Kharkiveko gudua

Kharkiveko gudua
Ukrainako inbasioa (2022)
Kharkiveko guduaren maximoa, ipar-ekialdeko Ukrainako erasoaldiaren parte, apirilaren 17rako. Gorriz, Errusiak bereganatutako lurraldeak. Urdinez, Ukrainaren kontraeraso eta defentsa-lerroak.
Data2022ko otsailak 24 – maiatzak 14[1]
LekuaKharkiv, Kharkiv Oblasta (Ukraina)
Koordenatuak49°59′33″N 36°13′52″E / 49.9925°N 36.2311°E / 49.9925; 36.2311
EgoeraUkrainak irabazi[2]
Gudulariak
 Errusia

 Ukraina

Buruzagiak
Errusia Vitali Gerasimov †[3]
Errusia Sergei Kisel[4]		 Ukraina Ihor Terekhov
Ukraina Pavlo "Maestro"
Indarra
Errusiako Indar Armatuak

Ukrainako Indar Armatuak

Ukrainako Segurtasun Zerbitzua[9]
Ukrainako Mugen Guardiako Estatu Zerbitzua[9]
Lurralde Defentsako Indarrak[9]
Sich Batailoia[10]
Ukraina Zibil irregularrak[11]
Galerak
ezezaguna  Ukrainaren arabera (mar. 7rako): 76 hil; 124 zauritu[9]
 Ukrainaren arabera:
606 zibil hil[12]
>600,000 ebakuatu[13]

Kharkiveko gudua Kharkiv hirian eta inguruetan, Ukrainan, gertatutako borroka militar bat izan zen, Ukraina Ekialdeko erasoaldiaren zati gisa, 2022ko Ukrainako inbasioaren testuinguruan.[14][15] Kharkiv, Errusia eta Ukrainaren arteko mugatik 32 kilometrora soilik dagoena, hegoalderantz, eta etnikoki nagusiki errusiarra dena, Ukrainako bigarren hiririk handiena da; beraz, errusiar armadarentzat helburu garrantzitsutzat jotzen da Kharkiv.[16][17]

Kharkiveko gudu hau Ukrainako inbasioan zeharreko guduen arteko gudurik hilgarrienetako bat bezala deskribatu zen; hala, adibidez, Zelensky presidentearen aholkulari batek "XXI. mendeko Stalingradeko [gudu]" bezala deskribatu zuen.[18]

Maiatzaren 13rako, Ukrainako Indarrek hiria inguratzen saiatzen ziren unitate errusiarrak atzera bota zituzten, Errusiako mugara itzularaziz.[2] Gainera, Errusiako Indarrek Kharkiv Oblastetik erretiratzea erabaki zutela jakinarazi zuten ere.[19] Biharamunean, Gerraren Azterketarako Institutuak zera jakinarazi zuen: "Ukrainiak (...) Kharkiveko gudua irabazi [zuela] dirudi".[20]

Gudua

2022ko otsaila

Otsailaren 24an, Belgorod-en pilatutako indar errusiarrek muga zeharkatu eta Kharkiverantz abiatu ziren, non erresistentzia ukrainarra aurkitu zuten.[17] Errusiarrek artilleria-deskargak ere jaurti zituzten hiriaren kontra, ume bat hilez.[21]

Otsailaren 25ean borroka gogorrak piztu ziren hiriaren iparraldeko aldirietan, Tsirkuni herrixkatik gertu, non Ukrainako indarrek indar errusiarrei aurre egitea lortu zuten.[22]

Kharkiveko apartamendu-bloke bat, Errusiako indarren misil batek jota, 2022ko otsailaren 26an.

Otsailaren 26an, Oleh Synyehubov-ek, Kharkiveko Oblasteko Gobernadoreak, hiria ukrainarren kontrolpean zegoela baieztatu zuen.[23] Estatu Batuetako funtzionarioek, halaber, jakinarazi zuten gatazka osoko borrokarik gogorrenak Kharkiv bertan gertatzen ari zirela.[24]

Otsailaren 27ko goizaldean, indar errusiarrek gasbide bat suntsitu zuten Kharkiven.[25][26] Geroago, goizean, indar errusiarrak Kharkiven sartu ziren, Gobernadoreak hirian borroka gogorrak gertatzen ari zirela jakinarazi zuenez.[27][28] Anton Heraxtxenko-k –Ukrainako Barne Ministerioko aholkulariak– adierazi zuen ere kale-borrokak izaten ari zirela hiriaren erdialdean.[29][30]

Bestalde, Errusiako Defentsa Ministerioko bozeramaile den Igor Konaxenkov-ek adierazi zuen indar errusiarrek Ukrainako Aire-misilen Aurkako 302. Erregimendua errenditzea lortu zutela, bai eta Ukrainako 471 soldadu harrapatu zituztela operazio bertan. Ukrainako iturriek, bestalde, gezurtatu egin zituzten baieztapen horiek.[31][32] Gainera, Ukrainako funtzionarioek adierazi zuten Ukrainako indarrek Kharkivera bidean zihoazen ibilgailu militar errusiarren erdiak suntsitu zituztela, gutxienez, besteak beste, 6 GAZ Tigr ibilgailu.[33][34]

Otsailaren 27ko arratsaldean, Synyehubovek jakinarazi zuen Ukrainako indarrek hiriaren erabateko kontrola berreskuratu zutela.[35][36][36] Gaineratu zuen, hala, dozenaka soldadu errusiar errenditu zirela ere, zeinak desmoralizazioaz kexatu ziren, ez zutelako ez ulertzen zein zen haien misioa eta erregai-hornidurarik ezaren ondorioz.[37]

Otsailaren 28an, Heraxtxenkok infromatu zuen errusiarrek suziriekin hirian egindako erasoek dozenaka zibil hil zituztela.[38] Hala ere, Gobernadoreak geroago jakinarazi zuenez, datu errealak hurrengoak ziren: 11 zibil hil eta dozenaka zauritu.[39][40] Geroago, baina egun berdinean oraindik, Ihor Terekhov-ek –Kharkiveko alkateak– jakinarazi zuen bederatzi zibil hil eta 37 zauritu zirela,[41] zeinetatik hildakoetako bat 25 urteko ikasle aljeriar bat zen, frankotiratzaile errusiar batek hildakoa.[42]

Geroago, otsailaren 28an, Terekhovek jakinarazi zuen indar errusiarrak Kharkiven azpiestazio elektrikoak suntsitzen hasiak zirela, eta, ondorioz, hiriko gune batzuk elektrizitaterik, berogailurik eta urik gabe geratu edo geratuko zirela. Errusiarren bonbardaketek 87 etxebizitza ere kaltetu zituztela gaineratu zuen.[43] Halaber, jakinarazi zuten Malyxev Fabrika suntsitu zutela errusiarren bonbardaketek.[44][45]

Geroago, baina otsailaren 28an bertan, Human Rights Watchek baieztatu zuen indar errusiarrek sakabanatze-bonbak erabili zituztela hiriko Industrialnyi, Moskovskyi eta Shevchenkivskyi barrutietan. HRWk adierazi zuenez, barreiatze-bonbak erabiltzea debekatuta dago 2010eko Barreiatze Munizioei buruzko Konbentzioan, eta, beraz, horiek erabiltzea "gerra-krimena" izan litekeela, zibilei mehatxu egiten dietelako.[46]

2022ko martxoa

Kharkiv Oblastaren administrazio-eraikinaren bonbardaketa, 2022ko martxoaren 1ean.
Kharkiv hiriko erdialdea, 2022ko martxoaren 1ean, Errusiaren bonbardaketa baten ostean.
Errusiar indarren bonbardaketak, Kharkiveko aldirietan, 2022ko martxoaren 1ean.

Martxoaren 1eko goizean, 3M54-1 Kalibr klaseko misil errusiar batek Askatasunaren plaza jo zuen, Kharkiven erdigunean, eta Kharkiveko Oblastaren administrazio-eraikinaren aurrean lehertu zen.[47][48][49] Leherketak Esloveniako kontsulatua suntsitu zuen ere,[50] bai eta opera-antzoki bat eta kontzertu-areto bat ere kaltetu ziren.[47] Ez dago argi zenbat biktima izan ziren, Ukrainako zenbait funtzionariok zifra ezberdinak eman baitzituzten; gutxienez, 7 hil eta 24 zauritu.[51][52][53] Ukrainako Biatloi Federazioak martxoaren 1ean jakinarazi zuenez, Kharkiven hildako soldadu ukrainarretako bat Yevgeny Malyshev zela, Ukrainako talde nazionaleko kide ohia zen biatleta bat.[54]

Geroago, martxoaren 1ean, Kharkiveko Medikuntzako Unibertsitate Nazionalean ikasten ari zen 21 urteko ikasle indiar bat errusiar bonbardaketa batean hil zela jakinarazi zen, Karnataka-ko Chalageri herrikoa zena.[55][56] Ikasle indiarren koordinatzailearen arabera, aire-eraso baten ondorioz hil zuten goizean, elikagaiak erosteko ilaran zegoela.[57] Indiako agintariek, geroago, iragarri zuten Kieveko indiar guztiak ebakuatu zituztela operazio zabalago baten barruan. Martxoaren 1ean Ukrainan jarraitzen zuten 8,000 ikasle indiarretatik erdia inguru Kharkiven eta Sumyn zeuden.[58] OSCEk Ukrainan duen Behaketa Misio Bereziko kide bat, Mayna Fenina, martxoaren 1eko bonbardaketetan hil zen ere.[59]

Kharkiveko Unibertsitate Nazionalaren Ekonomia-Eskola, sutan, martxoaren 2an.
Kharkiveko Krasnodarska kaleko bonbardaketa-osteko irudia, martxoaren 7an.
Misil errusiar bat, Kharkiveko apartamentu-sabai batean.

Martxoaren 2an, Synyehubovek adierazi zuen gutxienez 21 pertsona hil eta 112 zauritu izan zirela aurreko 24 orduetan.[60] Paraxutista errusiarrek Kharkiven lur hartu zuten orduan, bai eta Ukrainako ospitale militar bati eraso zioten, aire-eraso baten bidez, errusiar eta ukrainar indarren arteko liskarrak sortu zituena. Hala ere, bertako funtzionario batek adierazi zuenez, Ukrainako indarrek ospitalea kontrolatzen jarraitu zuten.[61][62] Kharkiveko polizia-egoitzak, akademia militar batek eta Kharkiveko Unibertsitate Nazionalak kalteak jasan zituzten errusiarren bonbardaketan horien ondorioz.[63][64] Hainbat bizitegi-gune ere harrapatu zituzten misil errusiarrek.[51] Geroago, misil errusiarrek berriro jo zuten Askatasunaren plaza, Kharkiveko udaletxearen eraikina eta Derzhprom eraikina kaltetuz, bai eta bestelako eraikin altu batzuk ere.[65] Energia Atomikoaren Nazioarteko Erakundeak, hurrengo egunean, adierazi zuen ikerketa nuklearreko instalazioak kalteak jasan zituela, baina ez zegoela erradiazio-ihesik.[66] Martxoaren 2ko gauean, bi misilek Kharkiveko Lurralde Defentsako Indarren egoitza jo zuten. Erasoan, zibilek babesleku gisa erabiltzen zuten Jasokundearen katedrala ere kaltetua izan zen,[67][68] San Antonioren Eliza Katolikoarekin batera.[68][69] CNNk egun hartan argitaratutako informazioaren arabera, aste horretan Errusiako bonbardaketak jasan zituzten Kharkiveko 16 kokapenetatik 3 baino ez zirela eremu ez-zibilak.[70]

Poliziaren arabera, martxoaren 4ra arte 188 pertsona hil ziren Kharkiveko guduan; tartean, 122 zibil. Gainera, 394 pertsona zauritu ziren –zeinetatik, zibilak, 290–. Ukrainako Segurtasun Zerbitzuak martxoaren 6an adierazi zuenez, indar errusiarrak Kharkiveko Fisika eta Teknologia Institutua bonbardatzen ari ziren. Erakunde horrek, USZaren arabera, ikerketa nuklearreko instalazio bat dauka barnean –erreaktore nuklear batekin–, lehertzekotan, eskala-handiko hondamendi ekologikoa eragin dezakeena.[71] Larrialdietako tokiko funtzionarioek adierazi zutenez, gutxienez zortzi zibil hil ziren gau hartako hiri-bonbardaketan.[72] Era berean, Azerbaijango kontsulatuak kalte larriak jasan zituen hirian.[73] Albaniako kontsulatua, halaber, erabat eraitsirik bukatu zuten.[74]

Martxoaren 7an, Ukrainako Defentsa Ministerioak iragarri zuen Vitali Gerasimov, Errusiako Barruti Militar Zentraleko Arma Konbinatuen 41. Armadako komandantea hil zutela,[75] bai eta Errusiako Armadako beste goi-ofizial batzuk ere hil eta zauritu zituzetla Kharkivetik gertu izandako borroka batetan.[76] Soldadu errusiarrek bi boluntario zibil ere hil zituzten Feldman Ekoparkean, animaliak elikatzera sartu zirenean.[77][78]

Synyehubovek, martxoaren 8an, adierazi zuen jada 600,000 zibil baino gehiago ebakuaturik zeudela hiritik, trenen bidez.[13] Martxoaren 8an ere, ukrainar gobernuko funtzionarioek adierazi zuten Kharkiv hiri osoa Ukrainaren kontrolpean zegoela eta, hiriaren kanpoaldean egindako bonbardaketa batzuez gain, ez zegoela errusiarren erasorik.[79]

Estatuko Larrialdi Zerbitzuek martxoaren 10ean adierazi zuten lau pertsona hil zirela errusiarren bonbardaketetan, bai eta hiri-erdiguneko merkataritza-gune bat suntsitu zutela.[80] Anton Heraxtxenkok, Ukrainako Barne ministroaren aholkulariak, adierazi zuen, bestalde, Errusiako gerra-hegazkinek Kharkiveko Fisika eta Teknologia Institutuari eraso ziotela egunean zehar.[81]

Martxoaren 14an, Kharkiveko Eskualdeko Fiskaltzak adierazi zuen bi zibil hil eta hirugarren zibil bat zauritu zirela errusiarren bonbardaketek bizitegi-eremu bat harrapatu zutenean.[82] Hurrengo egunean, Oleh Synyehubov-ek –Kharkiv Oblasteko Gobernadoreak– adierazi zuen hiria 65 aldiz bonbardatu zutela martxoaren 14an zehar, zibil bat hilez eta beste bat zaurituz, bai eta, gerra hasi zenetik, 600 bizitegi-eraikin suntsitu zituztela.[83]

Martxoaren 16an, Ukrainako funtzionarioek adierazi zuten hiru zibil hil eta bost zauritu zirela indar errusiarrek merkatu bat bonbardatu zutenean.[84]

Martxoaren 18an, Kharkiveko Eskualde-Fiskaltzak jakinarazi zuen hiriko Slobidsky eta Moskovsky Barrutietan bizitegi-eraikinak bonbardatu zituztela errusiarrek. Gainera, Administrazio Publikoaren Akademia Nazionaleko Estatu-Administrazioaren Institutuaren eraikina, zati batean, hondatuta geratu zen.[85] Saltivka-ko bonbardaketa errusiarrak, bestalde, Boris Romantxenko hil zuten, 96 urterekin, nazien lau kontzentrazio-esparrutatik bizirik atera zena eta nazismoaren krimenen oroimena babesten zuena.[86][87]

Martxoaren 19an, Kharkiveko administrazio militarreko (HOVA) buru den Oleh Synyehubov-ek adierazi zuen Kharkiveko iparraldeko aldiriak etengabe bonbardatzen zituztela indar errusiarrek, bai eta hiriaren erdigunea jaurtigai eta misilek jotzen zutela. Sinegubovek esan zuenez, suntsitutako eraikinetako bat Kharkiveko Apelazio Auzitegia izan zen. Ukrainako indarrek kontraeraso bat hasi zutela ere adierazi zuen, errusiarrak hiriaren kanpoaldetik urrunduz.[88]

Martxoaren 24an, errusiarren aireko eraso batek Nova Poxta-ren bulego bat jo zuen, sei zibil hilez eta, gutxienez, 15 zaurituz.[89] Martxoaren 26an, misil errusiarrek monumentu bat kaltetu zuten Drobytsky Jar Holokaustoaren monumentuan.[90]

Martxoaren 28an, Ihor Terekhov-ek, Kharkiveko alkateak, adierazi zuen hiriko biztanleriaren %30a inguru Kharkivetik alde egin zuela gerra hasi zenetik.[91] HOVAko buruzagiak, Synyehubov Gobernadore militarrak, errusiarrek barreiatze-munizioarekin hiri-auzoak berriro erasotu zituztela jakinarazi zuen. Era berean, baieztatu zuen hainbat norabidetan ukrainar gudariek kontraerasoa egin zutela, Mala Rohan eta Vilkhivka herriak berreskuratuz.[92]

Sakontzeko, irakurri: «Belgorodeko erasoa»
Kharkiveko Saltivka auzoa, errusiar bonbardaketa baten ostean, martxoaren 31n.

Errusiak Kharkiven aurka egindako bonbardaketen erdian, 2022ko martxoaren 31n, Errusiako agintariek Mi-24 ukrainar helikoptero militarren eraso bati egotzi zioten leherketa bat, mugatik 40 kilometrora, iparraldera, dagoen petrolio-biltegi batean, Belgoroden (Errusia).[93][94] Bien bitartean, errusiarrek esan zuten, egun berean, mendebaldeko herrialdeetako ehun "estremista eta mertzenario" baino gehiago hil zituztela Kharkiveko defentsa-base baten aurka egindako misil-eraso batetan, zehaztasun handiko Iskanderrekin egindakoa.[95]

2022ko apirila

Apirilaren 2an, Synyehubov-en arabera, errusiarrak Izium hiria inguratzen ari ziren, Luhansk eta Donetsk Oblast bidean.[96] Hurrengo egunean, apirilaren 3an, gobernu ukrainarrak adierazi zuen bi soldadu errusiar hil eta beste 28 ospitaleratu zituztela, zibil ukrainarrek pozoitutako pastelak banatu baitzizkieten Kharkiven zeuden Fusil Motorizatuen 3. Dibisioko soldadu errusiarrei.[97]

Errusiarrak hiriaren iparraldera erretiratuta zeuden arren, eta ukrainarrek Txuhuiv hirirako errepidea bereganatu bazuten ere,[98] apirilaren 4an Ukrainako Defentsa Ministerioak ohartarazi zuen inbaditzaileak beste eraso bat egiteko prestatzen ari zirela, hiria ekialdetik hartzeko helburuarekin.[99][100]

Errusiak Kharkiven aurka apirilaren 14tik 17ra bitartean egindako bonbardaketek 18 zibil hil eta beste 106 zauritu zituzten.[101]

Apirilaren 17an bertan, Synyehubovek Telegramen baieztatu zuen Bazaliyivka, Lebyazhe eta Kutuzivkaren zati bat kontraeraso ukrainar baten ondorioz berrartu zituztela, bai eta ukrainar indarrak Mala Rohan herriraino joan zirela. Gainera, Ukrainako Indarrek "hegazkin-suaren ondorioz" bost tanke eta hamar ibilgailu blindatu errusiar suntsitu zituztela, erasoan ehun soldadu errusiar hil edo harrapatu zituztela adieraziz.[102]

Apirilaren 27an, Kharkiv partzialki inguratuta zegoen.[103] Apirilaren 29an, Synyehubovek adierazi zuen gerra hasi zenetik hiriko 2,000 eraikin baino gehiago hondatu edo suntsitu zirela. Apirilaren 28ko ia etenik gabeko bonbardaketaren ondorioz, bost zibil hil zirela ere esan zuen.[104] Apirilaren 29an ere jakinarazi zen Ruska Lozova herrixka, Kharkivetik gertu, Ukrainak berrartu zuela.[105]

2022ko maiatza

Maiatzaren 2an, Gerraren Azterketarako Institutuak (ISW) jakinarazi zuen Ukrainak Starii Saltiv herria berreskuratu zuela, Kharkivetik 40 kilometrora, ekialdera, kokaturikoa.[106]

Maiatzaren 6an, ISWk Ukrainaren kontraeraso bat deskribatu zuen, "arku zabal batean", Kharkiv inguruan; kontraerasoaren ondorioz, Ukrainak "hainbat herri" berreskuratu zituela jakinarazi zuen; besteak beste, Tsyrkuny [uk], Peremoha [uk] eta Txerkaski Tyxky [uk] herriaren zati bat. ISWk ere jakinarazi zuen Ukrainak "[zetozen] egunetan Errusiako Indarrak Kharkiveko artilleria-eremutik atera ditzakeela".[107]

Maiatzaren 7an, ukrainar indarrek Kharkiv inguruan kokatutako errusiar indarrak atzera bota zituztela jakinarazi zuten, hiria errusiar indarrentzat irismenetik kanpo geratu zelarik.[108] Egun berean, Ukrainako Indarrek Kharkivetik ipar-ekialdean kokaturiko beste bost herri berreskuratu zituela ere jakinarazi zuten.[109] Ukrainako funtzionario bat aipatuz, The New York Timesek esan zuen Kharkiveko gudua ez zela amaitu, baina, momentuz, Ukraina nagusitzen ari zela, eta errusiar tropak zubiak suntsitzen ari zirela atzera egiten ari ziren bitartean.[110]

Maiatzaren 11n, Ukrainako Indarrek lau kokagune berreskuratu zituztela esan zuten. Ukrainar kontraeraso honek, arrakasta izanez gero, ukrainar indarrak Errusiako mugatik zenbait kilometrora eraman zitzakeen.[111]

Maiatzaren 13an, Errusiak Kharkiv Oblastetik bere indarrak erretiratzea erabaki zuela jakinarazi zuten.[19]

Maiatzaren 14an, ISWk zera jakinarazi zuen: "Ukrainiak (...) Kharkiveko gudua irabazi duela dirudi".[20] Kharkiveko alkateak BBCri esan zionez: "azken bost egunetan ez [zen] bonbardaketarik izan hirian. Errusiarren bonbardatze-saiakera bakarra Kharkiveko Aireportutik gertu bidalitako misil-kohetea da, hiria jotzeko helburu zuena baina misila Ukrainako Aire Defentsak suntsitu zuena."[112]

Maiatzaren 20an, Errusiako Indarrek Kharkiv Raioneko hainbat herri bonbardatu zituzten, Kharkiv bera barne, BM-21 Grad, BM-27 Uragan eta BM-30 Smerch misil-jaurtigailu anitzak erabiliz.[113]

Maiatzaren 21eko polizia-adierazpen batean, ukrainarrek baieztatu zuten Zolotxiveko kokagunean sei militarren gorpuzkiak berreskuratu zituela.[114]

Biktimak

Kharkiveko Udaltzaingoaren arabera, martxoaren 7ra arte 209 pertsona hil ziren guduan; tartean, 133 zibil. Gainera, beste 443 pertsona zauritu ziren; tartean, 319 zibil.[9] Martxoaren 16an, Ukrainako Larrialdietarako Estatu Zerbitzuak adierazi zuen, gutxienez, 503 zibil hil zirela, oblast osoan eta gudua hasi zenetik, orain arte.[115] Hiriaren errusiar bonbardaketak hildako eta zauritu gehiago eragin zituen egunetik egunera. Gerraren lainoa dela eta, ezinezkoa da kalkulatzea zenbat baja izan ziren, zehazki, Kharkiveko guduan. Gainera, Kharkiveko aldirietan hainbat liskar izan ziren Errusiako zein Ukrainako Indar Armatuen artean.

Heriotza nabarmenak

Apirilaren 22an, Artur Hrytsenko (FC Lviv eta FC Karpaty Lviv) Ukrainako lehen-mailako futbolaria, Aire Erasoko 95. Brigadaren zerbitzura hil zen.[116][117][118]

Erreferentziak

  1. ↑ https://www.theguardian.com/world/2022/feb/27/kharkiv-fighting-russia-ukraine-invasion
  2. ↑ a b Russian Offensive Campaign Assessment (May 13, 7:00 pm ET) – Kateryna Stepanenko eta Frederick W. Kagan
  3. ↑ https://www.theguardian.com/world/2022/mar/08/vitaly-gerasimov-second-russian-general-killed-ukraine-defence-ministry-claims
  4. ↑ https://www.newsweek.com/russia-firing-senior-commanders-who-performed-poorly-ukraineu-k-1708140
  5. ↑ https://www.understandingwar.org/backgrounder/russia-ukraine-warning-update-initial-russian-offensive-campaign-assessment
  6. ↑ https://www.criticalthreats.org/analysis/russian-offensive-campaign-assessment-february-26
  7. ↑ https://twitter.com/InformNapalm/status/1496839275282849796
  8. ↑ https://www.bbc.com/news/world-europe-60785679
  9. ↑ a b c d e f g https://www.slovoidilo.ua/2022/03/07/novyna/bezpeka/ataka-rosiyi-xarkiv-zahynulo-209-osib-sered-yakyx-133-cyvilnyx
  10. ↑ https://kyivindependent.com/national/families-mourn-fallen-defenders-of-ukraine/
  11. ↑ https://fakty.ua/ru/399244-v-nashem-podrazdelenii-est-lyudi-iz-rossii-kotorye-pereshli-granicu-i-voyuyut-na-storone-ukrainy---oficer-gur
  12. ↑ https://www.ukrinform.ua/rubric-regions/3470171-z-pocatku-povnomasstabnoi-vijni-vijska-rf-ubili-ponad-600-ziteliv-harkivsini.html
  13. ↑ a b https://www.ukrinform.net/rubric-ato/3423995-kharkiv-under-control-by-ukrainian-armed-forces.html
  14. ↑ «Под Харьковом горят российские танки (видео) - Новости Харькова | Сегодня» web.archive.org 2022-02-24 (Noiz kontsultatua: 2022-03-04).
  15. ↑ (Errusieraz) «Война Украины с Россией: ситуация в Харькове» Комментарии Украина 2022-02-24 (Noiz kontsultatua: 2022-03-04).
  16. ↑ (Ingelesez) Higgins, Andrew. (2022-02-24). «Kharkiv, Ukraine’s second-largest city, is a major target of Russia. Here’s why.» The New York Times ISSN 0362-4331. (Noiz kontsultatua: 2022-03-04).
  17. ↑ a b Why Kharkiv, a city known for its poets, has become a key battleground in Ukraine – The Washington Post (2022ko otsailak 28)
  18. ↑ (Ingelesez) «Russia-Ukraine War: What to know on Day 7 of Russian assault» AP NEWS 2022-03-02 (Noiz kontsultatua: 2022-03-04).
  19. ↑ a b (Ingelesez) Norman, Greg. (2022-05-12). Russia withdrawing troops after 'heavy losses', proving 'inability to capture key Ukrainian cities,' UK says. .
  20. ↑ a b «Ukraine has won the battle of Kharkiv, analysts say, as Kyiv warns of 'long phase of war'» TheGuardian.com 14 May 2022.
  21. ↑ (Ingelesez) Losh, Jack. «The Kharkiv Resistance Has Already Begun» Foreign Policy (Noiz kontsultatua: 2022-03-04).
  22. ↑ (Ingelesez) Schwirtz, Michael. (2022-02-25). «Scenes from Kharkiv: Battle wreckage, the boom of artillery, and people sheltering in the subway.» The New York Times ISSN 0362-4331. (Noiz kontsultatua: 2022-03-04).
  23. ↑ «Governor of Kharkiv says whole city under Ukrainian control, announced curfew from 6pm – non-military vehicles on the street will be "liquidated"» Twitter (Noiz kontsultatua: 2022-03-04).
  24. ↑ (Ingelesez) CNN. (2022-02-26). «Heaviest fighting in Ukraine is "in and around Kharkiv," senior US defense official says» CNN (Noiz kontsultatua: 2022-03-04).
  25. ↑ (Ingelesez) Reuters. (2022-02-27). «Ukraine says Russian troops blow up gas pipeline in Kharkiv» Reuters (Noiz kontsultatua: 2022-03-04).
  26. ↑ (Ingelesez) News, A. B. C.. «Ukraine says Russian forces blew up gas pipeline in Kharkiv, country’s second-largest city» ABC News (Noiz kontsultatua: 2022-03-04).
  27. ↑ (Ingelesez) staff, T. O. I.; AP. «Russian troops enter Kharkiv, Ukraine’s second-largest city» www.timesofisrael.com (Noiz kontsultatua: 2022-03-04).
  28. ↑ (Ingelesez) desk, The Kyiv Independent news. (2022-02-27). «Kharkiv governor reports that heavy fighting is taking place inside the city.» The Kyiv Independent (Noiz kontsultatua: 2022-03-04).
  29. ↑ (Ingelesez) Wilkie, Matt Clinch,Natasha Turak,Christina. (2022-02-27). «Putin orders Russian nuclear deterrence forces on high alert; Ukraine and Russia delegations to meet» CNBC (Noiz kontsultatua: 2022-03-04).
  30. ↑ CNN, Paul P. Murphy, Katie Polglase, Gianluca Mezzofiore, Tim Lister, Josh Pennington and Ivana Kottasová. «One battle in Kharkiv shows how Ukraine is fighting back against the Russian invasion» CNN (Noiz kontsultatua: 2022-03-04).
  31. ↑ (Ingelesez) «Center for Countering Misinformation: Russian reports about surrendered 302nd anti-aircraft regiment in Kharkiv region fake» Interfax-Ukraine (Noiz kontsultatua: 2022-03-04).
  32. ↑ (Ingelesez) Brown. (2022-02-27). «Defense Ministry: The 302nd Anti-Aircraft Missile Regiment Of The Armed Forces Of Ukraine, Armed With BukM-1 Systems, Voluntarily Laid Down Arms» ePrimefeed (Noiz kontsultatua: 2022-03-04).
  33. ↑ (Ingelesez) AP, DAILY SABAH WITH. (2022-02-27). «Ukrainian army destroys half of Russian transport in Kharkiv: Top adviser» Daily Sabah (Noiz kontsultatua: 2022-03-04).
  34. ↑ (Ingelesez) «Russian Armored Vehicles Meet Tough Resistance in Kharkiv» WSJ (Noiz kontsultatua: 2022-03-04).
  35. ↑ (Ingelesez) REUTERS, DAILY SABAH WITH. (2022-02-27). «Ukraine has restored full control of Kharkiv: Governor» Daily Sabah (Noiz kontsultatua: 2022-03-04).
  36. ↑ a b (Ingelesez) «Ukraine invasion: Kharkiv residents describe intense battle to defend city» BBC News 2022-02-27 (Noiz kontsultatua: 2022-03-04).
  37. ↑ (Ingelesez) «Ukrainian commander in Kharkiv says dozens of Russians surrendered» Apa.az (Noiz kontsultatua: 2022-03-04).
  38. ↑ (Ingelesez) «Several killed as Russian rockets pound Ukraine’s Kharkiv» www.aljazeera.com (Noiz kontsultatua: 2022-03-04).
  39. ↑ (Ingelesez) Reuters. (2022-03-01). «Rocket strikes kill 11 in Ukrainian city of Kharkiv, says regional official» Reuters (Noiz kontsultatua: 2022-03-22).
  40. ↑ «Ukrainian officials say many killed and more wounded in Russian shelling of Kharkiv - The Washington Post» web.archive.org 2022-02-28 (Noiz kontsultatua: 2022-03-04).
  41. ↑ (Ingelesez) «Ukraine invasion: Three children among nine dead as footage shows Kharkiv apartment block being rocked by series of blasts» Sky News (Noiz kontsultatua: 2022-03-07).
  42. ↑ (Ingelesez) Staff, The New Arab. (2022-02-28). «Algerian graduate killed in fierce Russian bombardment of Ukraine's second city Kharkiv» https://english.alaraby.co.uk/ (Noiz kontsultatua: 2022-03-04).
  43. ↑ (Ingelesez) «Invaders have begun to blow up power substations in Kharkiv – mayor» Ukrayinska Pravda (Noiz kontsultatua: 2022-03-04).
  44. ↑ (Ingelesez) «Ukrainian Tractor Factory Destroyed in Bombing» www.agequipmentintelligence.com (Noiz kontsultatua: 2022-03-22).
  45. ↑ (Txekieraz) «Charkovský traktorový závod byl ostřelován, továrnu zachvátil požár» www.agroportal24h.cz (Noiz kontsultatua: 2022-03-22).
  46. ↑ (Ingelesez) «Ukraine: Cluster Munitions Launched Into Kharkiv Neighborhoods» Human Rights Watch 2022-03-04 (Noiz kontsultatua: 2022-03-22).
  47. ↑ a b (Ingelesez) «Ukraine conflict: Russia bombs Kharkiv's Freedom Square and opera house» BBC News 2022-03-01 (Noiz kontsultatua: 2022-03-04).
  48. ↑ (Ingelesez) «Footage appears to show strike on Kharkiv local government building» www.timesofisrael.com (Noiz kontsultatua: 2022-03-04).
  49. ↑ «We enhanced the CCTV images from the moment the missile hit the cultural/administrative building in Kharkiv. It matches the countours and dimensions of 3M54-1 Kalibr. Obviously, Ukraine has no such missiles.» Twitter (Noiz kontsultatua: 2022-03-22).
  50. ↑ (Ingelesez) Reuters. (2022-03-01). «Slovenia's consulate in Ukraine destroyed in attack on Kharkiv -ministry» Reuters (Noiz kontsultatua: 2022-03-04).
  51. ↑ a b (Ingelesez) Marson, Yaroslav Trofimov and James. (2022-03-03). «Russia Batters Ukraine’s No. 2 City Kharkiv, as Kyiv Offensive Stalls» Wall Street Journal ISSN 0099-9660. (Noiz kontsultatua: 2022-03-04).
  52. ↑ (Ingelesez) Reuters. (2022-03-01). «At least 10 killed in latest rocket strikes on Ukraine's Kharkiv, says Ukrainian official» Reuters (Noiz kontsultatua: 2022-03-04).
  53. ↑ (Ingelesez) «Ukraine Says 10 Civilians Killed in Fresh Russian Shelling in Kharkiv» News18 2022-03-02 (Noiz kontsultatua: 2022-03-04).
  54. ↑ (Ingelesez) «Ex-biathlete of the Ukrainian national team died in the war with Russia» odessa-journal.com 2022-03-01 (Noiz kontsultatua: 2022-03-04).
  55. ↑ «"Shocked", Says Chief Minister On Killing Of Karnataka Student In Ukraine» NDTV.com (Noiz kontsultatua: 2022-03-04).
  56. ↑ (Ingelesez) «Ukraine war hits home: 21-year-old student from Karnataka is killed» The Indian Express 2022-03-02 (Noiz kontsultatua: 2022-03-04).
  57. ↑ «Indian student from Haveri district in Karnataka killed in shelling in Ukraine's Kharkiv» The New Indian Express (Noiz kontsultatua: 2022-03-04).
  58. ↑ «No Indian Left In Kyiv, 26 Evacuation Flights Over Next 3 Days: Centre» NDTV.com (Noiz kontsultatua: 2022-03-04).
  59. ↑ (Ingelesez) CNN. (2022-03-02). «OSCE member killed in shelling of Kharkiv» CNN (Noiz kontsultatua: 2022-03-04).
  60. ↑ (Ingelesez) Reuters. (2022-03-02). «At least 21 killed, 112 wounded in shelling of Kharkiv - Ukrainian official» Reuters (Noiz kontsultatua: 2022-03-07).
  61. ↑ (Ingelesez) «Ukraine facing humanitarian crisis amid relentless Russian missile attacks» the Guardian 2022-03-02 (Noiz kontsultatua: 2022-03-04).
  62. ↑ (Ingelesez) readMarch 2, Zoe ZaczekDigital Reporterless than 2 min; 2022 - 5:21pm. (2022-03-02). «Russian paratroopers launch fresh attack on embattled Kharkiv» skynews (Noiz kontsultatua: 2022-03-04).
  63. ↑ (Ingelesez) «Ukraine invasion: Russian troops move 'closer and closer' to Kyiv as at least 2,000 civilians dead, emergency service says» Sky News (Noiz kontsultatua: 2022-03-04).
  64. ↑ (Ingelesez) «Military academy building, police headquarters under attack in Ukraine's Kharkiv» India Today (Noiz kontsultatua: 2022-03-04).
  65. ↑ (Ingelesez) «Russian missiles pound central Kharkiv, several buildings damaged: Reports» India Today (Noiz kontsultatua: 2022-03-04).
  66. ↑ (Ingelesez) «IAEA reports second Ukraine nuclear facility damaged» CNA (Noiz kontsultatua: 2022-03-22).
  67. ↑ (Ukraineraz) «Росіяни випустили дві крилаті ракети у штаб територіальної оборони Харкова» Українська правда (Noiz kontsultatua: 2022-03-04).
  68. ↑ a b «Dormition cathedral and St. Anthony’s Church in Kharkiv damaged by shell bombing (фото)» LB.ua (Noiz kontsultatua: 2022-04-11).
  69. ↑ (Ingelesez) NewsRoom. «When Christians are bombing Christian churches (PHOTOS) | Orthodox Times (en)» https://orthodoxtimes.com/ (Noiz kontsultatua: 2022-04-11).
  70. ↑ (Ingelesez) CNN. (2022-03-04). «It's 2 p.m. in Kyiv. Here's what's happening» CNN (Noiz kontsultatua: 2022-03-07).
  71. ↑ (Ingelesez) Roberts, Joe. (2022-03-07). «Rockets 'fired at nuclear facility containing reactor and fuel cells'» Metro (Noiz kontsultatua: 2022-03-07).
  72. ↑ (Ingelesez) «Crisis deepens, Ukraine accuses Moscow of 'medieval' tactics» AP NEWS 2022-03-07 (Noiz kontsultatua: 2022-03-09).
  73. ↑ (Ingelesez) «Azerbaijani consulate building in Kharkiv seriously damaged [PHOTO»] AzerNews.az 2022-03-07 (Noiz kontsultatua: 2022-03-09).
  74. ↑ (Ingelesez) «Russian strike in Ukraine destroys Albanian consulate» www.euractiv.com 2022-03-08 (Noiz kontsultatua: 2022-04-11).
  75. ↑ (Gaztelaniaz) «Ucrania afirma haber matado a otro general ruso durante los combates en Kharkiv» Independent Español 2022-03-08 (Noiz kontsultatua: 2022-03-09).
  76. ↑ (Ingelesez) «Ukraine: Russian general killed near Kharkiv, say defenders» BBC News 2022-03-08 (Noiz kontsultatua: 2022-04-11).
  77. ↑ (Ingelesez) «Russian soldiers kill two people who came to feed animals in Kharkiv ecopark» www.ukrinform.net (Noiz kontsultatua: 2022-04-11).
  78. ↑ (Ingelesez) «Two volunteers shot and killed by Russian soldiers in Kharkiv Ecopark» Ukrayinska Pravda (Noiz kontsultatua: 2022-04-11).
  79. ↑ (Ingelesez) «Kharkiv under control by Ukrainian Armed Forces» www.ukrinform.net (Noiz kontsultatua: 2022-03-09).
  80. ↑ IANS. (2022-03-10). «Russian shelling in Kharkiv kills 4 people, say Ukraine authorities» Business Standard India (Noiz kontsultatua: 2022-03-22).
  81. ↑ (Ingelesez) Auto, Hermes. (2022-03-11). «Russian forces attack institute in Kharkiv which has experimental reactor | The Straits Times» www.straitstimes.com (Noiz kontsultatua: 2022-03-22).
  82. ↑ (Ingelesez) Presse, AFP-Agence France. «Two Killed In Kharkiv Bombardment: Prosecutor» www.barrons.com (Noiz kontsultatua: 2022-03-22).
  83. ↑ (Ingelesez) CNN. (2022-03-15). «Kharkiv was struck 65 times on Monday and 600 residence buildings have been destroyed so far, officials say» CNN (Noiz kontsultatua: 2022-03-22).
  84. ↑ (Ingelesez) Reuters. (2022-03-16). «Three killed after shelling and fire in Ukraine's Kharkiv - emergencies service» Reuters (Noiz kontsultatua: 2022-03-22).
  85. ↑ «Обстрелы Харькова 18 марта: начаты уголовные расследования (фото) | Во время сегодняшних обстрелов погиб один человек, пострадали - пятеро» web.archive.org 2022-03-19 (Noiz kontsultatua: 2022-04-11).
  86. ↑ (Ingelesez) «Russian attack on Kharkiv kills Holocaust survivor, 96» the Guardian 2022-03-21 (Noiz kontsultatua: 2022-04-11).
  87. ↑ (Ingelesez) Welle (www.dw.com), Deutsche. «Germany honors Ukrainian Holocaust survivor killed by Russian shelling | DW | 22.03.2022» DW.COM (Noiz kontsultatua: 2022-04-11).
  88. ↑ (Ukraineraz) «Ворог програв наземну битву за Харків — інтерв'ю НВ з головою військової адміністрації області Олегом Синєгубовим» nv.ua (Noiz kontsultatua: 2022-03-22).
  89. ↑ (Ingelesez) AFP. «Six civilians reported killed in Russian strike near Kharkiv aid station» www.timesofisrael.com (Noiz kontsultatua: 2022-04-11).
  90. ↑ (Ingelesez) «Russia bombs Drobitsky Yar Holocaust memorial in Ukraine» The Jerusalem Post | JPost.com (Noiz kontsultatua: 2022-04-11).
  91. ↑ (Ukraineraz) LLC, Hulu. «Харків залишили близько 30% жителів» https://city.kharkov.ua/ (Noiz kontsultatua: 2022-04-11).
  92. ↑ (Ukraineraz) «Росіяни обстріляли Харків касетними боєприпасами — голова адміністрації» nv.ua (Noiz kontsultatua: 2022-04-11).
  93. ↑ (Ingelesez) «Russia alleges Ukrainian helicopters struck Belgorod fuel depot» www.aljazeera.com (Noiz kontsultatua: 2022-04-11).
  94. ↑ (Ingelesez) «War in Ukraine: Russia accuses Ukraine of attacking oil depot» BBC News 2022-04-01 (Noiz kontsultatua: 2022-04-11).
  95. ↑ (Ingelesez) Russian Army Kills More than 100 Mercenaries in Kharkiv. 2022-04-02 (Noiz kontsultatua: 2022-04-11).
  96. ↑ (Ukraineraz) «Ворог зрозумів, що битву за Харків уже програв - голова ХОВА Синєгубов» ТСН.ua 2022-04-01 (Noiz kontsultatua: 2022-04-11).
  97. ↑ (Ingelesez) Scully, Rachel. (2022-04-03). «Two Russian soldiers killed, 28 in hospital after being poisoned by Ukrainian civilians: officials» The Hill (Noiz kontsultatua: 2022-04-11).
  98. ↑ (Ingelesez) «Ukraine forces recapture key road outside east Ukraine city» France 24 2022-03-30 (Noiz kontsultatua: 2022-04-11).
  99. ↑ (Ingelesez) Reuters. (2022-04-04). «Ukraine says Russia is preparing eastern assault, attack on Kharkiv» Reuters (Noiz kontsultatua: 2022-04-11).
  100. ↑ (Ingelesez) «Ukraine warns Russia is preparing new assault on Kharkiv» Channel 4 News 2022-04-05 (Noiz kontsultatua: 2022-04-11).
  101. ↑ (Ingelesez) CNN. (2022-04-23). «Russia shelling civilian infrastructure in northeastern city of Kharkiv, Ukrainian official says» CNN (Noiz kontsultatua: 2022-05-27).
  102. ↑ (Ingelesez) «Kharkiv region: Armed Forces of Ukraine push Russian troops back and liberate 2 towns» Ukrayinska Pravda (Noiz kontsultatua: 2022-05-27).
  103. ↑ (Ingelesez) «RUSSIAN OFFENSIVE CAMPAIGN ASSESSMENT, APRIL 27» Institute for the Study of War (Noiz kontsultatua: 2022-05-27).
  104. ↑ (Ingelesez) «Moscow confirms attack on Kyiv during UN chief’s visit» the Guardian 2022-04-29 (Noiz kontsultatua: 2022-05-27).
  105. ↑ «Ukraine Army retakes control of village of Ruska Lozova in Kharkiv region» www.ukrinform.net (Noiz kontsultatua: 2022-05-27).
  106. ↑ Russian Offensive Campaign Assessment, May 3. Institute for the Study of War 3 May 2022.
  107. ↑ Clark, Mason; Barros, George. (6 May 2022). Russian Offensive Campaign Assessment, May 6. Institute for the Study of War.
  108. ↑ Kilner, James; Bowman, Verity. (7 May 2022). Ukrainian counterattacks are pushing Russian artillery out of range of Kharkiv. Daily Telegraph.
  109. ↑ Williams, Sophie. (7 May 2022). Ukraine: Intense shelling as troops battle to regain Kharkiv region. BBC News.
  110. ↑ (Ingelesez) Schwirtz, Michael; Engelbrecht, Cora; Specia, Megan. (2022-05-07). «Russian Pullback Seen Near Kharkiv, Despite Victory Day Push for Gains» The New York Times ISSN 0362-4331..
  111. ↑ Landay, Jonathan. (11 May 2022). Ukraine pushes back Russian troops in counter-offensive near Kharkiv. Reuters.
  112. ↑ Russian forces withdraw far from Kharkiv, mayor tells BBC. 14 May 2022.
  113. ↑ «The Russians shelled Kharkiv again, trying to carry out counterattack» pravda.com.ua 20 May 2022.
  114. ↑ (Ingelesez) CNN, By <a href="/profiles/jessie-yeung">Jessie Yeung</a>, Hannah Ryan, <a href="/profiles/luke-mcgee">Luke McGee</a>, <a href="/profiles/adrienne-vogt">Adrienne Vogt</a> and <a href="/profiles/joe-ruiz">Joe Ruiz</a>. (2022-05-21). «Russian transportation minister says sanctions have “practically broken all” logistics corridors for trade» CNN.
  115. ↑ Aipuaren errorea: Konpondu beharreko erreferentzia kodea dago orri honetan: ez da testurik eman :500 izeneko erreferentziarako
  116. ↑ (Errusieraz) Павлова, Елена. «Бросил Париж и защищал Украину: в боях под Харьковом погиб футболист 'Карпат' и 'Львова', которого назвали 'стеной'» OBOZREVATEL NEWS (Noiz kontsultatua: 2022-05-27).
  117. ↑ (Ukraineraz) «При обороні Харкова загинув відомий футболіст, екс-гравець Карпат» sport.unian.ua (Noiz kontsultatua: 2022-05-27).
  118. ↑ (Danieraz) «eks-fodboldspiller fra Karpaterne Artur Hrytsenko døde i kampe nær Kharkiv - Sport - tsn.ua» Denmark TOPNews.MEDIA 2022-04-26 (Noiz kontsultatua: 2022-05-27).[Betiko hautsitako esteka]

Kanpo estekak

Strategi Solo vs Squad di Free Fire: Cara Menang Mudah!