• pierwotne: 6 działek kal. 25 mm 2M-3M (3 x II) 2 zrzutnie bg, 10-16 min • po przebudowie: 2 działka kal. 23 mm ZU-23-2MR (1 x II) wyrzutnie pocisków plot Strzała-2M 6-12 min
Okręt został zwodowany 5 maja 1966 roku w Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, a do służby w Marynarce Wojennej przyjęto go 27 września tego roku. Jednostka, oznaczona numerem burtowym 621, służyła początkowo w 13. Dywizjonie Trałowców 9. Flotylli Obrony Wybrzeża w Helu, a po jej likwidacji w 2006 roku została przyporządkowana do 8. Flotylli Obrony Wybrzeża. ORP „Flaming” czterokrotnie wchodził w skład stałych zespołów obrony przeciwminowej NATO i uczestniczył w wielu międzynarodowych manewrach oraz ćwiczeniach, neutralizując niebezpieczne pozostałości po II wojnie światowej na wodach polskich i obcych. Intensywnie eksploatowany okręt został wycofany ze służby w grudniu 2020 roku.
Projekt i budowa
Sylwetka trałowca proj. 206F
Prace nad nowym typem trałowca rozpoczęły się w gdańskim Centralnym Biurze Konstrukcji Okrętowych nr 2 w 1958 roku, w celu zastąpienia służących od 1946 roku trałowców proj. 253Ł[1]. Nowe okręty miały być więc początkowo trałowcami redowymi, zdolnymi do prowadzenia trałowań kontaktowych i niekontaktowych w rejonie baz morskich i stawiania niewielkich zagród minowych, o wyporności około 200 ton, prędkości 18 węzłów, zasięgu 3000 Mm, uzbrojeniu składającym się z dwóch działek kal. 45 mm i czterech wkm kal. 14,5 mm i standardowym dla końca lat 50. wyposażeniu trałowym[2]. Dowództwo Marynarki Wojennej opublikowało jednocześnie wymagania na nowy trałowiec bazowy o wyporności 570 ton, mimo trwania przygotowań do podjęcia licencyjnej produkcji radzieckich trałowców proj. 254[3]. CKBO nr 2 pod kierownictwem inż. Henryka Andrzejewskiego przygotowało zarówno projekt trałowca redowego (pod oznaczeniem 206), jak też cztery projekty większego trałowca bazowego (proj. 250–253)[4]. Po wielu dyskusjach postanowiono zaprzestać prac nad trałowcami bazowymi proj. 250–253 na rzecz przekształcenia w trałowiec bazowy jednostki projektu 206[5]. W 1959 roku CKBO nr 2 opracował zmodyfikowany projekt trałowca o wyporności 425 ton, którego napęd miały stanowić włoskiesilniki wysokoprężneFIAT, wobec braku odpowiednich jednostek napędowych produkowanych w państwach socjalistycznych[5][a]. Projekt (pod oznaczeniem B206F[b]) został przyjęty do realizacji w grudniu 1959 roku przez Ministra Obrony Narodowej, lecz ostateczny projekt techniczny zatwierdzono w Dowództwie MW dopiero 19 lutego 1962 roku[8]. Koszty dokumentacji wyniosły 1,7 mln zł, budowa prototypu (przyszłego „Orlika”) kosztowała 80 mln zł, a koszt seryjnego okrętu wyniósł 65,5 mln zł[9][10]. Roczny limit eksploatacyjny jednostki określono na 700 godzin, a żywotność konstrukcji na 20 lat[10].
ORP „Flaming” zbudowany został w Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni (numer stoczniowy 206F/9)[11][12]. Nadzór wojskowy nad budową sprawował kmdr ppor. inż. Konstanty Cudny[13]. Stocznia zastosowała metodę budowy kadłuba jednostki z sekcji, łączonych na pochylni (opracowaną wcześniej w celu masowej budowy trawlerów)[7]. Stępkę okrętu położono 7 stycznia[11][14], a zwodowany został 5 maja 1966 roku[12][14]. Trałowiec otrzymał tradycyjną dla polskich okrętów minowych nazwę pochodzącą od ptaka[15]. Matką chrzestną jednostki była Joanna Tor-Miszczak[16].
Dane taktyczno-techniczne
Okręt był gładkopokładowym, pełnomorskim trałowcem, przystosowanym do pływania w warunkach częściowego oblodzenia[9][17]. Długość całkowita wynosiła 58,2 metra, szerokość 7,97 metra i zanurzenie 2,14 metra[5][18]. Wysokość boczna miała wielkość 4 metry[12]. Wykonany ze stali, całkowicie spawanykadłub jednostki został wzmocniony w celu zwiększenia odporności na podwodne wybuchy[9]. Podzielony był na siedem przedziałów wodoszczelnych: (od dziobu): I – forpik (magazyn bosmański, sprzętu okrętowego i żywnościowy, skrzynia łańcuchowa i winda kotwiczna), II – stacja radiolokacyjna oraz magazyn artyleryjski i elektryczny, III – pomieszczenia mieszkalne oraz pomieszczenie żyrokompasów i centrali artyleryjskiej, IV – siłownia pomocnicza, V – siłownia główna z centrum sterowania napędem, VI – rufowe pomieszczenie załogi i VII – magazyn sprzętu trałowego, maszyna sterowa i zrzutnie bomb głębinowych[19]. W najniższym poziomie kadłuba mieściły się zbiorniki paliwa, wody słodkiej i użytkowej oraz wały napędowe[20]. Na dolnym poziomie nadbudówki znajdowały się kabiny oficerów, mesa, kuchnia, sanitariaty i podręczne magazyny żywności[20]. W górnej części mieściła się sterówka oraz kabiny: radiowa, nawigacyjna i sonaru oraz, na pokładzie sygnałowym, pokryte brezentowym dachem stanowisko dowodzenia i lekki, trójpodporowy maszt z antenami urządzeń radiotechnicznych[20][21]. Wyporność standardowa wynosiła 426 ton, a pełna 470 ton[5][11][c].
Okręt napędzany był przez dwa nienawrotne, turbodoładowane12-cylindroweczterosuwowesilniki wysokoprężne w układzie VFIAT 2312SS o maksymalnej mocy 1324 kW (1800 KM) każdy (nominalna moc wynosiła 1400 KM przy 920 obr./min), poruszające poprzez przekładnie redukcyjne Lohman GUB dwiema śrubami nastawnymi Lips-Schelde[7][22]. Maksymalna prędkość okrętu wynosiła 18,4 węzła (ekonomiczna – 17 węzłów)[11][23]. Okręt mógł zabrać 55,5 tony paliwa okrętowego[24], co zapewniało zasięg wynoszący 2000 Mm przy prędkości 17 węzłów[18][22][d]. Na rufie znajdowały się dwa podwieszane, zrównoważone stery o powierzchni 1,7 m² każdy, poruszane maszynką sterową MS25[7][25]. Energię elektryczną zapewniały cztery brytyjskiegeneratory główne Ruston(inne języki) S324M o mocy 60 kVA każdy (składające się z prądnicy i silnika Leyland SW400 o mocy 72 KM przy 1500 obr./min), generator postojowy S322M o mocy 27 kVA oraz generator trału elektromagnetycznego M50[7][11]. Autonomiczność okrętu wynosiła 12 dób[12][23]. Jednostka mogła bezpiecznie pływać przy stanie morza 8, a zadania trałowe wykonywać do stanu morza 4, z prędkością od 0 do 12 węzłów[7][22].
Uzbrojenie artyleryjskie jednostki stanowiły trzy podwójne zestawy działek automatycznych2M-3M kal. 25 mm, z łącznym zapasem amunicji wynoszącym 6000 naboi, umieszczone przed nadbudówką na osi symetrii okrętu (jedno stanowisko) oraz na nadbudówce rufowej (dwa stanowiska obok siebie)[18][26]. Broń ZOP stanowiły dwie podpokładowe zrzutnie bomb głębinowych z łącznym zapasem 12 bomb B-1[11][22]. Ponadto okręt miał dwa pokładowe tory minowe, na których mógł zamiennie przenosić: 10 min typu KB lub AMD-500, 16 wz. 08/39 lub 8 typu AMD-1000[11][27]. Załoga uzbrojona była także w broń indywidualną, którą stanowiły 22 kbk AK i 8 pistoletów, z łącznym zapasem 17 000 sztuk amunicji[22].
ORP „Flaming” został wcielony do służby w Marynarce Wojennej 27 września 1966 roku[11][18][f]. Okręt z oznaczeniem burtowym 621 wszedł w skład 13. Dywizjonu Trałowców 9. Flotylli Obrony Wybrzeża, stacjonując na Helu, a jego pierwszym dowódcą został kpt. mar. Marian Kazubek[11]. Sygnałem wywoławczym jednostki był SQWB[29]. Zadaniem okrętu było poszukiwanie pól minowych i ich niszczenie, trałowanie rozpoznawcze i kontrolne, wytyczanie torów pływania i prowadzenie za trałami okrętów lub ich zespołów[7][26]. Jednostka wraz z bliźniaczymi trałowcami brała udział w niemal wszystkich ważniejszych ćwiczeniach polskich okrętów oraz manewrach flot Układu Warszawskiego, uczestnicząc też często w unieszkodliwianiu niewybuchów pochodzących z okresu II wojny światowej[30]. 10 września 1967 roku na pokładzie trałowca gościł prezydent Francji Charles de Gaulle[29][16]. W 1968 roku ORP „Flaming” odbył pierwszą zagraniczną wizytę, zawijając do Bałtyjska[29].
Na początku lat 70. ORP „Flaming” należał do III grupy 13. Dywizjonu Trałowców (wraz z „Tukanem” i „Pelikanem”)[31]. W 1970 roku jednostka brała udział w ćwiczeniach o kryptonimie Reda 70[16]. W dniach 27 lipca – 1 sierpnia 1972 roku zespół okrętów MW (OORP „Flaming”, „Warszawa”, „Głogów”, „Cedynia”, „Groźny” i zbiornikowiec Z-5) pod dowództwem wiceadm. Ludwika Janczyszyna złożył wizytę w Leningradzie[29][32]. W 1972 roku „Flaming” zdobył tytuł najlepszego okrętu III rangi 9. Flotylli Obrony Wybrzeża oraz Marynarki Wojennej[16][29]. W 1973 roku okręt uczestniczył w poszukiwaniu min na obszarze przeznaczonym pod budowę Portu Północnego w Gdańsku[14][29]. W czerwcu 1975 roku, w związku z wprowadzeniem przez MW zmiennego systemu numeracji okrętów, jednostce zmieniono numer burtowy na 651[33]. W tym miesiącu okręt uczestniczył w ćwiczeniach o kryptonimie Posejdon-75[34]. W połowie 1976 roku dokonano kolejnej zmiany oznaczenia jednostki, która otrzymała numer 676[35]. Do pierwotnego oznaczenia (621) okręt powrócił w połowie 1978 roku[36]. W dniach 4–26 maja 1983 roku trałowiec wziął udział w wielkich ćwiczeniach sił Marynarki Wojennej o kryptonimie Reda-83[37]. W 1988 roku „Flaming” uczestniczył w ćwiczeniach Nysa-Odra ’88[16].
Podczas długoletniej służby modernizacji poddano wyposażenie radioelektroniczne okrętu: radar Lin-M został zastąpiony nowszym TRN-823, system „swój-obcy” Kremnij-2 wymieniono na Nichrom-RR, dodano też drugą stację radiolokacyjną SRN-206[38]. Usunięto również przestarzały system radionawigacji Rym-K, zastępując go nowocześniejszym Bras (z odbiornikiem Hals); zamontowano też odbiorniki brytyjskiego systemu radionawigacyjnego Decca – Pirs-1M[7][14]. W pierwszej połowie lat 80. wzmocniono uzbrojenie przeciwlotnicze trałowca, instalując na wysokości komina po obu burtach dwie poczwórne wyrzutnie Fasta-4M rakiet przeciwlotniczych Strzała-2M (z łącznym zapasem 16 pocisków)[14][21]. Zmiany objęły również wyposażenie trałowe: trał kontaktowy MT-2 zmodernizowano do wariantu MT-2W (z przecinakami wybuchowymi), zainstalowano też nowy polski trał elektromagnetyczny TEM-PE-2 i głębokowodny, szybkobieżny trał akustyczny BGAT[14]. Wymieniono też zużyte jednostki napędowe Fiata, montując sześciocylindrowe silniki wysokoprężne Sulzer(inne języki) 6AL25/30 o maksymalnej mocy 1700 KM (nominalnie 1100 KM przy 750 obr./min)[7][11].
19 maja 1998 roku okręt unieszkodliwił zlokalizowaną w gdyńskim awanporcie przez pogłębiarkę minę denną z okresu II wojny światowej[42]. Pod koniec maja „Flaming” uczestniczył w największych w tym roku ćwiczeniach sił morskich RP pod kryptonimem Rekin’98[43][g].
Armata ZU-23-2MR Wróbel II na pokładzie ORP „Flaming”Wyposażenie trałowe po przebudowie (widoczne pływaki trałów)
W lutym 2000 roku „Flaming” został wycofany ze służby i poddany konwersji na niszczyciel minproj. 206FM, która trwała od marca 2000 roku do czerwca 2001 roku[11][45]. Projekt modernizacji opracowano w Stoczni Marynarki Wojennej w Gdyni i tam też przeprowadzono prace[46]. Przebudowie uległa większość pomieszczeń i struktura wewnętrzna kadłuba, podzielonego od tej pory na 10 przedziałów wodoszczelnych[47]. Wymieniono część poszycia, a okręt zyskał całkowicie nową, większą nadbudówkę, komin i trójnożny maszt[45][46]. W nadbudówce znalazły miejsce m.in. główne stanowisko dowodzenia, a także dwuprzedziałowa komora dekompresyjnaszczecińskiej firmy Aquaticus, przeznaczona dla nowych członków załogi – płetwonurków[47][48]. Zamiast trzech stanowisk działek kal. 25 mm zamontowano jeden dwulufowy zestaw rakietowo-artyleryjski kalibru 23 mm ZU-23-2MR Wróbel II i pozbawiono okręt zrzutni bomb głębinowych, natomiast pozostawiono dwie poczwórne wyrzutnie rakiet Strzała-2M[11][49]. Tory minowe okrętu zostały przystosowane do zabierania zamiennie: 12 min typu OS, 12 min typu MMD-1, 12 min typu MMD-2 lub 6 min typu OD[11][25][h]. Zmodernizowano też wyposażenie przeciwminowe, które prócz trału kontaktowego MT-2W (z przecinakami wybuchowymi Boforsa) stanowiły: trał elektromagnetyczny TEM-PE-2MA i australijski trał akustyczny AAG, a także dwa pojazdy podwodne Ukwiał (zaprojektowane i zbudowane na Politechnice Gdańskiej)[25][49]. Zmianom uległo też wyposażenie radioelektroniczne, które składało się od tej pory z systemów wspomagania dowodzenia Pstrokosz i Bełtwa, radaru nawigacyjnego Decca(inne języki) Bridge Master, radaru obserwacji ogólnej CRM-200, stacji radiolokacyjnej SHL-100MA, holowanej stacji radiolokacyjnej SHL-200 Flaming B, systemu dokładnej nawigacji Jemiołuszka i systemu rozpoznawczego swój-obcy Supraśl[11][25]. Na okręcie znalazły się także: zestaw cyfrowych map ECDIS firmy FIN Skog, radiostacje HF i UHF firmy Rohde & Schwarz(inne języki), żyrokompas światłowodowy(inne języki) firmy C.Plath, log dopplerowski firmy STN Atlas i rozgłośnia ogólnookrętowa MORS[50]. Zamontowano też zestaw 6 wyrzutni celów pozornych WNP81/9 Jastrząb, wymieniono agregaty prądotwórcze na polskie ZP 125 i dokonano remontu silników[11][48]. W odróżnieniu od pozostałych przebudowanych okrętów proj. 206FM, „Flaminga” wyposażono w norweskister strumieniowy firmy Brunvoll (na dziobie) i niemiecki pędnik azymutalny firmy Schottel (na rufie), kontrolowane przez polski system dynamicznego pozycjonowania szczecińskiej firmy Autocomp[51]. Ważną z punktu widzenia ochrony środowiska modyfikacją było zamontowanie nowej oczyszczalni ścieków oraz zbiorników oleju odzyskanego i wód zaolejonych a także odsalacza wody morskiej[47][48]. Zainstalowanie nowego wyposażenia spowodowało wzrost wyporności pełnej do 507 ton i zwiększenie liczebności załogi do 54 osób[25][i]. Koszt modernizacji okrętu wyniósł ok. 40 mln zł[52].
Służba jako niszczyciel min (2001–2020)
Okręt po przebudowie, w gali banderowej, 2012 rok
22 czerwca 2001 roku nastąpiło ponowne wcielenie okrętu do służby, w obecności ministra obrony narodowej Bronisława Komorowskiego[53][54]. Dowódcą okrętu był wówczas kpt. mar. Włodzimierz Kułagin[55]. 25 września załoga okrętu wsparta przez płetwonurków–minerów dokonała neutralizacji dwóch pocisków artyleryjskich kal. 130 mm odnalezionych na dnie Zatoki Gdańskiej[56]. W dniach 24–30 października okręt wraz z bliźniaczą „Czajką” uczestniczył w międzynarodowych ćwiczeniach Passex[57]. W październiku i listopadzie 2001 roku zespół sił przeciwminowych MW (OORP „Flaming”, „Czajka”, „Mielno”, „Resko”, „Drużno”, „Wigry” i „Śniardwy”) wziął udział w oczyszczaniu z niebezpiecznych elementów poligonu morskiego między Ustką a Wickiem Morskim przed planowanymi na przyszły rok manewrami sił morskich NATO pod kryptonimem Strong Resolve 2002[29][58].
W dniach 1–15 marca 2002 roku w Polsce i Norwegii odbyły się manewry sił morskich NATO pod kryptonimem Strong Resolve 2002, w których wzięło udział ponad 100 okrętów. W ćwiczeniach przeprowadzonych na Morzu Norweskim, Morzu Północnym i Bałtyku Polskę reprezentowało 14 jednostek, w tym ORP „Flaming”[29][59][j]. Od 22 kwietnia do 10 maja „Flaming” pod dowództwem kpt. mar. Włodzimierza Kułagina wraz z „Czajką” wzięły udział w zorganizowanych w Cieśninach Duńskich ćwiczeniach Blue Game 2002[29][61]. Od 26 do 28 czerwca okręt wraz z niszczycielem min „Willemstad”(inne języki) wziął udział w polsko-holenderskich ćwiczeniach obrony przeciwminowej w Zatoce Gdańskiej[29][62]. W dniach 25–30 listopada OORP „Flaming”, „Mewa” i „Czajka” uczestniczyły na polskich wodach w międzynarodowych ćwiczeniach Passex[29][63].
W styczniu 2003 roku ORP „Flaming” został przydzielony do Stałego Zespołu Obrony Przeciwminowej NATO MCMForNorth[64]. 2 kwietnia okręt wziął udział w neutralizacji lotniczej miny dennej zlokalizowanej w pobliżu wejścia do portu w Gdyni[65]. Od 15 do 17 kwietnia jednostka wzięła udział w międzynarodowych ćwiczeniach przeciwminowych MCM SQNEX na Bałtyku Południowym (polską flotę reprezentowały także OORP „Gopło” i „Wdzydze”)[29][66]. Od 8 do 28 maja „Flaming” przebywał w Zeebrugge, przechodząc w tamtejszym ośrodku Mine Countermeasures Vessels Operational Training egzamin mający potwierdzić jego gotowość do działania w zespołach NATO[16][29]. 24 lipca jednostka zneutralizowała trzy niemieckie pociski kal. 203 mm, zalegające w pobliżu wejścia do portu w Gdańsku[29]. W dniach 16 sierpnia – 5 września okręt uczestniczył w działaniach zespołu MCMForNorth, operując na Atlantyku, Morzu Północnym i Cieśninach Duńskich (jednostka powróciła do kraju 6 października)[67][68].
W dniach 20–21 kwietnia 2004 roku okręt przeprowadził operację likwidacji min i torped z okresu II Wojny Światowej, spoczywających na dnie Zatoki Puckiej na południe od Juraty oraz na południe od Kuźnicy[29]. Od 24 maja do 2 czerwca ORP „Flaming” brał udział w operacji NATO pod kryptonimem MC OPEST – likwidacji niebezpiecznych drugowojennych pozostałości zalegających w Zatoce Fińskiej u wybrzeży Estonii[29][69]. W dniach 4–24 września OORP „Flaming” i „Czajka” uczestniczyły u wybrzeży Litwy w operacji przeciwminowej Open Spirit 2004[29][68].
Od 9 do 19 maja 2005 roku ORP „Flaming” wziął udział w ćwiczeniach przeciwminowych MCM SQNEX, przeprowadzonych na Bałtyku z udziałem 14 okrętów z siedmiu państw NATO (polską marynarkę reprezentowały ponadto OORP „Czajka”, „Gopło” i „Śniardwy”)[29][70]. W dniach 2–3 sierpnia okręt wraz z grupą płetwonurków-minerów z 9. Flotylli Obrony Wybrzeża na wysokości Redłowa zneutralizował ćwiczebną torpedę kal. 533 mm z okresu II wojny światowej[71]. Między 2 a 12 września „Flaming” wziął udział w przeprowadzonych u wybrzeży Łotwy międzynarodowych ćwiczeniach sił obrony przeciwminowej Open Spirit 2005, podczas których 19 okrętów z 13 państw uczestniczyło w niszczeniu min, torped i innych niebezpiecznych pozostałości po II wojnie światowej[29][72]. W dniach 11–18 listopada wchodzący w skład Stałego Zespołu Sił Obrony Przeciwminowej NATO (SNMCMG1) okręt uczestniczył na Bałtyku Południowym w międzynarodowych ćwiczeniach Passex[29][73].
Na przełomie 2005 i 2006 roku na jednostce zdemontowano wyrzutnie celów pozornych Jastrząb[49][74]. Od końca marca do 7 kwietnia 2006 roku OORP „Flaming”, „Gen. K. Pułaski” i „Kondor” wzięły udział w największych organizowanych w Europie Północnej przez NATO manewrach pod kryptonimem Brilliant Mariner 2006, w których uczestniczyło 80 okrętów z 20 państw[29][75]. 7 sierpnia okręt (pod dowództwem kmdr. ppor. Cezarego Gnozy) rozpoczął 3-miesięczną misję w SNMCMG1, zakończoną 27 października[29][76]. W czerwcu 2006 roku w związku z likwidacją 9. Flotylli Obrony Wybrzeża „Flaming” wraz z całym 13. Dywizjonem Trałowców została przeniesiona do Gdyni, wchodząc od tej pory w skład 8. Flotylli Obrony Wybrzeża[77][78]. W dniach 4–12 września jednostka wraz z bliźniaczą „Czajką” wzięła udział w przeprowadzonych na wodach Zatoki Fińskiej międzynarodowych ćwiczeniach Open Spirit 2006[29][79]. We wrześniu i październiku „Flaming” uczestniczył w ćwiczeniach zespołu SNMCMG1 o kryptonimach Passex i Amber Sea[29]. 15 grudnia w porcie wojennym w Gdyni okręt obchodził jubileusz 40-lecia służby w Marynarce Wojennej[80]. W 2007 roku na okręcie zainstalowano system automatycznej identyfikacji statków AIS[25]. 6 listopada 2007 roku OORP „Flaming”, „Mewa”, „Gopło” i „Mamry” uczestniczyły w przeprowadzonych na Bałtyku międzynarodowych ćwiczeniach sił obrony przeciwminowej MCM SQNEX (wzięły w nich udział także okręty łotewskie„Virsaitis”(inne języki) i „Viesturs”(inne języki) oraz litewski „Kuršis”)[29][81].
„Flaming” podczas wizyty w Turku, sierpień 2014, z norweskim niszczycielem min „Karmøy”
W 2008 roku okręt przebywał w ośrodku Mine Countermeasures Vessels Operational Training w Zeebrugge, przechodząc powtórny egzamin mający potwierdzić jego gotowość do działania w zespołach NATO[82][29]. W dniach 19–23 maja 2008 roku w Zatoce Gdańskiej OORP „Flaming”, „Czajka” i „Gopło” wzięły udział w ćwiczeniach Passex[29]. 29 stycznia 2009 roku załoga okrętu zneutralizowała zalegającą w pobliżu toru wodnego do portu w Gdańsku torpedę, a 19 lutego przeprowadził operację zniszczenia bomb głębinowych, które znajdowały się na pokładzie zatopionego niemieckiego ścigacza okrętów podwodnychUJ-301[29]. Od 11 do 14 maja 2009 roku „Flaming” uczestniczył w operacji MCOPLAT ’09 – niszczeniu niewybuchów zalegających w Zatoce Ryskiej. Załoga okrętu zniszczyła dwie miny denne o masie 115 i 230 kg[83][84]. W dniach 31 sierpnia – 11 września na wodach Zatoki Ryskiej OORP „Flaming” (dowodzony przez kmdr ppor. Jarosława Tuszkowskiego) i „Mewa” wzięły udział w operacji przeciwminowej Open Spirit 2009. Obie jednostki zniszczyły 10 min o łącznej masie około 3 ton (w tym minę o masie 880 kg, zneutralizowaną przez załogę „Flaminga”)[29][85].
Od 26 sierpnia do 9 września 2010 roku niszczyciele min „Flaming” i „Mewa” wzięły udział u wybrzeży Litwy w operacji przeciwminowej Open Spirit 2010, neutralizując jedną minę i jedną torpedę[29]. W dniach 15, 16 i 22 września ORP „Flaming” podjął z dna Zatoki Gdańskiej trzy niemieckie torpedy ćwiczebne, odkryte podczas prac hydrograficznych[86]. 27 września 13. Dywizjon Trałowców został podporządkowany dowódcy 3. Flotylli Okrętów[78].
Od 31 sierpnia do 27 listopada 2011 roku okręt po raz trzeci wszedł w skład Stałego Zespołu Sił Obrony Przeciwminowej NATO (SNMCMG1)[82]. 3 września w Świnoujściu „Flaming” z pomocą nurków-minerów przeprowadził operację podniesienia z dna miny morskiej oraz czepca bomby lotniczej[29]. W dniach 5–6 września wchodzący w skład SNMCMG1 okręt uczestniczył w Zatoce Pomorskiej w międzynarodowych ćwiczeniach Passex (wraz z OORP „Nakło” i „Drużno”)[29][87]. Od września do listopada jednostka w ramach SNMCMG1 uczestniczyła na Bałtyku w ćwiczeniach pod kryptonimami DANEX i NORTHERN COASTS[29].
W dniach 15–31 sierpnia 2013 roku ORP „Flaming” wziął udział u wybrzeży Litwy w operacji Open Spirit 2013[29]. 1 i 2 października 2013 roku jednostka przeprowadziła operację neutralizacji dwóch niemieckich torped, które spoczywały na dnie nieopodal portu w Gdyni[29]. Od 5 maja do 12 grudnia 2014 roku okręt po raz kolejny wchodził w skład zespołu SNMCMG1, biorąc udział w przeprowadzonych na Morzu Bałtyckim międzynarodowych ćwiczeniach sił morskich NATO Baltops 2014 (prócz „Flaminga” wzięły w nich udział OORP „Gopło”, „Sarbsko”, „Wicko” i „Sęp”)[82][29]. Między 1 a 12 września 2014 roku OORP „Flaming”, „Mewa”, „Hańcza”, „Nakło” i „Drużno” uczestniczyły na północnym Bałtyku w ćwiczeniach NORTHERN COASTS[29][88]. W październiku 2014 roku u wybrzeży Szkocji jednostka w ramach zespołu SNMCMG1 wzięła udział w ćwiczeniach JOINT WARRIOR 14-2[29]. Na początku 2015 roku „Flaming” wraz z nurkami-minerami uczestniczył na wodach Zatoki Gdańskiej w neutralizacji torped z okresu II wojny światowej, a w marcu nieopodal gdyńskiego portu zniszczył pięć min morskich[82].
Od 23 do 25 stycznia 2016 roku okręt wraz z grupą nurków oraz trałowcami OORP „Gopło” i „Wdzydze” przeprowadził operację neutralizacji niemieckiej miny dennej, która spoczywała w kanale portowym w rejonie twierdzy Wisłoujście[29]. Od 31 sierpnia do 16 września 2016 roku „Flaming”, „Resko”, „Dąbie”, „Jamno” i „Kaszub” wzięły udział w ćwiczeniach NORTHERN COASTS, przeprowadzonych na zachodnim Bałtyku i w rejonie Cieśnin Duńskich[29][89]. 11 października 2016 roku okręt obchodził jubileusz 50-lecia służby w Marynarce Wojennej[90].
ORP „Flaming” w Gdyni, 2017 rok
We wrześniu 2017 roku u wybrzeży Szwecji i Danii OORP „Flaming”, „Gen. K. Pułaski”, „Kaszub”, „Dąbie”, „Jamno” i „Mielno” uczestniczyły w ćwiczeniach NORTHERN COASTS[89]. Od 11 do 24 maja 2018 roku ORP „Flaming”, pod gościnną komendą kpt. mar. Piotra Goryckiego (dowódcy bliźniaczej „Czajki”), wziął udział u wybrzeży Estonii w operacji przeciwminowej Open Spirit 2018[91]. 24 czerwca 2018 roku okręt uczestniczył w paradzie morskiej w Gdyni, zorganizowanej dla uczczenia obchodów 100-lecia Marynarki Wojennej[92].
W lipcu 2019 roku na wodach Zalewu Szczecińskiego okręt z pomocą nurków przeprowadził operację neutralizacji brytyjskiej miny morskiej Mk IV, która spoczywała u wejścia do Kanału Piastowskiego[89]. Od 3 do 17 września 2019 roku w zachodniej części Morza Bałtyckiego odbyły się ćwiczenia NORTHERN COASTS, w których prócz „Flaminga” uczestniczyły OORP „Gardno”, „Jamno” i „Bałtyk”[89].
16 czerwca 2020 roku nieopodal portu w Gdyni niszczyciele min OORP „Flaming” i „Kormoran” przy udziale nurków-minerów wzięły udział w neutralizacji niemieckiej miny morskiej typu GC[89][93].
4 grudnia 2020 roku, po ponad 54 latach służby w Marynarce Wojennej, w Porcie Wojennym w Gdyni na jednostce po raz ostatni opuszczono banderę[94].
01.07.2015 – 22.11.2019 – kmdr ppor. Piotr Pasztelan
? – ? – kpt. mar. Bartosz Fijałkowski
? – 04.12.2020 – kmdr ppor. Michał Narłowski
Uwagi
↑Początkowo planowano użyć do napędu trałowców holenderskie silniki wysokoprężne RHUB 215 o mocy 1500 KM, jednak nie udało się uzyskać na nie licencji (podobnie zresztą jak na silniki Fiata, które w liczbie 24 sztuk zakupiono ostatecznie za kwotę 2,4 mln USD)[6].
↑Litera „F” w oznaczeniu projektu symbolizuje prawdopodobnie użyte do napędu trałowców silniki Fiata[7].
↑Kamiński 2008a ↓, s. 29 i Pater 1994 ↓, s. 52 podają, że okręt przyjęto do służby 11 listopada 1966 roku, Gogin 2020 ↓ podaje, że nastąpiło to 11 października 1966 roku, zaś 13 dywizjon 2020 ↓, s. 32 podaje, że odbyło się to 10 października 1966 roku.
Jarosław Ciślak. 9. Flotylla Obrony Wybrzeża rozformowana. „Morze, Statki i Okręty”. Nr 2/2007 (62). Magnum-X. ISSN1426-529X.
Jarosław Ciślak. ORP Flaming po modernizacji. „Nowa Technika Wojskowa”. Nr 8/2001. Magnum-X. ISSN1230-1655.
Jarosław Ciślak: Polska Marynarka Wojenna 1995: okręty, samoloty i śmigłowce, uzbrojenie, organizacja. Wyd. I. Warszawa: Lampart & Bellona, 1995, seria: Ilustrowana Encyklopedia Techniki Wojskowej, 6. ISBN 83-86776-08-0.
Jarosław Ciślak, Tomasz Grotnik. Kronika Polskiej Marynarki Wojennej. „Morze, Statki i Okręty”. Nr 11/2010 (107), 2010. Magnum-X. ISSN1426-529X.
Jarosław Ciślak, Tomasz Grotnik. Kronika Polskiej Marynarki Wojennej. „Morze, Statki i Okręty”. Nr 10/2011 (116), 2011. Magnum-X. ISSN1426-529X.
Jarosław Ciślak, Janusz Walczak. Kronika Polskiej Marynarki Wojennej. „Morza, Statki i Okręty”. Nr 6/2001 (31), 2001. Magnum-X. ISSN1426-529X.
Jarosław Ciślak, Janusz Walczak. Kronika Polskiej Marynarki Wojennej. „Morza, Statki i Okręty”. Nr 3/2003 (40), 2003. Magnum-X. ISSN1426-529X.
Jarosław Ciślak, Janusz Walczak. Kronika Polskiej Marynarki Wojennej. „Morza, Statki i Okręty”. Nr 6/2004 (48), 2004. Magnum-X. ISSN1426-529X.
Jarosław Ciślak, Janusz Walczak. Kronika Polskiej Marynarki Wojennej. „Morze, Statki i Okręty”. Nr 6/2009 (90), 2009. Magnum-X. ISSN1426-529X.
Conway’s All The World’s Fighting Ships 1947-1995. Robert Gardiner, Stephen Chumbley (red.). Annapolis: Naval Institute Press, 1996. ISBN 1-55750-132-7. (ang.).
Paweł Janowski, Janusz Walczak. Kronika Polskiej Marynarki Wojennej. „Morze, Statki i Okręty”. Nr 7-8/2009 (91), 2009. Magnum-X. ISSN1426-529X.
Paweł Janowski, Janusz Walczak. Kronika Polskiej Marynarki Wojennej. „Morze, Statki i Okręty”. Nr 10/2009 (94), 2009. Magnum-X. ISSN1426-529X.
Adam Kalicki. Cooperative Venture ’96. „Morza, Statki i Okręty”. Nr 1 (4), 1997. Magnum-X. ISSN1426-529X.
Katarzyna Kamińska. Parada morska i lotnicza. „Bandera”. Nr 5-6/2018 (107-108), 2018. 3 Flotylla Okrętów. ISSN0209-1070.
Katarzyna Kamińska. Partnerska misja ORP „Flaming”. „Bandera”. Nr 7-8/2018 (109-110), 2018. 3 Flotylla Okrętów. ISSN0209-1070.
Jerzy M. Kamiński. Na drodze do pierwszego polskiego niszczyciela min. Okręty projektu 206FM. „Morze, Statki i Okręty”. Nr 11/2008 (83). Magnum-X. ISSN1426-529X.
Jerzy M. Kamiński. Współczesne „ptaszki” czyli historia projektu 206. „Morze, Statki i Okręty”. Nr 9/2008 (81). Magnum-X. ISSN1426-529X.
Rafał Kamiński. Niewybuchy wciąż groźne. „Bandera”. Nr 5-6/2020 (131-132), 2020. 3 Flotylla Okrętów. ISSN0209-1070.
Marian Kluczyński. Złote gody papieskiego okrętu. „Morze, Statki i Okręty”. Nr 7-8/2017 (181). Magnum-X. ISSN1426-529X.
Witold Koszela: Okręty Floty Polskiej. T. II. Oświęcim: Wydawnictwo Napoleon V, 2017. ISBN 978-83-65746-68-9.
Jacek Krzewiński. Niszczyciele min projektu 206FM. „Okręty”. Nr 1/2014 (31). Oficyna Wydawnicza KAGERO. ISSN1898-1518.
Andrzej Nitka. Druga młodość Flaminga. „Okręty Wojenne”. Nr 3/2001 (48). Wydawnictwo Okręty Wojenne, Tarnowskie Góry. ISSN1231-014X.
Grzegorz Nowak: ORP Flaming – trałowce bazowe proj. 206F. T. 26. Warszawa: Wydawnictwo Edipresse, 2021, seria: Okręty Polskiej Marynarki Wojennej. ISBN 978-83-8177-542-7.
Praca zbiorowa: 13 dywizjon Trałowców im. admirała floty Andrzeja Karwety 1930–2020. Warszawa: Wojskowe Centrum Edukacji Obywatelskiej, 2020. ISBN 978-83-66447-14-1.
Robert Rochowicz. Narcyz – system zmiennych numerów burtowych. „Morze, Statki i Okręty”. Nr 11-12 (201), 2020. Magnum-X. ISSN1426-529X.
Robert Rochowicz. Ostatnia parada MW PRL. „Morze, Statki i Okręty”. Nr 5-6 (204), 2021. Magnum-X. ISSN1426-529X.
Robert Rochowicz. Reda-83 – kiedyś to były ćwiczenia. „Morze, Statki i Okręty”. Nr 7-8 (1999), 2020. Magnum-X. ISSN1426-529X.
Mieczysław Serafin: Polska Marynarka Wojenna 1945-2007. Kronika wydarzeń. Gdynia: Zespół Redakcyjno-Wydawniczy Marynarki Wojennej, 2008. ISBN 978-83-88698-03-3.
.jpg)
