Σαντζάκι της Οχρίδας

Σαντζάκι της Οχρίδας
1395–1864
Χώρα	Οθωμανική Αυτοκρατορία
Διοικητική υπαγωγή	Εγιαλέτι του Μοναστηρίου και Εγιαλέτι της Ρούμελης
Πρωτεύουσα	Μπίτολα
Ίδρυση	1395
δεδομένα (π • σ • ε )

Το Σαντζάκι της Οχρίδας (οθωμανικά τουρκικά: Sancak-i/Liva-i Ohri, αλβανικά: Sanxhaku i Ohrit‎‎, βουλγαρικά: Охридски санджак‎‎, σλαβομακεδονικά: Охридски санџак‎‎) ήταν δευτέρας τάξεως οθωμανική επαρχία (σαντζάκι ή λιβάς), η οποία περιελάμβανε την επικράτεια του Ηγεμονία του Πρίλεπ, ένα βασίλειο στη Μακεδονία που κυβερνήθηκε από τον Οθωμανό υποτελή πρίγκιπα Μάρκο μέχρι το θάνατό του στη μάχη του Ρόβιν.

Όταν ιδρύθηκε το σαντζάκι της Οχρίδας το 1395, αποτελούσε μέρος του Εγιαλέτι της Ρούμελης και ήταν ένα από τα παλαιότερα εδραιωμένα σαντζάκια του.^[1] Πριν γίνει μέρος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας το 1395, η επικράτειά της ανήκε στο βασίλειο του πρίγκιπα Μάρκο.^[2][3] Στην αρχή η κομητεία της ήταν η Μπίτολα και αργότερα η Οχρίδα, γι' αυτό και αναφέρεται στις πηγές ως Σαντζάκι του Μοναστηρίου (Μπίτολα).^[4]

Αυτό δεν πρέπει να συγχέεται με το μεταγενέστερο Σαντζάκι του Μοναστηρίου, που ιδρύθηκε το 1826 από το ανατολικό τμήμα του σαντζάκι της Οχρίδας και το οποίο αντικατέστησε εξ ολοκλήρου το τελευταίο το 1864. Η επικράτεια του σαντζακιού της Οχρίδας άλλαξε με την πάροδο του χρόνου.

Το 1406 σαντζάκμπεη της Οχρίδας ήταν ο Τζιουνεΐτ Μπέης.^[5] Το 1464 και το 1465, σαντζάκμπεης του σαντζακιού της Οχρίδας ήταν ο Μπαλαμπάν Μπαντέρα, διάσημος για τις μάχες του εναντίον του Σκεντέρμπεη,^[6][7] αντικαθιστώντας τον Σερεμέτ μπέη σε αυτή τη θέση. Αν και ο Χαλίλ Ιναλτζίκ εξηγεί ότι το Σαντζάκι του Ελμπασάν ιδρύθηκε αμέσως μόλις χτίστηκε το φρούριο του Ελμπασάν το 1466, με βάση τα αρχεία του Τουρσούν Μπεγκ υπάρχει η πιθανότητα ότι το Ελμπασάν ήταν πρώτο μέρος του σαντζακιού της Οχρίδας.^[8]

Οι επίσημες οθωμανικές απογραφές οργανώθηκαν το 1467, το 1519 (συλλογική απογραφή) και το 1583 στην επικράτεια του σαντζακιού της Οχρίδας.^[9][10] Η απογραφή από τις αρχές του 16ου αιώνα κατέγραψε ότι το σαντζάκι της Οχρίδας είχε τους καζάδες (περιοχές) της Οχρίδας, του Ντεμπάρ, του Ακτσαχισάρ (Κρούγια) και του Ματ και είχε 4 πόλεις, 6 φρούρια, 849 χωριά, 32.648 χριστιανικές οικογένειες και 623 μουσουλμανικές οικογένειες.^[11]

Σύμφωνα με την απογραφή του 1583, το σαντζάκι της Οχρίδας είχε τρεις καζάδες με 13 ναχιγιέ.^[12] Μετά από μεταγενέστερη επέκταση, το σαντζάκι της Οχρίδας είχε 22 ναχιγιέ, 6 στην περιοχή της Μακεδονίας και 16 στην Αλβανία.^[13] Στο σαντζάκι αυτό υπήρχε σημαντική παρουσία Αλβανών.^[14]

Το φθινόπωρο του 1794, ο Καρά Μαχμούτ Μπουσάτι, ο οποίος ήταν ο πασάς του Πασαλίκι της Σκόδρας, απέκτησε τον έλεγχο του σαντζακιού της Οχρίδας.^[15] Από το 1796 έως το 1797 διοικούνταν από τον Μουχτάρ Πασά, γιο του Αλή Πασά.^[16] Από το 1820 έως το 1831, το σαντζάκι της Οχρίδας βρισκόταν υπό τον έλεγχο ενός άλλου πασά του Πασαλίκι της Σκόδρας, του Μουσταφά Πασάς Μπουσάτλι.^[17]

Η διοικητική διαίρεση του Εγιαλέτι της Ρούμελης μεταρρυθμίστηκε, με βάση το σουλτανικό χατισερίφ της 21ης ​​Ιουνίου 1836, και τα εδάφη των σαντζακιών του άλλαξαν ουσιαστικά, ενώ το σαντζάκι της Οχρίδας έγινε αρπαλίκ (μετ. μεγάλη περιουσία) της Βαλιδέ Σουλτάν.^[18] Μέχρι το 1864 αποτελούσε τμήμα του Εγιαλέτι του Μοναστηρίου, ενώ ο καζάς της Κρούγια, μεταξύ άλλων, ενσωματώθηκε στο Σαντζάκι της Σκόδρας.^[19][20] Όπως προαναφέρθηκε, μετά την ίδρυση του Βιλαέτι του Μοναστηρίου το 1864, το σαντζάκι της Οχρίδας έπαψε να υπάρχει και η επικράτειά του ενσωματώθηκε στο σαντζάκι του Μοναστηρίου (πρώτο ιδρύθηκε ως σαντζάκι, ξεχωριστό από το σαντζάκι της Οχρίδας, το 1826).^[21][22]

Ιστορία

Ο Δωρόθεος, ο Αρχιεπίσκοπος της Αχρίδας και οι γραφείς και οι βογιάροι του εκπατρίστηκαν στην Κωνσταντινούπολη το 1466 πιθανότατα λόγω της αντι-οθωμανικής τους δράσης κατά την εξέγερση του Σκεντέρμπεη.^[23] Το 1467 πολλοί χριστιανοί από τα Σκόπια, την Οχρίδα, τις Σέρρες και την Καστοριά εκτοπίστηκαν βίαια στο Ελμπασάν, ένα νέο οθωμανικό φρούριο στην Αλβανία.^[24]

Οι αγρότες του σαντζακιού της Οχρίδας συμμετείχαν για δέκα χρόνια στην αντιοθωμανική εξέγερση του 1564 των αγροτών από το Μορίχοβο και το Πρίλεπ.^[25] Στις 25 Ιουλίου 1571 προτάθηκε να χωριστεί το Σαντζάκι της Οχρίδας σε δύο μέρη, προκειμένου να αυξηθεί η δημόσια ασφάλεια σε κατάσταση συνεχών εξεγέρσεων σε αυτό το σαντζάκι.^[26]

Το 1613 οι οθωμανικές αρχές διέταξαν την καταστροφή όλων των νεόκτιστων χριστιανικών εκκλησιών στα χωριά του σαντζακιού της Οχρίδας. Ο Εβλιγιά Τσελεμπή αφιέρωσε ένα ολόκληρο κεφάλαιο του έργου του Seyahatname στο σαντζάκι της Οχρίδας.^[27]

Παραπομπές

1. Stojanovski, Aleksandar (1989), Makedonija vo turskoto srednovekovie : od krajot na XIV--početokot na XVIII vek, Skopje: Kultura, σελ. 49, OCLC 21875410, https://books.google.com/books?id=ND4yAAAAIAAJ&q=%22%D0%9E%D1%85%D1%80%D0%B8%D0%B4%D1%81%D0%BA%D0%B8+%D1%81%D0%B0%D0%BD%D1%9F%D0%B0%D0%BA%22, ανακτήθηκε στις 24 December 2011 
2. Stojanovski, Aleksandar (1989), Makedonija vo turskoto srednovekovie : od krajot na XIV--početokot na XVIII vek, Skopje: Kultura, σελ. 49, OCLC 21875410, https://books.google.com/books?id=ND4yAAAAIAAJ&q=%22%D0%9E%D1%85%D1%80%D0%B8%D0%B4%D1%81%D0%BA%D0%B8+%D1%81%D0%B0%D0%BD%D1%9F%D0%B0%D0%BA%22, ανακτήθηκε στις 24 December 2011 
3. Šabanović, Hazim (1959), Bosanski pašaluk : postanak i upravna podjela, Sarajevo: Oslobođenje, σελ. 20, OCLC 10236383, https://books.google.com/books?id=kkQQAAAAIAAJ&q=%22Poslije+pogibije+kralja+Marka+i+Konstantina+Deja-+novi%C4%87a+na+Rovinama+%281394%29+pretvorene+su+njihove+oblasti+u+turske+sand%C5%BEake%2C+Custelndilski+i+Ohridski.+%22, ανακτήθηκε στις 26 December 2011 
4. Istorisko društvo Bosne i Hercegovine (1952), Godišnjak, 4, Sarajevo: Državna Štamparija, σελ. 175, OCLC 183334876, https://books.google.com/books?id=f04iAAAAMAAJ&q=%D0%BE%D1%85%D1%80%D0%B8%D0%B4, ανακτήθηκε στις 26 December 2011 
5. Vakıflar Genel Müdürlüğü (1965). Vakıflar dergisi, Volumes 6-7. Türk Tarih Kurumu Basimevi. σελ. 138. Ανακτήθηκε στις 4 Ιανουαρίου 2012. ...Aydin beyi Cüneyd Bey H. 809 (= 1406) da Ohri'ye sancak beyi... 
6. İnalcık, Halil (1995), From empire to republic : essays on Ottoman and Turkish social history, Istanbul: Isis Press, σελ. 88, ISBN 978-975-428-080-7, OCLC 34985150, https://books.google.com/books?id=kIhpAAAAMAAJ&q=balaban+ohrid, ανακτήθηκε στις 4 January 2012 
7. Hamilton Alexander Rosskeen Gibb; Johannes Hendrik Kramers; Bernard Lewis; Charles Pellat; Joseph Schacht (1954), The Encyclopaedia of Islam, 4, Leiden: Brill, σελ. 140, ISBN 978-90-04-14448-4, OCLC 399624, https://books.google.com/books?id=kIjrAAAAMAAJ&q=%22breaking+of+faith%22, ανακτήθηκε στις 24 December 2011 
8. Kiel, Machiel (1990), Ottoman architecture in Albania, 1385-1912, Istanbul: Research Centre for Islamic History, Art and Culture, σελ. 39, ISBN 978-92-9063-330-3, https://books.google.com/books?id=2xYzAAAAIAAJ&q=%22the+usually+well+informed+Tursun+Beg+%22, ανακτήθηκε στις 9 January 2012 
9. Glasnik na Institutot za nacionalna istorija (στα Σλαβομακεδονικά). Skopje: Institut za nacionalna istorija. 2001. σελ. 69. Ανακτήθηκε στις 26 Δεκεμβρίου 2011. ...пописа (Tapu tahrir defterleri), извршени од страна на официјалните турски власти, првиот во 1467, а вториот во 1583 година. Пописите се вршени на територијата на целиот Охридски санџак, 
10. Prilozi: Contributions. Makedonska akademija na naukite i umetnostite. Oddelenie za opštestveni nauki. 1976. σελ. 84. Ανακτήθηκε στις 26 Δεκεμβρίου 2011. едниот е од 1519 година ... Овај пописни дефтер је сумарен (icmal) 
11. Smailagic, Nerkez (1990), Leksikon Islama, Sarajevo: Svjetlost, ISBN 978-86-01-01813-6, OCLC 25241734, http://es.scribd.com/doc/39442123/LEKSIKON-ISLAMA-Nerkez-Smailagi%C4%87, ανακτήθηκε στις 28 December 2011 
12. Sokoloski, Metodija; Aleksandar Stojanovski (2000), Turski dokumenti za istorijata na makedonskiot narod: kn. 1-2. Opširen popisen defter na ohridskiot sandžak od 1583 godina, Arhiv na Makedonija, σελ. 9, ISBN 978-9989-622-19-9, OCLC 438974883, https://books.google.com/books?id=DYhpAAAAMAAJ&q=%22%D0%BE%D1%85%D1%80%D0%B8%D0%B4%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%BE%D1%82+%D1%81%D0%B0%D0%BD%D1%9F%D0%B0%D0%BA%22, ανακτήθηκε στις 26 December 2011 
13. Prilozi: Contributions. Makedonska akademija na naukite i umetnostite. Oddelenie za opštestveni nauki. 1976. σελ. 84. Ανακτήθηκε στις 26 Δεκεμβρίου 2011. во целиот Охридски санџак имало вкупно 22 нахии од кои 6 се во Македонија, а останатите 16 се во Албанија 
14. Stojančević, Vladimir (1971). Južnoslovenski narodi u Osmanskom carstvu od Jedrenskog mira 1829. do Pariskog kongresa 1856. godine (στα Σλαβομακεδονικά). Izdavačko-štamparsko preduzeće PTT. σελ. 336. Ανακτήθηκε στις 26 Δεκεμβρίου 2011. Арбанаса, у македонским крајевима, изван арбанашког етничког масива са центрима у средњој Албанији, било је у нешто изразитијем броју у Охридском санџаку, и у Битољу као главном граду Румелијског вилајета. 
15. Društvo istoričara Srbije (1969), Iz istorije Albanaca, Belgrade: Zavod za izdavanje udžbenika SR Srbije, σελ. 94, OCLC 11282187, https://books.google.com/books?id=HVE8AAAAMAAJ&q=%D0%BE%D1%85%D1%80%D0%B8%D0%B4%D1%81%D0%BA%D0%B8+%D1%81%D0%B0%D0%BD%D1%9F%D0%B0%D0%BA 
16. Archivum Ottomanicum. Mouton. 1 Ιανουαρίου 2007. σελ. 174. 
17. Houtsma, M. Th. (1987). E. J. Brill's first encyclopaedia of Islam 1913-1936. σελ. 765. ISBN 9004082654. Ανακτήθηκε στις 4 Ιανουαρίου 2012. 
18. Smailagic, Nerkez (1990), Leksikon Islama, Sarajevo: Svjetlost, σελ. 515, ISBN 978-86-01-01813-6, OCLC 25241734, http://es.scribd.com/doc/39442123/LEKSIKON-ISLAMA-Nerkez-Smailagi%C4%87, ανακτήθηκε στις 28 December 2011 
19. Studime historike (στα Αλβανικά). Akademia e Shkencave, Instituti i Historisë. 1986. σελ. 91. Ανακτήθηκε στις 5 Ιανουαρίου 2012. 
20. Houtsma, M. Th. (1987). E. J. Brill's first encyclopaedia of Islam 1913-1936. σελ. 1178. ISBN 9004082654. Ανακτήθηκε στις 4 Ιανουαρίου 2012. 
21. Gjurmime albanologjike (στα Σερβικά). Pristina: Albanološki institut u Prištini. 1968. σελ. 177. Ανακτήθηκε στις 4 Ιανουαρίου 2012. 
22. http://tarihvemedeniyet.org/documents/makaleler/20.%20yy%20Osmanli%20Vilayetleri.pdf Ottoman Provinces before 1908
23. Shukarova, Aneta; Mitko B. Panov; Dragi Georgiev; Krste Bitovski; Ivan Katardžiev; Vanche Stojchev; Novica Veljanovski; Todor Chepreganov (2008), Todor Chepreganov, επιμ., History of the Macedonian People, Skopje: Institute of National History, σελ. 133, ISBN 978-9989-159-24-4, OCLC 276645834, https://www.scribd.com/doc/66035878/History-of-The-Macedonian-People-ed-Todor-Chepreganov-Institute-of-National-History-Skopje-2008, ανακτήθηκε στις 26 December 2011 
24. Shukarova, Aneta; Mitko B. Panov; Dragi Georgiev; Krste Bitovski; Ivan Katardžiev; Vanche Stojchev; Novica Veljanovski; Todor Chepreganov (2008), Todor Chepreganov, επιμ., History of the Macedonian People, Skopje: Institute of National History, σελ. 133, ISBN 978-9989-159-24-4, OCLC 276645834, https://www.scribd.com/doc/66035878/History-of-The-Macedonian-People-ed-Todor-Chepreganov-Institute-of-National-History-Skopje-2008, ανακτήθηκε στις 26 December 2011 
25. Bogdanov, Nada (1966), Enciklopedija Leksikografskog zavoda, 4, Zagreb: Jugoslavenski leksikografski zavod, σελ. 191, OCLC 3726191, https://books.google.com/books?id=hVAUAQAAIAAJ&q=%22ohridski+sand%C5%BEak%22, ανακτήθηκε στις 26 December 2011 
26. Matkovski, Aleksandar (1983). Otporot vo Makedonija vo vremeto na turskoto vladeenje: Buni i vostanija (στα Σλαβομακεδονικά). Skopje: Misla. σελ. 141. Ανακτήθηκε στις 26 Δεκεμβρίου 2011. За да се зголеми безбедноста во постојано побунетиот Охридски санџак, на 25 јули 1571 година била покрената акција овој санџак да се подели на два. 
27. Zirojević, Olga (1984), Crkve i manastiri na području Pećke patrijaršije do 1683. godine, Belgrade: Istorijski institut u Beogradu, σελ. 33, OCLC 15034890, https://books.google.com/books?id=isAYAAAAMAAJ&q=%22%D0%9F%D0%BE%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%83%D1%9B%D0%B5%D0%BC%D0%BE+%D0%BE%D0%B2%D0%B4%D0%B5%2C+%D0%B8%D0%B0%D0%BA%D0%BE+%D1%98%D0%B5+%D1%80%D0%B5%D1%87+%D0%BE+%D0%BF%D0%BE%D0%B4%D1%80%D1%83%D1%87%D1%98%D1%83+%D0%9E%D1%85%D1%80%D0%B8%D0%B4%D1%81%D0%BA%D0%B5+%D0%B0%D1%80%D1%85%D0%B8%D0%B5%D0%BF%D0%B8%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%BF%D0%B8%D1%98%D0%B5%2C+%D0%B4%D0%B0+%D1%98%D0%B5+1613.+%D0%B3%D0%BE%D0%B4%D0%B8%D0%BD%D0%B5+%D0%BD%D0%B0%D1%80%D0%B5%D1%92%D0%B5%D0%BD%D0%BE+%D1%80%D1%83%D1%88%D0%B5%D1%9A%D0%B5+%D0%BD%D0%BE%D0%B2%D0%BE%D0%B8%D0%B7%D0%B3%D1%80%D0%B0%D1%92%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%85+%D1%86%D1%80%D0%BA%D0%B0%D0%B2%D0%B0+%D0%BF%D0%BE+%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B8%D0%BC%D0%B0+%D1%83+%D0%BE%D1%85%D1%80%D0%B8%D0%B4%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%BC+%D1%81%D0%B0%D0%BD%D1%9F%D0%B0%D0%BA%D1%83.+%22, ανακτήθηκε στις 26 December 2011