25 Pułk Ułanów Wielkopolskich (PSZ)

25 Pułk Ułanów Wielkopolskich

Odznaka pamiątkowa
Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1944
Rozformowanie	1947
Nazwa wyróżniająca	Wielkopolskich
Dowódcy
Pierwszy	ppłk dypl. Wilhelm Lewicki
Ostatni	płk Edward Milewski
Organizacja
Podległość	5 Kresowa Dywizja Piechoty
Odznaczenia

25 Pułk Ułanów Wielkopolskich (25 puł) – pułk rozpoznawczy Polskich Sił Zbrojnych.

Formowanie i zmiany organizacyjne pułku.

Na mocy rozkazu dowódcy 2 Korpusu Polskiego z dnia 22 grudnia 1944 roku pod dowództwem ppłk. dypl. Wilhelma Lewickiego polecono sformować 25 pułk Ułanów Wielkopolskich^[1]. Odtworzenie pułku było konsekwencją powstania kolejnej wielkiej jednostki pancernej 2 Korpusu – 3 (14) Wielkopolskiej Brygady Pancernej. Z przekształcanego w pułk pancerny 15 pułku Ułanów Poznańskich zdecydowano wydzielić kadry dla mającego go zastąpić nowego pułku rozpoznawczego 5 KDP. Ogółem zgodnie z meldunkiem dcy 15 puł. ppłk. Bielińskiego do organizowanego 25 pułku wydzielono: 23 oficerów, 11 podchorążych, 78 podoficerów i 212 szeregowych. W/g innych publikacji z 15 do 25 pułku przeszło 27 oficerów i 12 podchorążych oraz 3 oficerów i 22 szeregowych z 3 pułku Ułanów Śląskich^[2]. Ponadto weszły w skład przydzielone pododdziały tj. czołówka naprawcza i pluton łączności. Pierwszy rozkaz dzienny pułku wydał jego dowódca w dniu 31 grudnia 1944 roku, wskazał w nim obsadę dowódczą oraz stan ewidencyjny pułku na: 26 oficerów, 32 podoficerów i 414 ułanów. 5 stycznia 1945 nastąpiło uroczyste wydzielenie z pułku 15, kadry dla formowanego pułku 25 w Maglie we Włoszech^[3]. Organizację i szkolenie pułku prowadzono w Bazie 2 KP na południu Włoch. 25 pułk Ułanów Wielkopolskich zgodnie z zatwierdzonym w marcu 1945 r. etatem WE II/251/2 przez brytyjskie naczelne władze wojskowe miał osiągnąć stan 42 oficerów i 775 szeregowych. Na początku kwietnia 1945 r. pułk opuścił dotychczasowe miejsce stacjonowania w Maglie i dotarł do Ascoli Piceno i tam otrzymał pełne uzupełnienie sprzętu bojowego. Następnie 16 maja pułk przeszedł pod rozkazy dowódcy 5 Kresowej Dywizji Piechoty do miejscowości Ceseny. Po czym do Budrio niedaleko Bolonii^[4]. W okresie przebywania pułku we Włoszech podjął szkolenie bojowe, pełnił służbę wartowniczą przy składach i ważnych obiektach wojskowych, ponadto część żołnierzy została zdemobilizowana lub podjęła naukę.

Ułani wielkopolscy po wojnie

We wrześniu 1946 roku większość żołnierzy pułku transportem kolejowym wyjechała z Włoch przez Francję i kanał La Manche do Wielkiej Brytanii, gdzie pułk stacjonował w obozie wojskowym Grim's Ditch (koło Salisbury). Po przemianowaniu WP na PKPR objęto przystosowaniem do życia cywilnego i demobilizacją większość stanu osobowego, pułk^[5] 5 maja 1947 został formalnie rozwiązany.

Struktura organizacyjna

• dowództwo (9 oficerów, 27 szeregowych^[6])
• szwadron dowodzenia (193 żołnierzy)
  • pluton moździerzy
  • bateria armat przeciwpancernych na carrierach
• trzy szwadrony liniowe (po 196 żołnierzy)
  • trzy plutony samochodów pancernych
  • pluton strzelecki(szturmowy) na carrierach

Stan osobowy pułku liczył 42 oficerów i 775 ułanów. Na jego uzbrojeniu znajdowało się 28 ciężkich samochodów pancernych Staghound i 22 lekkie samochody pancerne GM Mark I Fox.

Wielkopolscy ułani

Dowódcy pułku^[7]

• ppłk dypl. Wilhelm Lewicki (31 XII 1944 – 31 VIII 1945
• płk Edward Milewski (31 VIII 1945 – VII 1947

Obsada dowódcza 25 pułku Ułanów Wielkopolskich

na dzień 1 I 1945^[8]

• Dowódca pułku – ppłk dypl. Wilhelm Lewicki
• Zastępca dowódcy pułku – rtm. Lucjan Pruszyński
• Adiutant pułku – rtm. Roman Eberhardt
• Oficer informacyjny – rtm. Dyonizy Michelis
• Kwatermistrz – por. Eugeniusz Dobosz
• Dowódca szwadronu dowodzenia – rtm. Franciszek Woliński
• Dowódca 1 szwadronu – por. Edward Wojciechowicz
• Dowódca 2 szwadronu – por. Mieczysław Lech
• Dowódca 3 szwadronu – rtm. Edward Różycki

Przypisy

1. Suchcitz (red.) 2012 ↓, s. 452.
2. Tym 2014 ↓, s. 37-38.
3. Suchcitz (red.) 2012 ↓, s. 453-457.
4. Tym 2014 ↓, s. 40-44.
5. Suchcitz (red.) 2012 ↓, s. 571, 607, 617.
6. Tym 2014 ↓, s. 39.
7. Tym 2014 ↓, s. 46–47.
8. Suchcitz (red.) 2012 ↓, s. 454.

Bibliografia

• Witold Biegański: Wojsko Polskie: krótki informator historyczny o Wojsku Polskim w latach II wojny światowej. 5, Regularne jednostki Wojska Polskiego na Zachodzie : formowanie, działania bojowe, organizacja, metryki dywizji i brygad. Warszawa : Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1967.
• Kazimierz Satora: Opowieści wrześniowych sztandarów. Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax, 1990. ISBN 83-211-1104-1.
• Zdzisław Sawicki, Adam Wielechowski: Odznaki Wojska Polskiego 1918-1945. Katalog Zbioru Falerystycznego: Wojsko Polskie 1918-1939: Polskie Siły Zbrojne Na Zachodzie. Warszawa: Pantera Books, 2007. ISBN 978-83-2043299-2.
• Franciszek Skibiński, Wojska pancerne w II wojnie światowej. Warszawa 1982
• Henryk Smaczny: Księga kawalerii polskiej 1914-1947: rodowody, barwa, broń. Warszawa: TESCO, 1989. ISBN 83-00-02555-3.
• Andrzej Suchcitz (red.): 5 Kresowa Dywizja Piechoty 1941-1947. Zarys dziejów. Londyn: Fundusz Pomocy Wdowom, Sierotom i Inwalidom 5 Kresowej Dywizji Piechoty, 2012. ISBN 978-0-9559724-0-9.
• Juliusz S. Tym: Śladami polskich gąsienic 1939-1947. Polskie Oddziały Pancerne na Zachodzie tom 13, Pułki Rozpoznawcze. Warszawa: Edipresse-Kolekcje Sp.o.o., 2014. ISBN 978-83-7989-112-2.