W XVII wieku budowa pierwszych fortyfikacji. Ze względu na strategiczne położenie osadę z biegiem czasu przekształcono w twierdzę rozbudowywaną aż do XIX wieku. W XVIII w. dla jej budowy cegłę pozyskiwano m.in. z rozbieranych zamków średniowiecznych, w tym Lochstedt (obecnie osiedle Pawłowo w granicach administracyjnych miasta).
Piława przed 1944
W 1626 miejsce lądowania króla SzwecjiGustawa Adolfa i jego armii, podczas wojny polsko-szwedzkiej (1625–1629). Tym desantem Szwedzi przenieśli główny front wojny z Inflant do Prus. W 1635 działające na rozkaz króla Polski Władysława IVkozackieczajki pod wodzą Konstantego Wołka zdobyły pod Piławą szwedzki okręt[7][8].
Od 1701 część Królestwa Prus. Piława otrzymała prawa miejskie w 1725. W 1807 oblężone przez wojska Napoleona. Między 24 lutego 1812 i 6 lutego 1813 we władaniu Francji.
W czasie II wojny światowej Piława była jednym z ośrodków szkolenia załóg U-bootów. 16 kwietnia 1945, został tam ostrzelany przez artylerię nacierających wojsk sowieckich i zatopiony służący jako źródło energii elektrycznej okręt podwodny U-78. Miasto Пиллау (Pillau) zostało zdobyte przez Rosjan 25 kwietnia 1945, a 27 listopada 1946 przemianowane na Балтийск (Bałtijsk). W 1952 powstała tu jedna z największych baz marynarki wojennej ZSRR przy Morzu Bałtyckim. Odegrało to kluczową rolę w rozwoju powojennego Bałtyjska[6].
Zabytki
Z II wojny światowej ocalało wiele budynków, m.in.:
Nie zachowały się 2 barokowe kościoły ewangelickie (parafialno-garnizonowy i w Starej Piławie), ani neogotycki katolicki kościół NMP Gwiazdy Morza (proj. Fritz Heitmann, konsekrowany 1910).
W pobliżu latarni stoi pomnik Piotra I, a nad portem dominuje konny pomnik carycy Elżbiety, która w 1757 po opanowaniu Prus ogłosiła ich wcielenie do Rosji. Nieopodal cmentarz wojenny, z nagrobkami niemieckich marynarzy z I wojny światowej oraz żołnierzy i cywili, którzy zginęli w 1945, zrekonstruowany po 1991.
Główna baza morska Floty Bałtyckiej wraz ze Stocznią Remontową (33-й судоремонтный завод). W pobliżu (5 km na płd.-zach. od centrum), na Mierzei Wiślanej lotnisko wojskowe, obecnie opuszczone. M.in. stacjonowały tam samoloty-amfibie Be-12 Czajka (Бе-12 Чайка).
↑Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych Poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej przy Głównym Geodecie Kraju: Urzędowy wykaz polskich nazw geograficznych świata. Warszawa: Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 2013. ISBN 978-83-254-1988-2. Brak numerów stron w książce
↑KatarzynaK.MatwiejczykKatarzynaK., Z Zaporoża nad Haff. Wykorzystanie flotylli czajek kozackich na Zalewie Wiślanym w wojnie ze Szwecją w 1635 roku, [w:] J.A.J.A.Włodarski (red.), Szkice z dziejów Prus Królewskich XVI – XVIII wieku. Gospodarka – Społeczeństwo – Kultura, Gdańsk 2008, s. 90–111.
Bibliografia
Adolf Boetticher, Die Bau- und Kunstdenkmäler der Provinz Ostpreussen, H. 1, Das Samland, Königsberg, Teichert, 1898
Georg Dehio, Handbuch der Deutschen Kunstdenkmäler, Deutschordensland Preussen; Berlin, Deutscher Kunstverlag, 1952
Handbuch der historischen Stätten, Ost- und Westpreussen, Stuttgart, Kröner, 1981, ISBN 3-520-31701-X.
Walter Dignath, Herbert Ziesmann, Die Kirchen des Samlandes. Eine Dokumentation, Leer, Rautenberg, 1987, ISBN 3-7921-0355-9.
Dehio-Handbuch der Kunstdenkmäler West- und Ostpreussen. Die ehemaligen Provinzen West- und Ostpreussen (Deutschordensland Preussen) mit Bütower und Lauenburger Land; Berlin, Dt. Kunstverl., 1993, ISBN 3-422-03025-5.
Anatolij Bachtin, Gerhard Doliesen, Vergessene Kultur. Kirchen in Nord-Ostpreussen. Eine Dokumentation, 2. Aufl., Husum, Husum, 1998, ISBN 3-88042-849-2.
Vadim Jur’evič Kurpakov, Kaliningradskaja oblast. Putevoditel, Kaliningrad, Terra Baltika, 2007, ISBN 978-5-98777-012-2.