Chorągiew węgierska Marszałka Wielkiego Koronnego

Chorągiew janczarska/węgierska

Marszałka Koronnego

Laski marszałkowskie
Historia
Państwo	I Rzeczpospolita
Sformowanie	1717
Rozformowanie	1794
Organizacja
Rodzaj sił zbrojnych	Piechota
Rodzaj wojsk	Wojska lądowe

Chorągiew węgierska Marszałka Wielkiego Koronnego – oddział piechoty armii koronnej wojska I Rzeczypospolitej.

Formowanie i zmiany organizacyjne

Chorągwie piechoty węgierskiej były oddziałami przybocznymi^[1]. Uchwalony na sejmie 1717 roku komput wojska koronnego przewidywał zorganizowanie chorągwi janczarskiej marszałka wielkiego koronnego w sile 150 porcji^[2]. W sztabie kompanii służyli: kapitan, porucznik, chorąży, lekarz, profos oraz kilku podoficerów i orkiestrantów^[3].

Chorągiew węgierska laski marszałkowskiej. Nazwy ludowe tej chorągwi brzmiały: kruki (kuruce) i kurpiki^[4].

Stanowisko: u boku marszałka wielkiego koronnego.

Barwa chorągwi

Żołnierze chorągwi janczarskich, później znów przekształconych na węgierskie, nosili strój zbliżony do wzorów tureckich i węgierskich, przy czym kurtki poszczególnych chorągwi różniły się kolorem^[5].

Czapki niebieskie, blachy żółte, kity: biała i pomarańczowa, wyłogi pomarańczowe, podszewka biała, guziki białe. Naramienniki srebrne, takaż szarfa i temblak, przerabiane karmazynem. Oprawa szpady mosiężna. Lederwerk biały, klamra pasa mosiężna, takaż oprawa tasaka^[a]. W innym egzemplarzu tej książki kolor wyłogów pąsowy, a nie pomarańczowy^[4].

Żołnierze chorągwi

Szefowie:

Zgodnie z tradycją szefem chorągwi był także każdorazowo marszałek wielki koronny (stąd nazwa jednostki)^[6].

Komendanci^[6]:

• rotm. Jan Fournier (1754-1787),
• Piotr Hoffman (1793).

Bitwy i potyczki

Żołnierze tej chorągwi brali udział w:

• insurekcji warszawskiej (17 i 18 kwietnia 1794)
• obronie Warszawy (od 13 lipca do 6 września 1794).

Uwagi

1. według ryciny nr 33 pod tytułem "Warschauer Unger Fahne" z wydawnictwa Raspego

Przypisy

1. Machynia i Srzednicki 1998 ↓, s. 413.
2. Wimmer 1978 ↓, s. 308.
3. Wimmer 1978 ↓, s. 313.
4. Gembarzewski 1964 ↓, s. 284.
5. Wimmer 1978 ↓, s. 319.
6. Gembarzewski 1925 ↓, s. 24.

Bibliografia

• Bronisław Gembarzewski: Rodowody pułków polskich i oddziałów równorzędnych od r. 1717 do r. 1831. Warszawa: Towarzystwo Wiedzy Wojskowej, 1925.
• Bronisław Gembarzewski: Żołnierz polski. Ubiór, uzbrojenie i oporządzenie od wieku XI do roku 1960. T.3 od 1797 do 1814 roku. Warszawa: 1964.
• Mariusz Machynia, Czesław Srzednicki: Oficerowie Rzeczypospolitej Obojga Narodów 1717–1794. T.1: Oficerowie wojska koronnego, cz.1: Piechota. Kraków: Księgarnia Akademicka. Wydawnictwo Naukowe, 1998. ISBN 83-7188-186-X.
• Jan Wimmer: Historia piechoty polskiej do roku 1864. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1978.