Wojsko I Rzeczypospolitej w 1626
Mapa I Rzeczypospolitej w 1619 (po rozejmie w Dywilinie )
Zygmunt III Waza , władca Rzeczypospolitej 1587 -1632
Wacław Leszczyński (kanclerz wielki koronny)
Łukasz Opaliński starszy herbu Łodzia
Jakub Sobieski herbu Janina
Adam Kazanowski herbu Grzymała
Jerzy Ossoliński
Tomasz Zamoyski
Aleksander Ludwik Radziwiłł
Struktura organizacyjna wojska I Rzeczypospolitej 21 września 1626 r. , w przeddzień bitwy pod Gniewem rozpoczynającej wojnę polsko-szwedzką 1626-1629 .
Jazda
Husaria
Husaria zaciężna
Gwardia królewska
Wielka chorągiew dworska - 200 koni
Chorągwie husarskie powiatowe
Chorągiew husarska chełmińska
Chorągiew husarska pomorska
5 rot husarskich wielkopolskich - 1000 koni
Chorągwie husarskie prywatne
Razem całej husarii: 18 chorągwi - 2930 koni.
Uwaga
Z około 3000 husarzy dużą wartość miało 550 żołnierzy chorągwi Woyny, Niewiarowskiego i Sapiehy, natomiast pozostałe chorągwie miały znacznie niższą wartość:
chorągiew dworska miała charakter paradny,
chorągwie powiatowe, choć zawodowe, dotychczas trudniły się zadaniami policyjnymi, nie mając doświadczenia bojowego,
chorągwie prywatne były zaciągnięte przeważnie w ostatniej chwili (w sierpniu 1626 wobec braku kandydatów magnaci dawali husarzom żołd 100 zł, przy żołdzie w wojsku kwarcianym 41 zł), nie miały doświadczenia bojowego.
Rajtaria
Chorągiew rajtarska Henryka Szmelinga (Schmellinga) – 200 koni
Chorągiew rajtarska gwardii królewskiej Otto Denhoffa - 200 koni
Razem rajtarii: 2 chorągwie - 400 koni.
Kozacy
Zaciężni
Chorągiew kozacka zaciężna Mostowskiego - 150 koni
Lisowczycy (na żołdzie królewskim)
pułk Władysława Śleszyńskiego - 300 koni
Chorągiew kozackie magnackie i woluntarskie
Chorągiew kozacka Tomasza Zamoyskiego (Plucińskiego) , wojewody kijowskiego Tomasza Zamoyskiego pod dowództwem Aleksandra Plucińskiego - 150 koni
Chorągiew kozacka Tomasza Zamoyskiego (Czernego) , wojewody kijowskiego Tomasza Zamoyskiego pod dowództwem Stanisława Czernego, podstolego litewskiego - 150 koni
Chorągiew kozacka Eustachego Tyszkiewicza, wojewody brzesko-litewskiego
Chorągiew kozacka Eustachego Tyszkiewicza, wojewody brzesko-litewskiego
Chorągiew kozacka Melchiora Wejhera , wojewody chełmińskiego
Chorągiew kozacka Samuela Konarskiego , wojewody pomorskiego
Chorągiew kozacka Stanisława Radziejowskiego , wojewody rawskiego
Chorągiew kozacka Andrzeja Lipskiego , biskupa kujawskiego
Chorągiew kozacka Hermolausa Ligęzy , podskarbiego koronnego
Chorągiew kozacka Pawła Działyńskiego , starosty bratiańskiego
Chorągiew kozacka Stanisława Działyńskiego , podkomorzego malborskiego
Chorągiew kozacka Jana Działyńskiego , starosty pokrzywnickiego
Chorągiew kozacka Działyńskiego (nieznanego z imienia)
Chorągiew kozacka Erazma Domaszewskiego z Jedleca, starosty łukowskiego
Chorągiew kozacka Stefana Grudzińskiego , wojewodzica rawskiego
Chorągiew kozacka Przecława Pawła Leszczyńskiego , wojewodzica brzeskiego
Chorągiew kozacka Andrzeja Wodyńskiego , wojewodzica podlaskiego
Chorągiew kozacka Jakuba Sobieskiego , wojewodzica lubelskiego
Chorągiew kozacka Wojciecha Baranowskiego, dworzanina - 100 koni
Chorągiew kozacka Adama Kazanowskiego
Chorągiew kozacka Arnolfa Kryskiego, kanclerzyca
Chorągiew kozacka Jerzego Ossolińskiego
Chorągiew kozacka Piotra Daniłowicza
Chorągiew kozacka Adama Grudzieckiego
Razem jazdy kozackiej: 28 chorągwi - 3450 koni.
Piechota
Dragonia i piechota cudzoziemskiego autoramentu
Królewska
Mikołaja Judyckiego, kawalera Maltańskiego, dragonów - 400 koni
Mikołaja Judyckiego, kawalera Maltańskiego, piechoty - 500 ludzi
Artura Astona piechoty szkockiej - 500 ludzi
Gerarda Denhoffa , piechoty - 200 ludzi
Ottona Fitinghoffa piechoty - 200 ludzi
Ernesta Fitinghoffa piechoty - 250 ludzi
Prywatna
Razem: 1650 piechoty i 400 dragonów.
Piechota polskiego autoramentu
Zaciężna Królewska
2 roty piesze Przyłuskiego - 300 ludzi
2 roty piesze Józefa Rabiego - 200 ludzi
Piechota zaciężna królewska Jana Porembskiego - 300 ludzi
Piechota węgierska gwardii
Chorągiew piesza Wojciecha Kuropatwy - 150 ludzi
Chorągiew piesza Macieja Jelińskiego - 200 ludzi
Chorągiew piesza Piotra Smieszyńskiego - 100 ludzi
Chorągiew piesza Jana Szacko - 150 ludzi
Piechota prywatna
Razem 16 chorągwi piechoty - 2380 ludzi.
20 dział w tym 7 ciężkich, 2 średnie i 11 lekkich.
Wzmocnienia przybyłe 24-28 IX 1626
Jazda
Husaria
Chorągwie husarskie prywatne
Roty husarskie powiatowe
Roty husarskie powiatowe województwa brzesko-kujawskiego
Razem husarii: 7 chorągwi.
Rajtaria (zaciężna)
Regiment rajtarii zaciężnej Mikołaja Abrahamowicza, wojewodzica smoleńskiego - 3 chorągwie, 400 koni
Kozacy
Lisowczycy (na żołdzie królewskim)
Pułk lisowczyków Mikołaja Moczarskiego - 2 chorągwie, 400 koni
Chorągiew kozackie prywatne
Razem 10 chorągwi.
Piechota polskiego autoramentu
Prywatna
Bibliografia
Urszula U. Augustyniak Urszula U. , W służbie hetmana i Rzeczypospolitej. Klientela wojskowa Krzysztofa Radziwiłła , Warszawa: „Semper”, 2004, ISBN 83-89100-54-1 , OCLC 830636209 . Brak numerów stron w książce
Konstanty Górski, Wojna Rzeczypospolitej ze Szwecją od 1626 do 1629 , „Biblioteka Warszawska”, 1888.
Paweł Jasienica , Rzeczpospolita Obojga Narodów. Srebrny Wiek , Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1985, ISBN 83-06-01093-0 .
Leszek Podhorodecki, Chanat Krymski , ISBN 83-05-11618-2 .