Daerah Dalat

Dalat دالت
Pemandangan udara sekitar Dalat
Cogan kata: Berakar Rumbia, Berinti Budaya[1]
Dalat دالت
Koordinat: 2°44′20″N 111°56′19″E
Negara	Malaysia
Negeri	Sarawak
Bahagian	Mukah
Pusat pentadbiran	Dalat
PBT	Majlis Daerah Dalat dan Mukah
Pentadbiran
• Pegawai daerah	Kueh Lei Poh
Keluasan [2]
• Jumlah	905.29 km^2 (349.53 batu persegi)
Aras	40 m (130 ft)
Penduduk  (2020)
• Jumlah	21,147
• Kepadatan	23/km^2 (61/batu persegi)
Zon waktu	UTC+8 (MST)
Poskod	96300
Daerah kecil	Oya
Pekan	Dalat, Oya dan Sungai Kut

Dalat ialah sebuah daerah yang terletak di bawah pentadbiran Bahagian Mukah, wilayah Sarawak, Malaysia. Daerah ini meliputi kawasan dari Kampung Penat ke Oya dan dari muara Sungai Kut ke Ulu Baoh.^[2] Daerah ini memiliki keluasan sebanyak 905.29 kilometer persegi dan jumlah penduduk seramai 21,147 orang pada tahun 2020. Daerah ini juga mempunyai satu daerah kecil, iaitu Oya.

Waktu piawai yang digunakan di Daerah Dalat ialah Waktu Piawai Malaysia dengan lapan jam lebih awal dari Waktu Universal Selaras (UTC). Iklim di kawasan ini ialah iklim khatulistiwa (Af).^[3] Purata suhu 23°C. Bulan yang paling panas pada bulan Oktober, 24°C dan Januari yang paling sejuk, 21°C.^[4] Purata hujan adalah 4,359 milimeter per tahun.^[5]

Sejarah

Pada 2 April 1974, Dalat telah diisytiharkan sebagai sebuah daerah penuh, dengan bandar Dalat sebagai pusat pentadbiran daerah. Daerah ini berada di bawah Bahagian Sibu dari tahun 1974 hingga 28 Februari 2002 dan merangkumi Oya, Dalat Proper, Nanga Baoh, Nanga Tamin, Stapang, Skim Sekuau dan Nanga Pakoh. Daerah ini pada ketika itu mempunyai empat bandar kecil, 23 kampung dan 115 rumah panjang.

Pada 1 Mac 2002, setelah Mukah telah diisytihar sebagai Bahagian ke-10 di Sarawak, daerah ini telah diletakkan di bawah pentadbiran Bahagian Mukah. Kawasan daerah Dalat meliputi Kampung Penat ke Oya, dan dari muara Sungai Kut ke Ulu Baoh. Pada ketika itu terdapat tiga bandar kecil, 23 kampung dan 22 rumah panjang di daerah ini.^[2]

Pentadbiran

Peta daerah

Daerah Dalat terletak di bawah pentadbiran Pejabat Daerah Dalat yang merupakan sebahagian daripada pentadbiran Bahagian Mukah. Pihak berkuasa tempatan yang mentadbir daerah ini pula ialah Majlis Daerah Dalat dan Mukah. Terdapat 16 kampung dan 22 rumah panjang berada di bawah pentadbiran daerah ini.^[6]

Daerah Dalat turut mempunyai satu daerah kecil, iaitu Oya yang berada di bawah pentadbiran Pejabat Daerah Kecil Oya. Daerah Kecil Oya mempunyai sembilan kampung.^[6]

Geografi

Daerah Dalat terletak di tengah negeri Sarawak, juga di tengah bahagian Mukah. Daerah Dalat bersempadan dengan daerah Mukah di timur, daerah Selangau di selatan, daerah Matu di barat dan Laut China Selatan di utara.

Daerah Dalat mempunyai keluasan kira-kira 905 kilometer persegi dan mempunyai titik tertinggi mencecah 83 meter. Bentuk muka bumi daerah ini keseluruhannya merupakan kawasan rata dan mendatar namun terdapat sedikit kawasan berbukit di hujung tenggara daerah. Antara sungai utama yang mengalir di daerah ini termasuklah Batang Oya, yang mengalir di tengah daerah ini.

Kawasan penempatan penduduk kebanyakannya tertumpu di kawasan pinggir pantai berdekatan Oya, dan di sepanjang kawasan tebing sungai Batang Oya hingga ke pekan Dalat di bahagian tengah daerah.

Iklim

Daerah Dalat ialah kawasan beriklim khatulistiwa (Af).

Carta iklim untuk Dalat J F M A M J J O S O N D     470   23 19     463   25 21     368   26 21     312   26 23     272   25 22     187   25 22     243   25 21     362   26 22     295   25 20     323   27 22     480   25 22     583   23 21 Suhu purata dalam °C Jumlah hujan dalam mm Sumber: NASA[4] Penukaran imperial J F M A M J J O S O N D     19   73 66     18   77 70     14   79 70     12   79 73     11   77 72     7.4   77 72     9.6   77 70     14   79 72     12   77 68     13   81 72     19   77 72     23   73 70 Suhu purata dalam °F Jumlah hujan dalam inci

Demografi

Sejarah kependudukan

Tahun	Pend.	±%
1970	38,712	—
1980	54,800	+41.6%
1991	86,132	+57.2%
2000	139,012	+61.4%
2010	183,402	+31.9%
2020	178,646	−2.6%
Sumber: [7]

Kumpulan etnik warganegara (2010)
Etnik			Peratusan
Melanau			78.2%
Iban			8.9%
Cina			6.8%
Bumiputera lain			3.4%
Melayu			2.5%
Lain-lain			0.1%

Berdasarkan bancian Malaysia 2020, jumlah penduduk di daerah Dalat ialah seramai 21,147 orang dengan kepadatan penduduk 23 orang perkilometer persegi yang dikategorikan sebagai taburan penduduk jarang. Bancian ini juga merekodkan sejumlah 5,551 isi rumah dengan 5,901 tempat kediaman. Majoriti penduduk di daerah Dalat merupakan Bumiputera selain Melayu, dengan majoriti antara mereka berbangsa Melanau. Penduduk berbangsa Cina membentuk kumpulan kedua terbesar diikuti penduduk berbangsa Melayu. Penduduk bukan warganegara terdiri daripada 2,819 orang.^[8][9]

Bilangan penduduk mengikut bangsa pada tahun 2020.^[8]

Status	Bangsa	Jumlah
Warganegara	Melayu	688
	Bumiputera lain	16,494
	Cina	1,130
	India	4
	Lain-lain	12
Bukan warganegara	-	2,819
Jumlah		21,147

Bahasa

Majoriti penduduk di daerah Dalat menggunakan bahasa Melanau dalam kehidupan seharian mereka, terutamanya dalam kalangan masyarakat Melanau. Terdapat sedikit perbezaan dialek mengikut setiap kawasan yang berlainan. Bahasa lain seperti Bahasa Melayu (terutamanya dialek Sarawak), Bahasa Iban, Mandarin, Hokkien dan Bahasa Inggeris turut digunakan.

Agama

Agama di Dalat - Banci 2020
Agama			Peratusan
Islam			58.5%
Kristian			31.9%
Tiada agama			7.1%
Buddha			2.5%
Lain-lain			0.1%

Di daerah Dalat, agama Islam merupakan agama paling ramai penganut dengan peratusan 59 peratus diikuti agama Kristian sebanyak 32 peratus. Sebanyak hampir tujuh peratus penduduk tidak beragama manakala hampir tiga peratus penduduk beragama Buddha. Penduduk beragama Hindu dan lain-lain membentuk kumpulan minoriti.

Bilangan penduduk mengikut agama (2020)

Agama	Jumlah
Islam	12,363
Kristian	6,745
Tidak beragama	1,494
Buddha	520
Lain-lain	23
Hindu	2
Jumlah	21,147

Ekonomi

Hasil pertanian utama daerah ini adalah tepung sagu. 28.765 hektar (71.1 ekar) tanah pertanian digunakan untuk perkebunan sagu. Empat kilang tepung sagu di daerah ini mampu menghasilkan 75 tan tepung sagu setiap hari.^[10]

Pendidikan

Terdapat dua sekolah menengah di daerah ini iaitu SMK Dalat (ditubuhkan pada tahun 1977) dan SMK Oya (ditubuhkan pada tahun 2004). Terdapat 25 sekolah rendah kebangsaan yang berada di bawah bidang kuasa daerah.^[11]

Rujukan

1. "Dalat waiting to be explored by culture, history buffs". The Borneo Post. Dicapai pada 2 August 2013.
2. "Visi, Misi dan Latar Belakang". Pejabat Daerah Dalat. Dicapai pada 28 January 2011.
3. Peel, M C; Finlayson, B L. "Updated World Map of The Köppen-Geiger Climate Classification". Hydrology and Earth System Sciences. 11: 1633–1644. doi:10.5194/hess-11-1633-2007. Dicapai pada 30 Januari 2016.
4. "NASA Earth Observations Data Set Index". NASA. Dicapai pada 30 Januari 2016.
5. "NASA Earth Observations: Rainfall (1 month - TRMM)". NASA/Tropical Rainfall Monitoring Mission. Dicapai pada 30 Januari 2016.
6. "Sejarah Pentadbiran Daerah Dalat - Portal Web Rasmi Pentadbiran Bahagian Mukah". mukah.sarawak.gov.my. Dicapai pada 2024-11-05.
7. "Key Findings of Population and Housing Census of Malaysia 2020" (pdf) (dalam bahasa Bahasa Melayu dan Inggeris). Jabatan Perangkaan Malaysia. ISBN 978-967-2000-85-3.
8. "MyCendash-Banci Penduduk dan Perumahan Malaysia 2020". dosm.gov.my. Jabatan Perangkaan Malaysia. Dicapai pada 2023-12-16.
9. "Indikator Utama Banci Penduduk dan Perumahan Malaysia 2020 Pihak Berkuasa Tempatan" (pdf) (dalam bahasa Bahasa Melayu dan Inggeris). Jabatan Perangkaan Malaysia. ISBN 978-967-253-697-0. Diarkibkan (PDF) daripada yang asal pada 2023-07-24. Dicapai pada 2023-07-24.
10. "Mukah: Dari Taman Rumbia ke Kota Bestar". Pejabat Residen Mukah. Dicapai pada 12 September 2014.
11. "Daerah Dalat". Federation of Malaysian Consumers Associations. Diarkibkan daripada yang asal pada 8 Ogos 2016. Dicapai pada 7 Jun 2016.

Pautan luar

• Laman Web Rasmi Majlis Daerah Dalat & Mukah