Дабово

Дабово Βαλτοτόπι
Дабово
Местоположба во областа Дабово Местоположба на Дабово во Кукушкиот округ и областа Централна Македонија
Координати: 40°56.28′N 22°34.17′E
Земја	Грција
Област	Централна Македонија
Округ	Кукушки
Општина	Пајонија
Општ. единица	Валгаци
Надм. вис.	&1000000000000004000000040 м
Население (2021)[1]
• Вкупно	128
Час. појас	EET (UTC+2)
• Лето (ЛСВ)	EEST (UTC+3)

Дабово или Д’бово (грчки: Βαλτοτόπι, Валтотопи; до 1927 г. Δάμποβο/Ντάμποβο, Дамбово^[2]) — село во Гуменџиско, Егејска Македонија, денес во општината Пајонија на Кукушкиот округ, Грција. Населението брои 128 жители (2021). Сè до 1920-тите било населено исклучиво со Македонци.^[3]

Географија

Селото се наоѓа на 7 км јужно од градот Бојмица, на извесно растојание од десниот брег на реката Вардар.

Историја

Во Отоманското Царство

В XIX век Дабово било македонско село во Кукушката каза. Црквата „Св. Константин и Елена“ на источниот крај на селото е од средината на XIX век.^[4] Во „Етнографија на вилаетите Адријанопол, Монастир и Салоника“ се вели дека во 1873 г. Дабово (Dabovo) било село во Кукушката каза со 45 куќи на 206 жители Македонци.^[5][6] Меѓу 1896 и 1900 г. селото прешло под врховенството на Бугарската егзархија.^[7]

Според статистиката на Васил К’нчов („Македонија. Етнографија и статистика“) во 1900 г. Дѫбово (Дамбово) било село во Гевгелиската каза со 276 жители Македонци.^[5][8]

Целото село било под въховенството на Бугарската егзархија и во него работела бугарската пропаганда. По податоци на егзархискиот секретар Димитар Мишев („La Macédoine et sa Population Chrétienne“) во 1905 г. во Дабово (Dabovo) имало 360 Македонци, сите под егзархијата, и работело бугарско училиште.^[5][9]

По податоци на Егзархијата во 1910 г. Дабово било чифлигарско село со 43 семејства сочинети од 170 жители Македонци, 17 Роми (150 чифлигари) и една црква.^[5][10]

За време на Првата балканска војна во 1912 г. селскиот кмет на Христо Попдимитров е уапсен од грчката војска и затворен во Берскиот затвор.^[11] Освен него, тепани и уапсени се Божил Иванов, Пеце Иванов, Петко Георгиев, Иван Караиванов, Васил Балинов, Димо Гонеов, Васил Георчев и попот Димитар.^[12]

Боривое Милоевиќ („Јужна Македонија“) вели дека Д’бово (Дъбово) пред Балканските војни имало 35 куќи на Македонци христијани.^[13]

Во Грција

По Балканските војни во 1913 г. Оризарци било пропоено кон Грција согласно Букурешкиот договор. Не можејќи да го поднесат теророт на грчката власт, најголем дел од населението морало да се исели во Бугарија (официјално 88 лица).^[3] Во извештај од Солун во април 1914 г. бугарскиот дипломат Сократ Тодоров забележал:

„

Секојдневно пристигнуваат во Солун цели карвани бегалци од Кара Суле, Дабово, Бојмица, Куфалово и Мачуково.[14]

“

На местото на мештаните се доселени жители на Киздервент во Мала Азија — Македонци од Охридско присилно иселени таму на почетокот на XVIII век за да бидат дервенџии, чиј јазик и денес е смеса од македонски со турски зборови.^[15][16] Во 1926 г. селото е преименувано во Валтотопи.^[17] Во 1928 г. селото е попишано со 373 жители^[3] од кои 318 лица (89 семејства) биле дојденци, а останатите мештани.^[18]

Население

Еве преглед на населението во сите пописни години, од 1940 г. до денес:

Година	1940	1951	1961	1971	1981	1991	2001	2011	2021
Население	380	435	521	431	414	346	315	215	128

Извор за 1940-1991 г.: Т. Симовски, Населените места во Егејска Македонија

Културни и природни знаменитости

Цркви

• „Св. Константин и Елена“ од средината на XIX век
• „Воздвижение на Чесниот Крст“ на северниот крај од селото

Личности

• Васил Балинов (1865 – ?) — терорист и куриер на ВМОРО
• Димитар Николов (1890 – ?) — борец во МОО, Нестројна чета на XV Штипска дружина^[19]

Наводи

1. „Попис на населението од 2021 г. Трајно население“. Државен завод за статистика на Грција.
2. „Μετονομασίες των Οικισμών της Ελλάδας“. Πανδέκτης: Name Changes of Settlements in Greece. Посетено на 12 април 2021.
3. Симовски, Тодор Христов (1998). Населените места во Егеjска Македониjа (PDF). II дел. Скопjе: Здружение на децата-бегалци од Егејскиот дел на Македонија, Печатница „Гоце Делчев“. стр. 58. ISBN 9989-9819-6-5.
4. „17. Ιερός ναός Αγίου Κωνσταντίνου και Ελένης Βαλτοτοπίου“. Ανάδειξη των Μεταβυζαντινών Μνημείων στην Μητροπολιτική Περιφέρεια Γουμενίσσης- Αξιουπόλεως - Πολυκάστρου μέ κέντρο τό Δήμο Ευρωπού. Архивирано од изворникот на 4 март 2016. Посетено на 23 јуни 2014.
5. Како што е општопознато, Македонците во бугарските извори се присвојуваат и водат како Бугари, и покрај признанието дека самите се изјаснувале како Македонци.
6. Македония и Одринско : Статистика на населението от 1873 г. София: Македонски научен институт – София, Македонска библиотека № 33. 1995. стр. 162–163. ISBN 954-8187-21-3.
7. Шалдевъ, Хр (1936). „Екзархъ Йосифъ I за задачата на Екзархията следъ 1887 год“ (PDF). Илюстрация Илиндень. Илинденска организация. 9 (79): 1.
8. Кѫнчовъ, Василъ (1900). Македония. Етнография и статистика. София: Българското книжовно дружество. стр. 152. ISBN 954430424X.
9. Brancoff, D. M (1905). La Macédoine et sa Population Chrétienne : Avec deux cartes etnographiques (PDF). Paris: Librarie Plon, Plon-Nourrit et Cie, Imprimeurs-Éditeurs. стр. 194–195.
10. Шалдев, Христо. Областта Боймия в Югозападна Македония. Македонски преглед, 1930, 6:1, стр. 61–69.
11. Генов, Георги (2007). Беломорска Македония : 1908 - 1916 (PDF). Toronto, New York: Благотворително издание на бежанците от Вардарска и Егейска Македония, емигранти в САЩ и Канада, Veritas et Pneuma Publishers Ltd., Multi-lingual Publishing House. стр. 162. ISBN 978-954-679-146-4.
12. Yonov, Momchil. Complaints and destiny of the Bulgarians in Macedonia during Balkan wars 1912-1913, 1998, стр. 340.
13. Милојевић, Боривоје Ж (1921). Јужна Македонија (PDF). Насеља српских земаља. стр. 29.
14. Даскалов, Георги. „Българите в Егейска Македония - мит или реалност“. София, 1996, стр.145.
15. Шишманов, Димитър. „Необикновената история на Малоазийските българи“, II издание, „Пони“, София, 2001, стр. 49-50.
16. Καραλίδου, Φωτεινή, Η περίπτωση ενσωμάτωσης των κατοίκων του Κίζδερβεντ Μ. Ασίας στον ελλαδικό χώρο, μεταπτυχιακή εργασία, τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, Φ.Λ.Σ., Α.Π.Θ., Θεσσαλονίκη, 1992., Архивирано од изворникот на 23 декември 2009, Посетено на 23 март 2010
17. Δημήτρης Λιθοξόου. Μετονομασίες των οικισμών της Μακεδονίας 1919 - 1971, Архивирано од изворникот на 30 јуни 2012, Посетено на 30 јуни 2012
18. Κατάλογος των προσφυγικών συνοικισμών της Μακεδονίας σύμφωνα με τα στοιχεία της Επιτροπής Αποκαταστάσεως Προσφύγων (ΕΑΠ) έτος 1928, Архивирано од изворникот на 20 јуни 2012, Посетено на 30 јуни 2012
19. Македоно-одринското опълчение 1912-1913 г. : Личен състав по документи на Дирекция „Централен военен архив“ (PDF). София: Главно управление на архивите, Дирекция „Централен военен архив“ В. Търново, Архивни справочници № 9. 2006. стр. 501. ISBN 954-9800-52-0.