مرتضی شمس

مرتضی شمس
مرتضی شمس
مرتضی شمس
نام اصلی
مرتضی شمس (پزشکی)
زاده۱۵ اردیبهشت ۱۳۰۷
خوی
محل زندگیخوی، شیراز، تهران
درگذشته۷ بهمن ۱۳۹۱ (۸۴ سال)
تهران
آرامگاهآرامستان خوی
تخلص
آفتاب
پیشه
  • پزشک
  • شاعر
  • منتقد
  • مترجم
  • پژوهشگر
زمینه کاریپزشکی و ادبیات فارسی
ملیتایرانی
تحصیلاتدکتری پزشکی، متخصص اطفال
بنیانگذاردانشکده پرستاری و بهداشت خوی
تأثیرپذیرفته ازنیما یوشیج
همسر(ها)اکرم طلوعی
فرزند(ان)حبیب، شهریار، محمد، علی، امیر و آناهیتا
پدر و مادرمیرزا حبیب و شمسی خانم

مرتضی شمس پزشک، پژوهشگر، مترجم و شاعر ایرانی بود. او فرزند «میرزا حبیب شمس» و نوهٔ بزرگ «آقا مرتضی شمس الاطباء» از پزشکان بنام خوی بود.

میرزا حبیب شمس (پدر)، متوفی به تاریخ ۱۳۳۱/۷/۴ خورشیدی.

زندگی‌نامه

مرتضی شمس در ۱۵ اردیبهشت، سال ۱۳۰۷ خورشیدی در شهر خوی متولد شد. تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در همان شهر گذراند. او پس از اتمام تحصیلات در طب به خوی عزیمت کرد و برای اولین بار رشتهٔ طبیعی و دانشکدهٔ پرستاری و بهداشت را در این شهر پایه‌گذاری کرد. وی در دانشکدهٔ پرستاری و بهداشت خوی تدریس می‌کرد و بیش از چهل سال به طبابت، همچون پدرانش، در آن شهر پرداخت.

حرفۀ نویسندگی

دانشکدهٔ پرستاری و بهداشت خوی، حدود دهۀ ۳۰ خورشیدی.
دانشکدهٔ پرستاری و بهداشت خوی، حدود دهۀ ۳۰ خورشیدی.

شمس، با تخلص آفتاب، اولین شاعر خویی بود که به سبک نیمایی شعر سرود و آثار شاعران اروپایی از جمله بودلر را به فارسی ترجمه کرد.[۱] وی در دههٔ ۳۰ خورشیدی، با ترجمهٔ گل‌های رنج اثر شارل بودلر، آثار سمبولیستی را به جامعهٔ ادبی ایران شناساند.[۱]

اشعار و متون ادبی و ترجمه‌های وی در نشریاتی نظیر «اقدام»، «فردوسی»، «سخن»، «یغما» و... به چاپ می‌رسید. همچنین چهار جلد کتاب شعر (از جمله سقوط[۲][۳] و حماسهٔ جاودانگی[۴][۵])، سه جلد کتاب در زمینهٔ پزشکی و یک جلد ترجمه از او به چاپ رسیده‌ است.

شمس صرف‌ نظر از مقالات علمی و پزشکی منتشره در مجلاتی نظیر «آخرین اطلاعات پزشکی»،[۶] دو کتاب با نام‌های: "درمان بیماری‌های کودکان"، "ویتامین ب آ" و "کهیر مالاریایی" تألیف کرده‌ است.

او پس از مدت‌ها اقامت و طبابت در زادگاهش سرانجام به تهران رفت و در آنجا ساکن شد. وی با شاعران مطرح دوران خود همچون شهریار، فریدون مشیری و سیمین بهبهانی، جمشید واقف و نویسندگان و ادیبانی همچون محمدامین ریاحی، غلامحسین ساعدی و عباس زریاب خویی حشر و نشر داشت.[۷]

شهریار در دیوان غزلیات خود، غزل شمارهٔ ۵۳، سرود ساربان، را برای وی سروده‌ است:[۸][۹]

بهار آمد که بازم گل به باغ و بوستان خواند

به گوشم ناله بلبل هزاران داستان خواند

به مرغان بهاری گو که این مرغ خزان دیده

دگر سازش غم‌انگیز است و آواز خزان خواند

دل وامانده ام بس همرهانش کاروانی شد

اگر خواند به آهنگ درای کاروان خواند

چه ناز آهنگ ساز دل که هم دلها به وجد آرد

اگر از تازه‌ها گوید و گر از باستان خواند

اگر تار دل و مضراب سوز جادوان داری

به‌سازی پنجه کن جانا که سیمش جاودان خواند

دلا ما را به خوی خوانده ست دکتر مرتضای شمس

نه آخر شمس ملا را به آذربایجان خواند

به پشت اشتران کن شهریارا بار مولانا

که شمست مرحبا گویان سرود ساربان خواند[۸]

یحیی رحیمی، نویسنده و روزنامه‌نگار خویی،[۱۰] در مقاله‌ای از او به عنوان «شاعری از خوی برای هزارهٔ ابد» نام می‌برد.[۷]

او سرانجام در ۷ بهمن ماه سال ۱۳۹۱ خورشیدی در تهران درگذشت و به وصیت خود به شهر زادگاهش منتقل و در آرامسرای خوی به خاک سپرده شد.[۱۱]

ترجمهٔ «قطعه هایی از گلهای رنج» اثر «شارل بودلر» و نُه مجموعهٔ شعر از او به نام‌های «تقدیر، تقدیر»، «آهوان»، «غزل‌نامه»، «آناهیتا»، «در زیر صنوبرها»، «پاره‌ها»، «قصهٔ بویلاپوش»، «از دور و از نزدیک» و «دردنامه» به چاپ رسیده که این اشعار هم در قالب‌های کلاسیک و هم آزاد [موزون و بی‌وزن (منثور) چون: غزل، غزل‌واره، مثنوی، رباعی، دوبیتی، سه‌پاره، پنج‌پاره (ابتکاری) و دوپاره] سروده شده‌اند.

«فرهنگ ادبیات جهان» در چهار جلد و دو مجلد باقی‌مانده از مجموعهٔ اشعار حماسی («حماسهٔ بابک» و «حماسهٔ زریر») و ترجمهٔ «دمتریوس‌های دروغین» اثر «پروسپر مریمه» نویسندهٔ فرانسوی نیز از دیگر آثار چاپ نشدهٔ او است.[۷]

شعر ذیل بر سنگ مزار او نقش بسته‌ است:

نشکنید آینه را

برکهٔ خلوت آرامم را چین ندهید

نه صدایی، پاره‌سنگی، نه دعایی… بگذارید بخوابم

… بگذارید بخوابم

اکرم طلوعی (همسر)، ۱۳۳۹ خورشیدی.

همسر وی «اکرم طلوعی» نیز در ۱۳ آبانماه ۱۴۰۱ خورشیدی درگذشت و او نیز به وصیت خود به شهر خوی منتقل و در آرامسرای آنجا در جوار همسر خود به خاک سپرده شد.

جستارهای وابسته

منابع

  1. ۱٫۰ ۱٫۱ مرتضی شمس (بهار ۱۳۳۵). «قطعه‌هائی از گلهای رنج». سازمان اسناد و کتابخانه ملی. دریافت‌شده در ۲ دی ۱۴۰۳.
  2. مرتضی شمس (بهار ۱۳۴۸). «سقوط :مجموعه شعر». سازمان اسناد و کتابخانه ملی. دریافت‌شده در ۲ دی ۱۴۰۳.
  3. مرتضی شمس. «سقوط». کتابخانه دانشگاه اصفهان. دریافت‌شده در ۲ دی ۱۴۰۳.
  4. مرتضی شمس. «حماسه جاودانگی». کتابخانه دانشگاه اصفهان. دریافت‌شده در ۲ دی ۱۴۰۳.
  5. «حماسه‌ی جاودانگی / مرتضی شمس». سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران. دریافت‌شده در ۲ دی ۱۴۰۳.
  6. مرتضی شمس (بهار ۱۳۳۱). «مقالات مجلهٔ آخرین اطلاعات پزشکی». سازمان اسناد و کتابخانه ملی. دریافت‌شده در ۲ دی ۱۴۰۳.
  7. ۷٫۰ ۷٫۱ ۷٫۲ فصلنامه خوی نگار. به کوشش یحیی رحیمی.
  8. ۸٫۰ ۸٫۱ «گنجور» شهریار» گزیدهٔ غزلیات» غزل شمارهٔ ۵۳ - سرود ساربان». گنجور. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۱-۱۴.
  9. بهجت تبریزی (شهریار)، سیّد محمّدحسین (۱۴۰۰). دیوان شهریار. ج. ۲. انتشارات نگاه. شابک ۹۷۸-۹۶۴۴۰۷۰۷۹۲.
  10. «مرتضی شمس، طبیب و شاعر خویی در جوار رحمت حق آرمید». سازمان خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا). ۲۰۱۳-۰۴-۲۷. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۱-۱۵.
  11. «مرتضی شمس، طبیب و شاعر خویی در جوار رحمت حق آرمید». ایرنا. ۲۰۱۳-۰۱-۳۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۱-۱۶.

Read other articles:

 凡例近衛基嗣時代 鎌倉時代後期 - 南北朝時代(北朝)生誕 嘉元3年(1305年)死没 文和3年4月8日(1354年5月1日)官位 従一位、関白、左大臣主君 花園天皇→後醍醐天皇→光厳天皇→(後醍醐天皇)→光明天皇→崇光天皇→(後村上天皇)→後光厳天皇量仁親王(東宮職)氏族 近衛家父母 父:近衛経平、母:兵部卿(藤原公頼の娘)兄弟 基嗣、多羅尾師俊、慈伝、静深

 

Supercopa de EspañaSport Calcio a 5 TipoClub FederazioneRFEF Paese Spagna OrganizzatoreLiga Nacional de Fútbol Sala TitoloDetentore della Supercoppa di Spagna CadenzaAnnuale Aperturavariabile Partecipanti2/4 squadre Formulagare a eliminazione diretta Sito Internethttp://www.lnfs.es StoriaFondazione1990 DetentoreBarcellona Record vittorieInter (14) Modifica dati su Wikidata · Manuale La Supercopa de España è un torneo spagnolo di calcio a 5 organizzato dalla RFEF che oppone annu...

 

Міхал Йордан Народився 17 липня 1990(1990-07-17) (33 роки)м. Злін, ЧССР Зріст 185 см Вага 80 кг Позиція захисник Кидок лівий Клуб НХЛ Кароліна Гаррікейнс Нац. збірна  Чехія Драфт НХЛ 105-й загальний, 2008Кароліна Гаррікейнс Ігрова кар'єра 2007 — зараз  Міхал Йордан у Вікісховищі Міхал Й...

Kristallstruktur _ Na+ 0 _ F− Kristallsystem kubisch Raumgruppe Fm3m (Nr. 225)Vorlage:Raumgruppe/225 Koordinationszahlen Na[6], F[6] Allgemeines Name Natriumfluorid Andere Namen Fluornatrium Fluorol SODIUM FLUORIDE (INCI)[1] Verhältnisformel NaF Kurzbeschreibung farb- und geruchloser Feststoff[2] Externe Identifikatoren/Datenbanken CAS-Nummer 7681-49-4 EG-Nummer 231-667-8 ECHA-InfoCard 100.028.789 PubChem 5235 ChemSpider 5045 DrugBank DB09325 Wikidata Q407520 Arzneistof...

 

This article may require cleanup to meet Wikipedia's quality standards. The specific problem is: The article has grammatical issues and may need tone corrections. Please help improve this article if you can. (December 2022) (Learn how and when to remove this template message) Part of a series on the History of theOttoman Empire Timeline Rise (1299–1453) Beylik of Osman Interregnum (1402–1413) Fall of Constantinople Classical Age (1453–1566) Sultanate of Women (1533–165...

 

Japanese anime series Sonny BoyKey visual of Sonny BoyGenreScience fiction, survival[1]Created byShingo Natsume Anime television seriesDirected byShingo NatsumeProduced byMotoki MukaichiIsao IshikawaJitsurou KikuchiKensaku WadaYuuko MatsuiAyuri TaguchiWritten byShingo NatsumeMusic byVarious[a]StudioMadhouseLicensed byCrunchyroll SA/SEA: MedialinkOriginal networkTokyo MX, KBS, SUN, BS Asahi, RABOriginal run July 16, 2021 – October 1, 2021Episodes...

Subseries in the family Proteaceae Banksia subser. Longistyles Banksia pulchella (Teasel Banksia), the type species of B. subser. Longistyles Scientific classification Kingdom: Plantae Clade: Tracheophytes Clade: Angiosperms Clade: Eudicots Order: Proteales Family: Proteaceae Genus: Banksia Subgenus: Banksia subg. Banksia Section: Banksia sect. Oncostylis Series: Banksia ser. Abietinae Subseries: Banksia subser. LongistylesK.R.Thiele Banksia subser. Longistyles is a valid botanic name for a s...

 

2004 studio album by Hall & Oates Our Kind of SoulStudio album by Hall & OatesReleasedOctober 26, 2004Recorded2004GenreSoul, popLength69:28LabelU-Watch RecordsProducerDaryl Hall, T-Bone Wolk, Greg BieckHall & Oates chronology Ultimate Daryl Hall + John Oates(2004) Our Kind of Soul(2004) Home for Christmas(2006) Our Kind of Soul is the seventeenth studio album by Hall & Oates, released in 2004. The album contains three original tracks and 14 covers of soul hits of the 1960s...

 

Untuk kegunaan lain, lihat Wates (disambiguasi). Stasiun Wates P05YA02JS06 Tampak depan Stasiun Wates, 2021LokasiJalan Stasiun WatesWates, Wates, Kulon Progo, Daerah Istimewa Yogyakarta 55651IndonesiaKetinggian+18 mOperatorKereta Api IndonesiaDaerah Operasi VI Yogyakarta KAI CommuterKAI BandaraLetak dari pangkalkm 514+488 lintas Bogor-Bandung-Banjar-Kutoarjo-Yogyakarta[1]Jumlah peron3 (satu peron sisi dan dua peron pulau yang sama-sama cukup tinggi, namun tidak ada peron di antara jal...

This article is an orphan, as no other articles link to it. Please introduce links to this page from related articles; try the Find link tool for suggestions. (October 2018) Norah Wellings (1893 — 1975), British toymaker and designer. Known for her work at Chad Valley Co Ltd and later in her own factory, Victoria Toy Works. Large Norah Wellings doll and smaller dolls on lap. Life and career Norah Wellings was born in 1893 in Shropshire. Her father Thomas was a master plasterer, her mother w...

 

District of Malaysia in Negeri SembilanRembau District District of MalaysiaDaerah RembauOther transcription(s) • Jawiرمباو‎ • Chinese林茂县 • Tamilரெம்பாவ் FlagSealLocation of Rembau District in Negeri SembilanRembau DistrictLocation of Rembau District in MalaysiaCoordinates: 2°35′N 102°05′E / 2.583°N 102.083°E / 2.583; 102.083Country MalaysiaState Negeri SembilanSeatRembauLocal ar...

 

English activist This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Dorothy de Rothschild – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (January 2017) (Learn how and when to remove this template message) Dorothy de RothschildDorothy de Rothschild with Kadish Luz at the inauguration of the new KnessetBornMathild...

Junior Traorè Personalia Geburtstag 16. Februar 2000 Geburtsort Abidjan, Elfenbeinküste Größe 184 cm Position Mittelfeld Junioren Jahre Station 0000–2015 GS Boca Barco 2015–2018 FC Empoli Herren Jahre Station Spiele (Tore)1 2017–2021 FC Empoli 42 (2) 2019–2021 → US Sassuolo Calcio (Leihe) 66 (9) 2021–2023 US Sassuolo Calcio 42 (7) 2023– AFC Bournemouth 7 (0) Nationalmannschaft Jahre Auswahl Spiele (Tore)2 2021– Elfenbeinküste 5 (0) 1 Angegeben sin...

 

English painter Brian Hatton 1908 Brian Hatton (12 August 1887 – 23 April 1916) was a British artist.[1][2] He was born in Broomy Hill, Herefordshire, and killed in action during the First World War.[3] His works showed considerable promise and include local landscapes, family portraits, figure studies and book illustrations. A major exhibition of his work was displayed at the Hereford Museum and Art Gallery between November 2007 and January 2008.[4][5 ...

 

Place in Kachin State, BurmaAw-ka-thaAw-ka-thaLocation in BurmaCoordinates: 24°12′N 97°13′E / 24.200°N 97.217°E / 24.200; 97.217Country BurmaStateKachin StateDistrictBhamo DistrictTownshipBhamo TownshipPopulation (2005) • ReligionsBuddhismTime zoneUTC+6.30 (UTC + 6:30) Aw-ka-tha is a village in Bhamo Township in Bhamo District in the Kachin State of north-eastern Burma.[1] References ^ Maplandia world gazetteer vteKachin StateCapit...

Closed, low-cut shoe with one or more straps This article has multiple issues. Please help improve it or discuss these issues on the talk page. (Learn how and when to remove these template messages) This article possibly contains original research. Please improve it by verifying the claims made and adding inline citations. Statements consisting only of original research should be removed. (March 2017) (Learn how and when to remove this template message) This article needs additional citations...

 

Not to be confused with Amandi in Heris County. Village in East Azerbaijan province, Iran Village in East Azerbaijan, IranAmmand Persian: امندVillageAmmandCoordinates: 38°13′56″N 46°09′35″E / 38.23222°N 46.15972°E / 38.23222; 46.15972[1]Country IranProvinceEast AzerbaijanCountyShabestarDistrictSufianRural DistrictRudqatPopulation (2016)[2] • Total1,664Time zoneUTC+3:30 (IRST) Ammand (Persian: امند, also Romanize...

 

Paul Sacher Paul Sacher (28 April 1906 – 26 May 1999) was a Swiss conductor, patron and billionaire businessman. At the time of his death Sacher was majority shareholder of pharmaceutical company Hoffmann-La Roche and was considered the third richest person in the world with an estimated net worth of US$13 billion.[1][2][3] He founded and conducted the Basler Kammerorchester (1926–1987). He commissioned notable works of composers of the 20th century an...

Eugène Mangalaza22nd Prime Minister of MadagascarIn office10 October 2009 – 18 December 2009PresidentAndry RajoelinaPreceded byMonja RoindefoSucceeded byCécile Manorohanta (Acting) Personal detailsBorn (1950-07-13) 13 July 1950 (age 73)Ambodivoanio, MadagascarPolitical partyIndependent Eugène Régis Mangalaza (born 13 July 1950[1]) is a Malagasy political figure who was appointed as Prime Minister of Madagascar on 10 October 2009 under the terms of an agreement ...

 

Baron Kelvin beralih ke halaman ini. Untuk satuan yang dinamakan menurut gelar ini, lihat Kelvin. Artikel ini bukan mengenai William Thompson. William Thomson William Thomson (1824-1907) adalah seorang fisikawan dan matematikawan asal Britania Raya. Ia lahir pada tanggal 26 Juni 1824 di Belfast, Irlandia, Britania Raya (sekarang bagian dari Irlandia Utara, Britania Raya). Selama 53 tahun menjadi Profesor Filsafat Alam di Universitas Glasgow, Thomson melakukan penelitian penting dalam hal anal...

 

Strategi Solo vs Squad di Free Fire: Cara Menang Mudah!