Σαντζάκι του Αλατζά Χισάρ

Σαντζάκι της Αλατζά Χισάρ
1455–1830
Χώρα	Οθωμανική Αυτοκρατορία
Διοικητική υπαγωγή	Εγιαλέτι της Ρούμελης, Βιλαέτι της Βούδα και Βιλαέτι της Τεμεσβάρ
Πρωτεύουσα	Κρούσεβατς
Ίδρυση	1455
δεδομένα (π • σ • ε )

Το Σαντζάκι του Αλατζά Χισάρ ή Σαντζάκι του Κρούσεβατς (Τουρκικά: Alacahisar Sancağı, Σερβικά: Крушевачки санџак) ήταν διοικητική διαίρεση της Οθωμανικής αυτοκρατορίας στα εδάφη της σημερινής Σερβίας από το 1455^[1] έως το 1830.^[2]

Διοικητικό κέντρο ήταν η πόλη Αλατζά Χισάρ, το σημερινό Κρούσεβατς, η Τουρκική ονομασία Αλατζά Χισάρ σημαίνει "πολύχρωμη πόλη".^[3]

Ιστορία

Μετά τον θάνατο του Δεσπότη Στέφαν Λαζάρεβιτς ο Μουράτ Β΄ εισέβαλε το 1428 στο Σερβικό δεσποτάτο κατέλαβε την πρωτεύουσα του το Κρούσεβατς, το κράτησε για δικό του^[4] και άφησε το υπόλοιπο δεσποτάτο στον νέο δεσπότη Μπράνκοβιτς φόρου υποτελή του.^[4] Το 1451 όταν ο Μουράτ Β΄ έγινε σουλτάνος, οι Σέρβοι ανακατέλαβαν το Κρούσεβατς και τα περίχωρα του^[5]. Ο Μωάμεθ Β΄ τότε εξεστράτευσε στη Σερβία από το 1454 μέχρι το 1459 οπότε κατέλαβε και προσάρτησε το Δεσποτάτο της Σερβίας στην Οθωμανική αυτοκρατορία.

Στο χρονικό διάστημα μεταξύ 1455 και 1541 το Σαντζάκι ανήκε στο Βιλαέτι της Ρωμυλίας. Μετά την ίδρυση του Βιλαετίου της Βούδας το 1541 έγινε τμήμα του με πολλά άλλα σαντζάκια^[6]. Στις αρχές του 17ου αιώνα το Σαντζάκι ήταν και πάλι μέρος του Βιλαετίου της Ρωμυλίας^[7].

Η πόλη Αλέκσινατς αναφέρθηκε για πρώτη φορά το 1516 τμήμα του Σαντζακίου του Αλατζά Χισάρ^[8]. Το ίδιο έτος υπήρχαν 1.000 βοϊνούκοι στην Κρούσεβατς^[9].

Το 16ο αιώνα το Σαντζάκι είχε τους εξής ναχιγιέδες : Αλατζά Χισάρ (Κρούσεβατς), Μεντβέντια, Προκούπλιε, Ζαγκράτα, Ντουμπόκιτσα, Κοζνίκ, Κουρσουμλία, Πέτρους, Μπόβαν, Πολιανίτσα, Κισλίνα και Ιζμορνικ^[10][11]. Τον 17ο αιώνα το σαντζάκι είχε τους ακόλουθους καζάδες : Αλατζά Χισάρ, Προκούπλιε, Μεντβέντια, Μποβάν, Παρασίν και Κοζνίκ.

Το 1493 σαντζάκ-μπέης ήταν ο Ισμαήλ Μπέης ο οποίος συμμετείχε στη Μάχη του πεδίου Κρμπάβα^[12]. Ο Ντελής Χασάν πασάς ήταν σαντζάκ-μπέης από το 1720 μέχρι το 1739^[13]. Κατάφερε να συγχωνεύσει πολλά μικρά τσιφλίκια σε ένα μεγάλο με τη δολοφονία πολλών τοπικών σπαχήδων και ζαΐμηδων, χωρίς να υποστεί κυρώσεις, παρά τις πολλές επίσημες έρευνες^[14]. Το 1793 μετατέθηκε στην Πρίζρεν και στη συνέχεια στην Οχρίδα^[14]. Το 1789 κατά τη διάρκεια του Ρωσοτουρκικού πολέμου (1787-1792) ο Σεχσουβάρ Αμπντί Πασάς της Σκόδρας διορίστηκε σαντζάκ-μπέης ^[14][15]. Την περίοδο μεταξύ 1794 και 1830 ο σαντζάκ-μπέης ήταν ο Σασίτ Πασάς^[16].

Το 1455, το σαντζάκι είχε 170 τιμάρια εκ των οποίων 27 ήταν στα χέρια χριστιανών^[17]. Οθωμανικές πηγές αναφέρουν ότι ένα κύμα προσφύγων Βλάχων εγκαταστάθηκαν στο Σαντζάκι του Σμεντέρεβο και ένα μεγάλο μέρος της στο Σαντζάκι του Κρούσεβατς και στο Σαντζάκι της Βούδα^[18].

Παραπομπές

1. Nikola Konstandinović (1970). Beogradski pašaluk. σελ. 6. Ανακτήθηκε στις 8 Μαρτίου 2013. Крушевачки санџак који је образован још 1455 г., пре Смедерев- ског санџака, ... 
2. Leskovački zbornik. 1973. σελ. 27. Ανακτήθηκε στις 8 Μαρτίου 2013. Умро је 1830. годи- не, таман када је догорело постојање ха- лаџа хисарског санџака 
3. Drustvo Istoricara Bosne i Hercegovine, Sarajevo (1950). Godisnjak. σελ. 178. Ανακτήθηκε στις 10 Μαρτίου 2013. Санџак Крушевац (А1аса Шзаг) Град Крушевац, некадању престоницу кнеза Лазара, Турци су~ дефинитивно посјели г. 1455, дали му име Алаџа Хисар (Шарен град) и претворили га у средиште истоименог санџака 
4. Shaw 1976, p. 48
5. Celâl Güzel 2002, "When Mehmed II succeeded to the throne in 1451, the Serbian Despot captured Alaca Hisar and its environs, but ..."
6. Radovan Samardžić (1981). Istorija srpskog naroda. Srpska književna zadruga. σελ. 51. Ανακτήθηκε στις 10 Μαρτίου 2013. Кад је 1541. основан Будимски ејалет, овој области је придружено неколико санџака Румелијског ејалета, »и то Вучитрн, Крушевац, Смедерево, Зворник, Срем, Пожега и др.« Санџак Крушевац је 1558. издвојен из Будимског 
7. Annuaire de la Société historique de Bosnie et Herzégovine. Istorisko društvo Bosne i Hercegovine. 1952. σελ. 194. Ανακτήθηκε στις 10 Μαρτίου 2013. 
8. NIN. nedeljne informativne novine. 2795-2806. Politika. 2004. Ανακτήθηκε στις 6 Μαρτίου 2013. „Алексинац се први пут спомиње 1516. године.у дефтеру за крушевачки санџак, 
9. Österreichische Osthefte. LIT Verlag Münster. 2005. σελίδες 148–. ISBN 978-3-8258-9539-6. Ανακτήθηκε στις 8 Μαρτίου 2013. 
10. Zbornik Istorijskog muzeja Srbije. Muzej. 1975. σελ. 51. Ανακτήθηκε στις 6 Μαρτίου 2013. 
11. Владимир Бабић (1960). Историја народа Југославије. Просвета. σελ. 65. Ανακτήθηκε στις 6 Μαρτίου 2013. 
12. Starine. Akademija. 1937. σελ. 139. Ανακτήθηκε στις 10 Μαρτίου 2013. 
13. Leskovački zbornik. 1971. σελ. 9. Ανακτήθηκε στις 10 Μαρτίου 2013. ...може се открити да је њихов родоначелник Дели Хасан-паша, ко- ји је био крушевачки санџакбег до 1739. го- дине. 
14. Milosav M. Đorđević (2000). Razbojna. Kulturno prosvetna zajednica Srbije. σελ. 79. Ανακτήθηκε στις 10 Μαρτίου 2013. 
15. Antonije Isaković· Srpska akademija nauka i umetnosti. Međuodeljenjski odbor za proučavanje Kosova (1998). Kosovsko-Metohijski zbornik. Srpska Akademija nauk i umetnosti. σελ. 60. Ανακτήθηκε στις 8 Μαρτίου 2013. ...нарочито под крушевачким саниакбегом Шехсувар (Шашит пашом) пореклом из Скадра 
16. Ljubiša Đidić· Života Radojičić (1988). Kruševac. Bagdala. σελ. 78. Ανακτήθηκε στις 10 Μαρτίου 2013. У току руско-турског рата у Крушевцу се налази Шехсувар Абди паша. Године 1794. санџакбег је Сашит паша који на овом положају остаје до 1830. го- дине. 
17. Hamzaoǧlu 2004, p. 62: "1455 yılında Alacahisar Sancağı'nda varolan 170 tımardan 27'si Hıristiyanların elinde bulunuyordu"
18. Balkan Studies. The Institute. 1986. σελ. 10. Ανακτήθηκε στις 10 Μαρτίου 2013. Turkish sources declare that a wave of Vlah herdsmen flowed into Smederevo sandzak and a large part of Krusevac and Vidin sandzak