Zielina

Zielina

wieś
Widok ogólny
Państwo	Polska
Województwo	opolskie
Powiat	krapkowicki
Gmina	Strzeleczki
Liczba ludności	650
Strefa numeracyjna	77
Kod pocztowy	47-370[2]
Tablice rejestracyjne	OKR
SIMC	0503652
Położenie na mapie gminy Strzeleczki Zielina
Położenie na mapie Polski Zielina
Położenie na mapie województwa opolskiego Zielina
Położenie na mapie powiatu krapkowickiego Zielina
50°26′26″N 17°47′32″E[1]

Zielina (dodatkowa nazwa w j. niem. Zellin) – wieś w Polsce, położona w województwie opolskim, w powiecie krapkowickim, w gminie Strzeleczki. Historycznie leży na Górnym Śląsku, na ziemi prudnickiej.

W latach 1945–1954 miejscowość należała do gminy Strzeleczki w powiecie prudnickim. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do ówczesnego województwa opolskiego.

Nazwa

12 listopada 1946 r. nadano miejscowości, wówczas administracyjnie należącej do powiatu prudnickiego, polską nazwę Zielina^[3].

Historia

Pieczęć Zieliny (1911)

Do 1742 wieś należała do powiatu sądowego głogóweckiego w Monarchii Habsburgów^[4]. Po I wojnie śląskiej znalazła się w granicach Królestwa Prus i weszła w skład powiatu prudnickiego w prowincji Śląsk^[5]. Wieś posiadała swoją własną pieczęć, która przedstawiała w polu snop zboża, a w otoku napis: GEMEINDE ZELLIN / KREIS NEUSTADT O/S (pol. Gmina Zielina / Powiat Prudnicki, Górny Śląsk)^[6].

Zielina (Celiny) wśród miejscowości ziemi prudnickiej na czeskiej mapie z 1922

W 1909 założono w Zielinie jednostkę ochotniczej straży pożarnej^[7]. Według spisu ludności z 1 grudnia 1910, na 663 mieszkańców Zieliny 276 posługiwało się językiem niemieckim, 373 językiem polskim, a 14 było dwujęzycznych^[8]. W 1921 w zasięgu plebiscytu na Górnym Śląsku znalazła się tylko część powiatu prudnickiego. Zielina znalazła się po stronie wschodniej, w obszarze objętym plebiscytem^[9], w obwodzie nr 9 powiatu prudnickiego^[10]. 27 lutego 1921 w Zielinie odbył się polski wiec^[11]. Po stronie polskiej w III powstaniu śląskim, w 3. kompanii prudnickiej służyli mieszkańcy Zieliny^[12].

Do 1956 roku Zielina należała do powiatu prudnickiego. W związku z reformą administracyjną, w 1956 Zielina została odłączona od powiatu prudnickiego i przyłączona do nowo utworzonego krapkowickiego^[13].

W 1948 w Zielinie funkcjonował jeden z trzech w powiecie prudnickim ośrodków zdrowia. Wieś była siedzibą jednego z rejonów Ubezpieczalni Społecznej w Prudniku^[14]. W 1950 dyrektorstwo szpitala w Prudniku utworzyło izbę porodową w Zielinie^[15]. 15 października 2006 oddano do użytku nową remizę ochotniczej straży pożarnej^[16].

Mieszkańcy

Tablica z podwójną nazwą przed wjazdem do Zieliny od strony Prudnika

Miejscowość zamieszkiwana jest przez mniejszość niemiecką oraz Ślązaków. Mieszkańcy wsi posługują się gwarą prudnicką, będącą odmianą dialektu śląskiego. Należą do podgrupy gwarowej nazywanej Podlesioki^[17].

Liczba mieszkańców wsi

• 1871 – 541^[18]
• 1885 – 574^[19]
• 1905 – 654^[20]
• 1910 – 663^[8]
• 1933 – 885^[21]
• 1939 – 1448^[21]
• 1966 – 728^[22]
• 1998 – 651^[23]
• 2002 – 695^[23]
• 2009 – 670^[23]
• 2010 – 654^[24]
• 2011 – 645^[23]
• 2021 – 547^[23]

Transport

Transport drogowy

Przez Zielinę przebiega droga wojewódzka:

• 409 Dębina – Strzelce Opolskie

Zielina posiada połączenia autobusowe z Moszną, Opolem, Prudnikiem, Strzeleczkami, Krapkowicami^[25].

Transport kolejowy

W rejonie miejscowości przebiega linia kolejowa nr 306, łącząca Prudnik z Krapkowicami przez Białą i Strzeleczki. Najbliższa czynna stacja kolejowa znajduje się w Prudniku. Na bocznicy między składem militarnym w lesie koło Strzeleczek a Prudnikiem odbywa się wojskowy ruch transportowy^[26].

Transport rowerowy

W 2020 ukończono budowę ścieżki rowerowej z Prudnika do Mosznej, przedłużonej w 2021 do Zieliny^[27]. Ścieżka długości ponad 20 km zaczyna się w Prudniku przy rondzie im. Stanisława Szozdy i prowadzi wzdłuż dróg wojewódzkich nr 414 i 409 przez Lubrzę, Dobroszewice, Białą, Krobusz, Dębinę i Moszną^[28], kończąc się w Zielinie^[27].

Turystyka

Oddział PTTK „Sudetów Wschodnich” w Prudniku ustanowił turystyczną Odznakę Krajoznawczą Ziemi Prudnickiej, którą zdobywa się poprzez zwiedzenie odpowiedniej liczby obiektów w miejscowościach położonych na ziemi prudnickiej, w tym w Zielinie^[29].

12 lipca 2010, w ramach organizowanego w Prudniku VI Europejskiego Tygodnia Turystyki Rowerowej, w którym wzięli udział rowerzyści z całej Europy, przez Zielinę prowadziła trasa „Szlakiem Pielgrzyma”^[30].

Bezpieczeństwo

W zakresie ochrony przeciwpożarowej oraz innych miejscowych zagrożeń w Zielinie działa jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej, zrzeszona w Związku Ochotniczych Straży Pożarnych RP w Strzeleczkach^[31]. Do 1998 bezpieczeństwo pożarowe w Zielinie było nadzorowane przez Komendę Rejonową PSP w Prudniku^[32].

Miejscowość jest pod opieką dzielnicowego rejonu służbowego nr 8 Komendy Powiatowej Policji w Krapkowicach^[33].

Teren wsi, jak i całej gminy Strzeleczki, położony jest w strefie nadgranicznej w związku z czym Straż Graniczna dysponuje, na tym obszarze, specjalnymi kompetencjami w zakresie bezpieczeństwa^[34]. Gminę Strzeleczki obejmuje zasięgiem służbowym placówka Straży Granicznej w Opolu ze Śląskiego Oddziału SG^[35].

Ludzie związani z Zieliną

• Helmut Foreiter (1958–2008) – piłkarz, urodzony w Zielinie

Przypisy

1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 9 stycznia 2024, identyfikator PRNG: 161181
2. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1621 [zarchiwizowane 2022-10-26] .
3. Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262).
4. Johann WolfgangJ.W. Wieland Johann WolfgangJ.W., Principatus Silesiae Oppoliensis exactissima Tabula geographica, sistens Circulus Oppoliensem Ober-Glogau Gros Strehliz, Cosel, Tost, Rosenberg, Falckenberg & Lubleniz, Norimbergae: ab Homannianis Heredibus. Cum Spec. S. Caes. Rque Mtis Privilegio, 1736 . Brak numerów stron w książce
5. AndrzejA. Dereń AndrzejA., XVIII-wieczna rewolucja, „Tygodnik Prudnicki”, Antoni Weigt – redaktor naczelny, 18 (441), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 6 kwietnia 1999, s. 17, ISSN 1231-904X .
6. 1074 Zellin (Zielina) III [online], Pieczęcie gminne na Śląsku, 20 sierpnia 2021 [dostęp 2024-01-11]  (pol.).
7. Stuletnie tradycje, „Tygodnik Prudnicki”, Andrzej Dereń – redaktor naczelny, 20 (960), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 20 maja 2009, s. 14, ISSN 1231-904X .
8. KazimierzK. Nabzdyk KazimierzK., Rezultaty wyborów w powiecie prudnickim na początku XX wieku – szkic demograficzny, „Ziemia Prudnicka”, Andrzej Dereń – redaktor naczelny, Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 2007, s. 75 .
9. Natomiast z pow. prudnickiego należą do terenu plebiscytowego tylko następujące gminy, które tutaj poniżej według polskich i niemieckich nazw imiennie podajemy, „Instrukcja dla Komitetów Parytetycznych”, 2, 1921, s. 24 .
10. Hellfeier 2014 ↓, s. 100.
11. Polska Niedziela w powiecie prudnickim, „Gazeta Opolska”, Bronisław Koraszewski – redaktor naczelny, 51, Opole: Nakładem i drukiem wydawnictwa „Gazety Opolskiej”, 4 marca 1921, s. 4 .
12. Hellfeier 2014 ↓, s. 104.
13. AndrzejA. Dereń AndrzejA., Historia Powiatu Prudnickiego [online], powiatprudnicki.pl [dostęp 2022-04-17]  (pol.).
14. KazimierzK. Kanwiszer KazimierzK., Przeszłość i teraźniejszość Ziemi Prudnickiej, „Nowiny Opolskie”, 48 (113), Opole: Drukiem i nakładem „Drukarni Spółkowej”, 8 grudnia 1948, s. 20 .
15. AdamA. Kasprowicz AdamA., Miałem pełne ręce roboty, „Głos Włókniarza”, Antoni Weigt – redaktor naczelny, 538, Prudnik: Samorząd Robotniczego PZPB, 1 maja 1985, s. 9 .
16. Nowa remiza, „Tygodnik Prudnicki”, Andrzej Dereń – redaktor naczelny, 39 (821), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 27 września 2006, s. 3, ISSN 1231-904X .
17. RobertR. Hellfeier RobertR., Chrzelicka mowa? cz. I, „Panorama Bialska”, Rafał Magosz – redaktor naczelny, 6 (279), Biała: Gminne Centrum Kultury, czerwiec 2018, s. 8, ISSN 1232-7352 .
18. Kreis Neustadt O.S. (1. Dezember 1871) [online], AGOFF [dostęp 2024-06-14]  (niem.).
19. Kreis Neustadt O.S. (1. Dezember 1885) [online], AGOFF [dostęp 2024-06-14]  (niem.).
20. Kreis Neustadt O.S. (1. Dezember 1905) [online], AGOFF [dostęp 2024-06-14]  (niem.).
21. Deutsche Verwaltungsgeschichte Schlesien, Kreis Neustadt [online], treemagic.org [dostęp 2024-04-18] [zarchiwizowane z adresu 2023-04-13]  (niem.).
22. Ludność wiejska. Wyniki badania struktury ludności wsi z dnia 15 X 1966, Opole: Wojewódzki Urząd Statystyczny w Opolu, 1969, s. 219 .
23. Zielina [online], Polska w liczbach [dostęp 2024-04-18] , liczba ludności na podstawie danych GUS.
24. Największe Strzeleczki, najmniejsze Urszulanowice, „Tygodnik Prudnicki”, 11 (1055), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 16 marca 2011, s. 15, ISSN 1231-904X .
25. Rozkład jazdy PKS na przystanku Zielina, gm. Strzeleczki [online], e-podroznik.pl [dostęp 2023-11-24] .
26. Wielkie ćwiczenia. Nam niedogodności nie grożą, „Tygodnik Prudnicki”, Andrzej Dereń – redaktor naczelny, 8 (1722), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 21 lutego 2024, s. 6, ISSN 1231-904X .
27. AndrzejA. Dereń AndrzejA., Dalej, niż do Mosznej [online], Teraz Prudnik!, 20 czerwca 2021 [dostęp 2024-04-26]  (pol.).
28. Ścieżka rowerowa Prudnik-Moszna [online], visitopolskie.pl [dostęp 2024-04-26]  (pol.).
29. Regulamin Odznaki Krajoznawczej Ziemi Prudnickiej [online], prudnik.pttk.pl [dostęp 2024-01-01] .
30. Trasy rowerowe VI ETTR w Prudniku, „Tygodnik Prudnicki”, Andrzej Dereń – redaktor naczelny, 27 (1019), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 7 lipca 2010, s. 20–21, ISSN 1231-904X .
31. BronisławB. Kurpiela BronisławB., Sprawozdanie z działalności Zarządu Oddziału Gminnego Związku Ochotniczych Straży Pożarnych Rzeczypospolitej Polskiej w Strzeleczkach za lata 2006–2010 [online], strzeleczki.pl [dostęp 2024-02-25] .
32. Kasza 2020 ↓, s. 581.
33. Komenda Powiatowa Policji w Krapkowicach [online], krapkowice.policja.gov.pl [dostęp 2024-02-24]  (pol.).
34. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 29 sierpnia 2005 r. w sprawie wykazu gmin i innych jednostek zasadniczego podziału terytorialnego państwa położonych w strefie nadgranicznej oraz tablicy określającej zasięg tej strefy (Dz.U. z 2005 r. nr 188, poz. 1580).
35. PSG w Opolu [online], slaski.strazgraniczna.pl, 19 sierpnia 2012 [dostęp 2024-05-08] .

Bibliografia

• RobertR. Hellfeier RobertR., Smolarnia – 350 lat historii, Smolarnia: Gmina Strzeleczki, 2014, ISBN 978-83-63233-26-6 .
• Ryszard Kasza: Ulicami Prudnika z historią i fotografią w tle. Przemysław Birna, Franciszek Dendewicz, Piotr Kulczyk. Prudnik: Powiat Prudnicki, 2020. ISBN 978-83-954314-5-6.