Program Drugi nadawany jest w ramach niekodowanego (bezpłatnego w odbiorze) ogólnopolskiego trzeciego multipleksu naziemnej telewizji cyfrowej (MUX 3). Dostępny jest również we wszystkich sieciach kablowych i na satelitarnych platformach cyfrowych w związku z tzw. zasadą must carry, czyli zapisanym w ustawie o radiofonii i telewizji obowiązkiem oferowania przez każdego operatora telewizyjnego siedmiu kanałów telewizyjnych (TVP1, TVP2 i TVP3 oraz cztery kanały komercyjne – TVN, Polsat, TV4 i TV Puls)[5]. TVP2 można oglądać za darmo także w Internecie za pośrednictwem takich serwisów jak TVP VOD i TVP GO.
Historia
Początki
Program Drugi przechodził przez lata wiele transformacji. 2 października 1970 roku, kiedy rozpoczęto emisję programu drugiego Telewizji Polskiej, prezes RadiokomitetuWłodzimierz Sokorski podczas uroczystej mowy oświadczył, że uruchomienie nowego programu jest wyrazem „troski o edukację i kulturę narodu”. Dwójka początkowo była programem edukacyjnym, która nadawała głównie audycje naukowo-oświatowe, z nauką języków obcych włącznie; dlatego w Dwójce nadawano też zagraniczne filmy w wersji oryginalnej w cyklach takich jak np. Kino wersji oryginalnej[6] czy nieco późniejsze Kino poliglotów[7]. W zamierzeniu miała ona upowszechniać także osiągnięcia teatru, filmu i dobrej rozrywki[8][9][10].
Dwójka nadawała też bloki programowe poświęcone krajom „demokracji ludowej” typu Dzień Czechosłowacji w TP[11], Dzień Jugosławii w TVP[12], gdzie nadawano filmy dokumentalne i fabularne oraz programy rozrywkowe pochodzące z tych państw, ale były prezentowane również niektóre państwa zachodnie (np. Dzień francuski w TVP[13], Dzień austriacki w TVP[14]). W programie nadawane były także w tamtym okresie bloki powtórkowe Studio Bis[15] oraz Spotkajmy się raz jeszcze[16].
W święta Bożego Narodzenia, w Wielkanoc oraz w sylwestra i Nowy Rok Dwójka przygotowywała specjalne bloki filmowe np. Klasycy literatury na ekranie[17], Adaptacje filmowe literatury światowej[18], Sylwestrowy cocktail[19], Noworoczny relaks[19], a także inne bloki poświęcone twórczości jednego artysty tak jak np. Dzień autorski...[20] Przez całe lata siedemdziesiąte program ten nie miał odrębnego oblicza od Jedynki. Zapowiadali w nim ci sami spikerzy, niemal identyczna była stara oprawa programu.
Nowe oblicze Dwójki po stanie wojennym
Po ostatecznym zniesieniu stanu wojennego w 1983 roku i powrocie do stałego nadawania, zaczęto realizować koncepcję Dwójki jako kanału o własnym, wyraźniejszym obliczu, mogącego stanowić istotne urozmaicenie oferty programowej. Na początek postawiono głównie na serie dokumentalne mówiące o wybitnych artystach w szczególności o pisarzach (cykl Wielcy pisarze), seriale podróżnicze oraz cykle poświęcone arcydziełom kinematografii, zarówno ujęte w cykle autorskie (np. filmy Woody’ego Allena, Ingmara Bergmana), jak i w cykle tematyczne (np. Kino Ameryki Łacińskiej)[8].
Kiedy dyrektorem Dwójki został Zbigniew Napierała na antenie pojawiło się więcej programów o muzyce poważnej, która zajmowała wtedy aż 11% czasu antenowego. Dwójka zyskała nową „twarz”, kiedy dyrektorem został Józef Węgrzyn, który postanowił wprowadzić więcej programów rozrywkowych i publicystycznych (jego pomysłem była m.in. Panorama dnia), oryginalne studio spikerskie i zupełnie nowy zespół spikerów – prezenterów. W tym czasie debiutowały w Dwójce m.in. Iwona Kubicz, Jolanta Fajkowska czy Grażyna Torbicka. Nadawano coraz więcej ciekawych programów, a filmy prezentowane były zawsze tak, aby ich czas emisji nie pokrywał się z filmami w Jedynce[8].
Dwójka po 1989 roku
Współcześnie Dwójka jest kanałem telewizyjnym o bardzo różnorodnym programie, jednak mimo programowej różnorodności w ostatnich latach w Dwójce dominowała rozrywka, ale w ramówce pojawiają się także różne programy kulturalne[21][22][23]. Wiosną 2016 roku, za kadencji Macieja Chmiela, do ramówki Dwójki trafiły na krótko nowe programy kulturalne – Śniadanie na trawie i edukacyjne – Dzika muzyka, a także program czerpiący z tradycji kabaretu literackiego – Komediowa Scena Dwójki[23]. W marcu 2016 roku TVP2 wyemitowała premierowe odcinki Sondy 2[24] – programu popularnonaukowego, stanowiącego kontynuację kultowej serii telewizyjnej z lat 70. Gospodarzem Sondy 2 był dr Tomasz Rożek. Program został przeniesiony do TVP1 jesienią 2017 roku, gdzie był nadawany do 2018 roku.
Kalendarium
2 października 1970 o godz. 18:55[8] – rozpoczęto emisję II programu Telewizji Polskiej. Dwójka rozpoczęła nadawanie inauguracyjnym przemówieniem prezesa RadiokomitetuWłodzimierza Sokorskiego, który oświadczył, że rusza Program II jako wyraz „troski o edukację i kulturę narodu”. Zaraz po uroczystej mowie prezesa wyemitowano Felieton z przyszłości z głównym udziałem Stanisława Lema. Dwójka miała być programem edukacyjnym początkowo nadawanym pięć dni w tygodniu. Obok przewagi audycji naukowo-oświatowych, z nauką języków obcych włącznie. Miała ona upowszechniać osiągnięcia teatru, filmu i dobrej rozrywki. Początkowo Dwójkę, którą mogli oglądać widzowie Warszawy, Łodzi, Katowic i Krakowa, nadawano tylko przez 5 dni w tygodniu w godzinach 18.00-22.30[8][9][10].
18 marca 1971 – po kilku latach doświadczalnych programów, zaczęto nadawać raz w tygodniu (w każdy czwartek) półgodzinne programy kolorowe[10].
22 lipca 1971 – wyemitowano pierwszy spektakl teatralny w kolorze. Była to adaptacja utworu CzechowaO szkodliwości palenia tytoniu, w reżyserii Jerzego Antczaka[10].
6 grudnia 1971 – początek codziennych transmisji w kolorze z obrad zjazdu PZPR[10].
1973 – Dwójka rozpoczęła emisję Galerii 33 milionów, cyklu o współczesnej plastyce, którego autorem, realizatorem i prowadzącym był Franciszek Kuduk. Kolejne wydania prezentowały sylwetki i twórczość najciekawszych polskich artystów, m.in. Stefana Gierowskiego, Czesława Rzepińskiego, Edwarda Dwurnika, Zdzisława Beksińskiego, Władysława Hasiora, Mieczysława Wejmana i wielu innych. Każde wydanie poświęcone było jednemu twórcy, cykl realizowano w pracowniach artystów, co sprzyjało bezpośrednim rozmowom i prezentacji dzieł sztuki. Galeria 33 milionów cieszyła się dużym uznaniem zarówno widzów, jak i krytyków, i miała duży udział w podnoszeniu ogólnego poziomu kultury plastycznej społeczeństwa polskiego. Program ukazywał się z przerwami przez 20 lat, w ostatnim okresie pod nazwą Galeria 38 milionów[10].
4 lutego 1974 – Program Drugi zaczął być nadawany codziennie[10].
30 listopada 1974 – ruszyło legendarne Studio 2, którego pomysłodawcą był Mariusz Walter. Był to program rozrywkowy z udziałem gwiazd, realizowany w koncepcji show. Niemal natychmiast został przeniesiony do TVP1. Dopiero po zakończeniu dekady Edwarda Gierka i tym samym złotych czasów telewizji, Studio 2 – już znacznie skromniejsze w treści i formie – powróciło do Dwójki jako blok nieco bardziej atrakcyjnych niż na co dzień programów weekendowych[3].
13 grudnia 1981 – zawieszenie emisji Dwójki w związku z wprowadzeniem stanu wojennego[10].
15 lutego 1982 – wznowiono emisję Dwójki. Oprócz programu lokalnego i Dziennika Telewizyjnego widzowie Dwójki mogli obejrzeć jeszcze W starym kinie[25].
luty 1982 – ludzie głusi i niedosłyszący mogli odbierać główne wydanie Dziennika Telewizyjnego. Dziennik z udziałem tłumacza migowego nadawany był w II Programie TVP w soboty i niedziele. Do roku 1987, w którym zaprzestano retransmisji Dziennika przez Dwójkę, nadano łącznie ponad 500 wydań dla głuchych[10].
1 lipca 1983[26][27] – 23 grudnia 1983[28][29] – kolejne zawieszenie nadawania, z czego do 30 września we wszystkie dni, a od 1 października emisja programu była tylko w soboty i w niedziele[30].
1988 – premiera programu Bliżej świata, czyli 85-minutowego magazynu ukazującego przegląd najciekawszych wydarzeń tygodnia, ilustrowany materiałami filmowymi, wybranymi z przekazów satelitarnych, gdzie w roli komentatorów występowali korespondenci zagraniczni, przebywający w Polsce (do 1991 roku)[10].
30 grudnia 1988 – premiera pierwszej polskiej telenoweli W labiryncie[33], która była emitowana do 1990 roku.
26 października 1989 – premiera programu Perły z lamusa, którego formuła polegała na emisji filmu poprzedzonej krótką rozmową Zygmunta Kałużyńskiego i Tomasza Raczka (do 1999 roku)[34].
styczeń 1997 – wraz z TVP1 zaczyna nadawać dźwięk stereo w systemie NICAM[43][44].
15 czerwca 1997 – uruchomienie osobnej Telegazety TVP2 (dotychczas Jedynka i Dwójka nadawały tę samą wersję teletekstu)[45].
26 grudnia 1997 – premiera pierwszego odcinka telenoweli Złotopolscy emitowanej do 2010 roku[46].
12 września 1998 – premiera pierwszego odcinka programu kulinarnego Roberta Makłowicza nadawanego do 2017 roku pod wieloma tytułami, a ostatnim z nich był Makłowicz w podróży.
7 marca 2003 – zmiana logo i oprawy graficznej, tak jak w pozostałych programach Telewizji Polskiej (do dotychczasowej cyfry 2 dodano nowe logo TVP na pomarańczowym tle)[50].
15 grudnia 2005 – emisja pierwszego odcinka serialu kryminalnego Pitbull emitowanego do 2008 roku[51]
2 września 2006 – ostatnie wydanie teleturnieju Wielka gra
styczeń 2007 – zdjęto z anteny Studio Teatralne Dwójki prezentujące głównie polską dramaturgię współczesną[52]. W 2014 roku zostało na krótko przywrócone, ponieważ na początku 2017 roku zostało ponownie zdjęte z anteny[53][54].
27 września 2007 – premiera pierwszego odcinka telenoweli Barwy szczęścia[55].
7 września 2008 – premiera pierwszego odcinka serialu historyczno-wojennego Czas honoru emitowanego do 2013 roku[56].
3 września 2021 –28 sierpnia 2023[75] – zmiana logo i oprawy graficznej. Mimo tego pozostało dotychczasowe logo ekranowe, również na stronie internetowej[76].
14 lutego 2022 – TVP2 można oglądać bezpłatnie dzięki aplikacji TVP GO dostępnej na systemach iOS i Android[77].
25 lipca 2022 – 18 listopada 2022 – w tym okresie Dwójka była dostępna na testowym multipleksie TVP w standardzie DVB-T2/HEVC[78][79].
1 czerwca 2023 – TVP2 można oglądać bezpłatnie w serwisie internetowym i aplikacji TVP VOD[80][81].
1 września 2024 – ostatnie wydanie Panoramy w TVP2[84].
Programy emitowane w TVP2
TVP2 obecnie prezentuje m.in.: programy rozrywkowe, teleturnieje, filmy i seriale, koncerty, transmisje z uroczystości państwowych, programy religijne, cykle dokumentalne. Nie brakuje też pozycji emitowanych z teletekstem dla niesłyszących[85].
W poszukiwaniu dobrego filmu (od 2024 roku) – magazyn filmowy, który prowadzą Katarzyna Borowiecka i Igor Kierkosz[96]
Pasma filmowe
Kino bez granic
Kino relaks
Organizacja imprez masowych
Stacja pokazuje także koncerty. Wśród nich są: Sylwester Marzeń[97], Festiwal Muzyki Tanecznej w Kielcach[98], Wakacyjna Trasa Dwójki[99] czy koncert noworoczny z Wiednia[97].
Pierwsze cztery oznaczenia nie były używane stale w trakcie programu. Używano ich tylko podczas pauz, identów i programów dnia. Dopiero pod koniec 1991 roku stacja rozpoczęła testowe nadawanie programu z logiem na wizji (wówczas piątym)[101]. W czasie testów zmieniano jego wielkość i położenie na ekranie. Regularną emisję programu z logiem na wizji (wówczas szóstym) w prawym górnym rogu ekranu stacja zaczęła w połowie (prawdopodobnie w czerwcu) 1993 roku[102]. Ponadto logo było też w lewym górnym rogu ekranu, jak przez pewien czas podczas trwania teleturnieju Wielka gra, gdzie po prawej stronie ekranu wyświetlany był zegar odmierzający czas na odpowiedź gracza[103] oraz podczas transmisji meczów sportowych (gdzie po prawej stronie był wynik meczu). Pierwotnie logo nie było emitowane także w czasie trwania programów informacyjnych[104].
Czarny napis TVP oraz duża kreskowana cyfra 2 na białym tle.
ok. 1975–1976
Na beżowym tle czerwony napis TELEWIZJA POLSKA znajdujący się na górze, na dole wielka czerwona cyfra 2 przy której po lewej stronie napisany na ukos czerwony napis PROGRAM.
ok. 1976–1985
Charakterystyczne logo TP (Telewizji Polskiej) – litery T i P były połączone w naturalny sposób w biało-czerwonym kolorze na czarnym tle z białymi napisami (górny: Telewizja Polska; dolny: Program 2). Zaprojektowane zostało przez Romana Duszka[106].
ok. 1983–1986
Na czarnym tle pomarańczowe linie, w środku przykrzywiona cyfra „2” i po prawej napis PROGRAM. W czasie wydarzeń zamiast napisu PROGRAM był tytuł trwającego wydarzenia (np.: Sylwester w Dwójce)[107].
ok. 1986–1992
Stylizowana cyfra „2” składająca się z trzech części.
1 marca 1992 – 19 kwietnia 2000
„Gruba” cyfra „2”. Początkowo logo wyświetlane na ekranie było półprzezroczyste, później stało się białe. Zmieniały się także wielkość oraz położenie.
20 kwietnia 2000 – 6 marca 2003
Chudsza niż przedtem, pochyła cyfra 2. Była wyświetlana na ekranie w trakcie emisji do 6 marca 2003 roku, lecz w takim kształcie występowała w identach, dżinglach reklamowych, pauzach i programach dnia aż do maja 2007 roku[108].
od 7 marca 2003
Logo TVP i niepochyła cyfra „2” na pomarańczowym tle[109]. Występowało również w odwrotnej wersji kolorystycznej, a najczęściej można je było zauważyć w programach dnia dla prasy, przy patronatach medialnych oraz w oprawie graficznej od 28 sierpnia 2023[110]. Od 3 września 2021 roku do ok. 5:00 dnia 28 sierpnia 2023 roku logo nie było obecne w oprawie graficznej, ale również w tym czasie służyło jako ekranowe oraz wykorzystywano je na stronach internetowych[111].
3 września 2021 – 28 sierpnia 2023 (tylko w identach)
Logo stacji zostało ograniczone do białego napisu TVP2 na pomarańczowym tle. Wprowadzenie nowego logotypu nie wiązało się jednak ze zmianą logotypu widocznego w prawym górnym rogu w trakcie nadawania audycji czy identyfikacji na stronach internetowych, a jedynie w oprawie graficznej materiałów autopromocyjnych, identów i każdej z form reklamy[112].
Cyfra 2 w logotypie stacji jest kolorowa i przybiera barwy zgodne z oprawą graficzną imprezy.
Dyrektorzy
W latach 1983–2018 Telewizyjna Dwójka była samodzielną jednostką w strukturach Telewizji Polskiej, którą zarządzał dyrektor, który od 1983 roku był powoływany przez prezesa Radiokomitetu[8], a od 1994 roku do dziś jest przez zarząd spółki TVP SA. Ten stan rzeczy zmienił się w marcu 2018 roku w ramach rozpoczętej reorganizacji struktur TVP SA, co spowodowało likwidację dyrekcji poszczególnych anten Telewizji Polskiej, w tym TVP2, natomiast w ich miejsce powołano Biuro Programowe, które odpowiada za ramówkę i budżet wszystkich anten telewizji publicznej. Pierwszą dyrektorką programową została Agnieszka Dejneka[113], która pełniła funkcję od kwietnia 2018 roku do września 2021 roku.
okres pełnienia funkcji
imię i nazwisko
od
do
Dyrektorzy TVP2 jako samodzielnej jednostki (1983-2018)
31 maja 2012 roku rozpoczęto cyfrową, naziemną emisję kanału TVP2 standardzie HD pod nazwą TVP2 HD[132], przy czym oficjalna data startu to 1 czerwca 2012[66], kiedy rozpoczęto także regularną emisję satelitarną[67] oraz przekaz w sieciach telewizji kablowych[66]. Ramówki TVP2 i TVP2 HD są identyczne.
Logo TVP2 HD
Lata
Opis logo
Ilustracja
od 1 czerwca 2012 roku
Pomarańczowe prostokątne pole zostało wydłużone w poziomie, w prawą stronę. Po prawej stronie cyfry „2” w pomarańczowym, gradientowym polu, pojawiły się dwa białe prostokąty z pomarańczowymi literami „HD” w indeksie górnym.
↑Od dnia uruchomienia programu do roku 1976 oficjalnym skrótowcem nazwy stacji było TVP2, w latach 1976–1992 natomiast – TP2. W 1992 roku nastąpił powrót do pierwotnej wersji skrótowca: TVP2.
↑W kolumnie nie podano precyzyjnych dat, ale przybliżone przedziały czasowe, ponieważ obecnie nie można ich ustalić z powodu braku wiarygodnych źródeł.
↑ abcdMultipleks nadaje niekodowany sygnał w całym kraju w standardzie DVB-T2/HEVC.
↑ abProgramy internetowe, dostępne po podłączeniu odbiornika z obsługą technologii HbbTV do Internetu.
↑Multipleks nadaje w standardzie DVB-T2/HEVC i składa się z programów kodowanych w systemie Irdeto, które są dostępne po wykupieniu pakietu w Polsat Box
↑Stacja wyszukuje się błędnie pod dawną nazwą RMF MAXXX.
↑Multipleks nadaje niekodowany sygnał w całym kraju w standardzie DVB-T/MPEG-4.
↑1 marca 2022 roku, w związku z inwazją Rosji na Ukrainę, udostępniono w HbbTV pierwszy program ukraińskiej telewizji publicznej.
↑ abcMultipleks lokalny nadaje niekodowany sygnał w standardzie DVB-T2/HEVC.
W nawiasach podano numery LCN (Logical Channel Number), wykorzystywane przez odbiorniki do automatycznego sortowania kanałów.