Дзень народнага адзінства (Беларусь)

Дзень народнага адзінства
Устаноўлена	7 чэрвеня 2021
Дата	17 верасня
Звязана з	Далучэнне Заходняй Беларусі да БССР

Дзе́нь наро́днага адзі́нства — дзяржаўнае свята Рэспублікі Беларусь, якое адзначаецца штогод 17 верасня. Уведзена 7 чэрвеня 2021 года ў гонар частковага далучэння Заходняй Беларусі да БССР, якое пачалося 17 верасня 1939 года з паходу Чырвонай арміі ў Заходнюю Беларусь і Украіну (тагачасную Польскую Рэспубліку)^[1].

Створанае на ўзор Дня народнага адзінства ў Расіі, як рэакцыя на пратэсты супраць фальсіфікацыі прэзідэнцкіх выбараў 2020 года і далейшае абвяшчэнне рэжымам Аляксандра Лукашэнкі 2021 года «Годам народнага адзінства»^[2].

Святкаванне ў 2021 годзе

17 верасня 2021 года засталося працоўным днём. Яго святкаванне прыняло форму мерапрыемстваў, арганізаваных дзяржаўнымі структурамі і праўладнымі грамадскімі аб’яднаннямі. Сярод іншага яно ўключыла ў сябе правядзенне флэшмобаў з дзяржаўнай сімволікай, у тым ліку кулінарнага ў Бабруйску^[3][4], аўтапрабегаў, канцэртаў у буйных гарадах, галоўны канцэрт адбыўся на Мінск-Арэне^[5]. У гонар новага свята ў Брэсце была ўсталявана мемарыяльная дошка чырвонаармейцам, якія загінулі ў 1939 годзе ў Заходняй Беларусі, помнік васільку ў Магілёве, новы помнік на тэрыторыі былога канцлагера ў Бярозе, у Баранавічах быў адкрыты Музей народнага адзінства ^[6].

Крытыка

Гісторык Аляксандр Пашкевіч адзначае, што далучэнне Заходняй Беларусі да БССР прывяло да масавых сталінскіх рэпрэсій у гэтай частцы Беларусі, таму дата не можа адзначацца як свята. Таксама адной з прычын выбару дату Пашкевіч называе канфлікт паміж Польшчай і рэжымам Лукашэнкі, які працягваецца пасля прэзідэнцкіх выбараў 2020 года, а таксама жаданне спадабацца Расіі^[2].

Кіраўнік Міністэрства замежных спраў Літвы Габрыэлюс Ландсбергіс крытычна выказаўся пра рашэнне Лукашэнкі: «17 верасня — адна з самых балючых дат у гісторыі Польшчы. Рашэнне Мінска аб прызначэнні 17 верасня „Днём народнага адзінства“ паказвае, што цяперашні ўрад Беларусі мае цынічнае і скажонае стаўленне да гістарычнай памяці і ігнаруе злачынствы, учыненыя двума самымі жорсткімі таталітарнымі рэжымамі ХХ стагоддзя»^[7]. Міністэрства замежных спраў Польшчы назвала незразумелым базаванне беларускай палітыкі «на спадчыне пакта Гітлера і Сталіна» (гл. Пакт Молатава — Рыбентропа), таксама ў заяве гаворыцца, што заснаванне свята «Гэта жэст, які з’яўляецца часткай дзеянняў Расіі, накіраваных на пераасэнсаванне надзвычай складанай гісторыі нашага рэгіёна, што сур’ёзна перашкодзіць Беларусі ў дыялогу і ўзаемаразуменні з суседнімі краінамі, а таксама з краінамі ўсёй Еўропы»^[8]. Інстытут нацыянальнай памяці Польшчы назваў свята «Днём адзінства двух таталітарызмаў»^[9].

Палітолаг Вольф Рубінчык адзначаў, што да 1941 года мяжа паміж усходняй і заходняй часткамі Беларусі, нягледзячы на адміністрацыйнае «ўз’яднанне», фактычна заставалася, без адмысловага дазволу праз яе не пускалі, і ўжо ў пасляваенныя гады «заходнікі» працяглы час заставаліся ў СССР грамадзянамі другога гатунку. Паводле даследчыка, сапраўднае адзінства дасягаюць не штыкамі, а 17 верасня ў канцы ХХ ст. — пачатку ХХІ ст. амаль не адзначалі ў народзе як свята.^[10]

Гл. таксама

• Вуліца 17 верасня
• бульвар 17 Верасня у Мінску

Зноскі

1. У Беларусі заснавалі Дзень народнага адзінства
2. Сьвяткуючы 17 верасьня, перш за ўсё ўлада хоча паказаць дулю суседзям, палякам, — Пашкевіч (бел. (тар.))  (нявызн.) ?. svaboda.org (7 чэрвеня 2021). Праверана 24-7-2021.
3. Флаги из бутербродов, дети под дождем, клип от Минюста
4. Дзень народнага адзінства // Блог Андрэя Берастоўскаг
5. Беларусь отметила День народного единства. Как прошел праздничный концерт на «Минск-Арене»
6. Барановичах открылся первый в Беларуси Музей народного единства(недаступная спасылка) // СБ — Беларусь сегодня
7. Кіраўнік МЗС Літвы пра сьвята 17 верасьня: «Урад Беларусі ігнаруе злачынствы, учыненыя двума таталітарнымі рэжымамі» (бел. (тар.))  (нявызн.) ?. svaboda.org (10 чэрвеня 2021). Праверана 24-7-2021.
8. МЗС Польшчы з абурэньнем успрыняў заснаваньне ў Беларусі «Дня народнага адзінства» (бел. (тар.))  (нявызн.) ?. svaboda.org (9 чэрвеня 2021). Праверана 24-7-2021.
9. Інстытут нацыянальнай памяці Польшчы пра сьвята 17 верасьня: «Дзень адзінства двух таталітарызмаў» (бел. (тар.))  (нявызн.) ?. svaboda.org (8 чэрвеня 2021). Праверана 24-7-2021.
10. https://belisrael.info/?p=29014

Спасылкі

• Дзень народнага адзінства: настальгія па СССР або спроба памірыцца?