تَباک یا سباک در شاهنامه شاهزاده جهرم و از نزدیکان اردشیر بابکان بود. طبق برخی نسخ شاهنامه تدبیر و دوراندیشی او و مردان رزم‌آور جهرم که به یاری اردشیر برخاسته بودند، منجر به شکست اردوان و برقراری پادشاهی اردشیر بر ایران شد.[۱][۲][۳]
نام
نام تباک در کارنامه اردشیر پاپکان به پهلوی «بواک» و «بونک» خوانده می‌شود و در هر حال حرف اول آن «ب» است نه «ت» و بنابراین «بناک» اصح است.[۴] در برخی از نسخ شاهنامه از او به نام «سباک» یاد شده است.[۵]
در شاهنامه
اردشیر پس از فرار از دربار اردوان همراه با یک کنیز و سپاهیانی که در راه جمع کرده بود به سوی استخر که مقر بهمن بود، رفت. در آنجا تباک با هفت پسرش و لشکری فراوان به اردشیر پیوست:
یکی نامور بود نامش تباک
ابا آلت و لشکر و رای پاک
که بر شهر جهرم بد او پادشا
جهاندیده با داد و فرمانروا
مر او را خجسته پسر بود هفت
چو آگه شد از پیش بهمن برفت
ز جهرم بیامد سوی اردشیر
ابا لشکر و کوس و با دار و گیر
اردشیر او را ستود اما در دل نگران بود. تباک دریافت که اردشیر به او بدبین است نزد او رفت و پس از سوگند یاد کردن به اوستا و زند گفت که از اردوان به تنگ آمده و وقتی آوازه او را شنیده به نزدش آمده:
پراندیشه شد نامجوی از تباک
دلش گشت زان پیر پر بیم و باک
جهاندیده بیدار دل بود پیر
بدانست اندیشهٔ اردشیر
بیامد بیاورد استا و زند
چنین گفت کز کردگار بلند
نژندست پرمایه جان تباک
اگر دل ندارد سوی شاه پاک
چو آگاهی آمد ز شاه اردشیر
که آورد لشکر بدین آبگیر
چنان سیر سر گشتم از اردوان
که از پیرزن گشت مرد جوان
سپس اردشیر به او اعتماد کرد و با لشکریان فراوان به جنگ بهمن رفت. بهمن در این جنگ شکست خورد و فرار کرد. اردوان با خبردار شدن از این رخداد، از گیل و دیلم سپاهی جمع کرد و به جنگ اردشیر رفت. این سپاه نیز شکست خورد و اردوان نیز اسیر و به دستور اردشیر کشته شد. تباک پیکر اردوان را پاک کرد و با احترام در دخمه‌ای قرار داد:
برفت از میان بزرگان تباک
تن اردوان را ز خون کرد پاک
خروشان بشستش ز خاک نبرد
بر آیین شاهان یکی دخمه کرد
به دیبا بپوشید خسته برش
ز کافور کرد افسری بر سرش
تباک سپس به اردشیر پیشنهاد داد تا با دختر اردوان ازدواج کند و وارث او شود. اردشیر نیز با او موافقت کرد. احتمالاً نام این دختر مورود بانو بود.
↑«روایت موسیقایی جهرم در شاهنامه». اداره کل فرهنگ و ارشاد استان فارس. ۴ خرداد ۱۳۹۵. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۸ اكتبر ۲۰۲۱. تاریخ وارد شده در |archive-date= را بررسی کنید (کمک)
↑معین، محمد (۱۳۲۶). مزدیسنا و تأثیر آن در ادبیات پارسی. تهران: دانشگاه تهران. ص. ۲۲۹.
