia z Lechem Wałęsą.
Sejm PRL nieprzychylnie odniósł się do zmian prawa wyborczego dokonanych dekretami Rady Państwa z 12 czerwca1989 podczas trwającej kampanii wyborczej. Wyraz temu dał w uchwale z 5 lipca1989, w której dekrety te na mocy Konstytucji PRL zatwierdził.
Ustawą z 29 grudnia1989 (tzw. nowela grudniowa) Sejm PRL dokonał zmian w Konstytucji PRL zmieniając nazwę państwa i centralnych urzędów państwowych. Ustawa weszła w życie 31 grudnia1989.
Skrócenie kadencji i rozwiązanie Sejmu w 1991
Sejm RP uchwałami z 1991 skrócił swoją kadencję (konstytucyjny jej koniec przypadał na rok 1993) i dokonał rozwiązania obu izb z dniem przypadającym przed dniem pierwszego posiedzenia nowo wybranego Sejmu. Prezydent RP zarządził przedterminowe wybory do Sejmu i Senatu na dzień 27 X1991.
Kluby poselskie
Kluby poselskie w sejmie kontraktowym na początku i na końcu kadencji:
