شهرناز یا شهرنواز یا شهنواز یکی از دو دختر جمشید است که در ابتدا به همسری ضحاک درآمد و پس از پیروزی فریدون بر ضحاک، همسر فریدون شد.
شهرناز در شاهنامه
طبق متون شاهنامه به نظر میرسد ارنواز خواهر بزرگتر است چون در مصاحبت و گفتگوها این ارنواز است که مشارکت دارد و شهرناز اگر هم در جمع حضور دارد ساکت و خاموش فقط میشنود. بار اول مباحثه ارنواز با ضحاک آن زمانی است که ضحاک از خوابی که دیده بود هراسان بیدار گشت و نعره برآورد و از بانگ هولناک آن هر دو خورشیدرو نزد او آمده و ارنواز به طعنه به پادشاه هفت کشور میگوید چه شده که شاه جهان چنین هراسان گشته است.
بار دیگر زمانی که فریدون بر پایتخت ضحاک بابل سیطره یافت داخل کاخ صد ستون شد [۱] همهٔ نگهبانان و نرّه دیوان ضحاک را با گرز نقش زمین کرد چهار نعل به درون کاخ تاخت کلاه کیانی را گرفته بر سر نهاد آنگاه دختران جم به استقبال او آمدند از اصل و نسب فریدون پرسیدند نشان او را یافتند و فهمیدند که خوابهای پریشان ضحاک بیسبب نبود. فریدون مخفیگاه ضحاک را پرسید و باز این ارنواز است که پاسخ آورد و شهرناز خاموش است.
این نوشتار دربردارندهٔ نوشته اوستایی است. اگر مرورگر یا رایانهتان تنظیم نشده باشد، به جای این نویسهها، علامت سؤال، مستطیل و علائم دیگر نمایش داده میشوند.
در اوستا نام ارنواز به دیسهی «سَنْگْهَوَک» (اوستایی:𐬯𐬀𐬢𐬵𐬀𐬎𐬎𐬀𐬐 /saŋhavak/) در بندهای 13 و 14 گوشیشت (درواسپ یشت) دیده میشود. آمده ست که فریدون برای ایزد گوش قربانی نموده و از او درخواست که به ضحاک غلبه کند و دو زنش را به نامهای «سَنْگْهَوَک» (اوستایی:𐬯𐬀𐬢𐬵𐬀𐬎𐬎𐬀𐬐 /saŋhavak/) و «اَرِنَوَک» (اوستایی:𐬀𐬭𐬆𐬥𐬀𐬎𐬎𐬀𐬐 /arənavak/) را که برای زادآوری دارای بهترین بدن و از برای خانهداری برازنده هستند؛ از وی برباید. در بندهای 23 از رامیشت و در بندهای 33 تا 35 از ارد یشت باز فریدون از برای فرشتگان ویو (هوا) و ارد (دارایی) فدیه میآورد تا بر ضحاک چیرگی یافته و دو زنش را برباید[۴]. برای نمونه در بند 14 گوشیشت آمده ست:
«این کامیابی را بمن ده ای نیک ای تواناترین درواسپ که من به اژی دهاک (ضحاک) سهپوزه سهکله، شش چشم هزار چستی و چالاکی دارنده پیروزی یابم. باین دیو دروغ بسیار قوی که آسیب مردمان است باین خبیث و قویترین دروغی که اهریمن بر ضد جهان مادی بیافرید تا جهان راستی را از آن تباه سازد و که من هر دو زنش را بربایم هر دو را سنگهوک و ارنوک که ازبرای زادآوری دارای بهترین بدن میباشند هر دو را که از برای خانهداری برازنده هستند.[۶]»
↑ضحاک دو مکان یا تختگاه داشت پایتخت سیاسی او شهر بابل است ولی پایتخت معنوی ضحاک شهر بیتالمقدس است. آنجا گاهی خانه پاک گاهی به خانه اژدها تعبیر میشود.