1908 yılında dünya genelinde kadınların oy hakkı.Oy hakkı yürüyüşü, New York, 6 Mayıs 1912.
Kadınlara oy hakkı dünyanın farklı ülkelerinde farklı zamanlarda tanınmış olan haktır. Birçok ülkede kadınlara oy hakkı, genel oy hakkından önce tanındığından belirli sınıf veya ırka mensup erkekler ve kadınlar halen oy kullanamamaktadır. Bazı ülkeler her iki cinsiyete de aynı zamanda oy hakkı tanımıştır.
Bu listede kadınlara oy hakkının hangi ülkede kaç yılında tanındığı yer almaktadır. Bazı ülkeler yıllar içinde hakkın kapsamını genişletmesi nedeniyle listede birden fazla yer almaktadır.
1907 yılına kadar devlet statüsüne sahip olmasa da Yeni Zelanda, 1893 yılında parlamento seçimlerinde kadınlara oy hakkı tanıyarak bu alanda ilk kendi kendini yöneten koloni olmuştur. 1894 yılında ise Güney Avustralya kolonisi kadınlara parlamento seçimlerinde hem seçme hem de seçilme hakkı tanımıştır.[1]İsveç'te kadınlara oy hakkı bazı sınırlamalara sahip olsa da 1718 ila 1772 yılları arasındaki özgürlük çağında tanınmıştır.[2]
Avrupa'da kadınlara oy hakkını en son tanıyan bölge 1991 yılında İsviçre'nin Appenzell Innerrhoden kantonudur. (Kadınlar federal düzeyde 1971 yılından beri,[3] yerel kantonlar düzeyinde ise 1959 ila 1991 yılları arasında oy kullanabiliyordu.[4][5])
İsveç: Şehir loncalarının vergi ödeyen kadın üyeleri yerel şehir seçimlerinde (1758'e kadar) ve ulusal seçimlerde (1772'ye kadar) oy kullanabiliyordu. 1734 yılından itibaren ise hukuki çoğunluktan mülk sahibi olan ve vergi ödeyen kadınlara yerel seçimlerde oy kullanma hakkı getirildi. (Bu hak kaldırılmamıştır.)[2]
1750'ler
1755
Korsika: 1769'da Fransız işgali sonrasında kaldırıldı.[7]
1756
ABD'nin Massachusetts Eyaleti'nin Uxbridge şehrinde Lydia Taft'ın şehir toplantısında oy kullanmasına izin verildi.[8] (1776 yılına kadar İngiltere'ye bağlıydı.)
1880'li yıllardan bir kadın seçmenin portresi. Fotoğrafta görülebilen beyaz kamelya ve kısa saç şekli gelişmekte olan kadın haklarına desteğin bir sembolüydü.
1853 yılında o dönemki adıyla Yeni Granada Cumhuriyeti'nin (Kolombiya) Velez Bölgesi'nde kadın ve erkeklere genel oy hakkı tanındı. Ancak Yüce Mahkeme bu düzenlemenin kadınlara ilişkin kısmını iptal etti.[10]
Güney Avustralya: Toprak sahibi kadınlar yerel seçimlerde oy kullanabiliyordu. Genel oy hakkı 1894 yılında tanındı.
1862
İsveç: Kadınlar ödedikleri vergiye göre yerel seçimlerde oy kullanabiliyordu. Genel oy hakkı 1919 yılında tanınmıştır ve 1921 seçimlerinde uygulanmaya başlanmıştır.[11]
1863
RusyaFinlandiya Grandüklüğü (Rusya): Kırsal bölgede vergi ödeyen kadınlar belediye seçimlerinde oy kullanabiliyordu. 1872 yılında şehirde yaşayan kadınlara bu hak tanınmıştır.[11]
Avustralya'nın Victoria kolonisi: 1863 tarihli Seçim Kanunu ile kadınlara, kanunda yapılan bir hata ile, seçim hakkı tanındı ve kadınlar bir sonraki yıl seçimlerde oy kullandı. 1865 yılında kanun değiştirilerek kadınların oy hakkı kaldırıldı.[12]
Bohemya: Vergi ödeyen kadınlar ile öğrenilen meslekleri icra eden kadınların oy hakkı bulunmaktaydı. Ancak oylarını vekil aracılığıyla kullanıyorlardı. 1864 yılında yasama meclisi seçimlerinde kadınlar oy kullanmıştır.[11]
1869
Büyük Britanya ve İrlanda Birleşik Krallığı: Emlak vergisi mükellefi bekar kadınlar yerel seçimlerde Belediye Seçimleri Kanunu (Municipal Franchise Act) gereğince oy kullanabiliyordu.[13][14][15][16] (Genel seçimlerde kısmen oy kullanma hakkı 1918'de, genel oy hakkı ise 1928 yılında tanınmıştır.)
Amerika Birleşik Devletleri'nin Wyoming Bölgesi: kadınların genel oy hakkı bulunmaktaydı.[17]
New York Şehri, 10 Mayıs 1872: Eşit Haklar Partisi (Equal Rights Party) Victoria C. Woodhull'ı başkanlık seçimlerinde aday göstermiştir.
1880'ler
1881
Man Adası: Önce kadın mülk sahiplerine, birkaç yıl sonra ise kadın ev sahiplerine oy hakkı tanınmıştır.[18]
1884
Kanada'nın Ontario Bölgesi: Dul ya da hiç evlenmemiş kadınlar yerel seçimlerde oy kullanabiliyordu. Daha sonra ülkenin diğer bölgelerinde de bu hak geçerli olmuştur.[19]
1888
ABD: Dul ya da hiç evlenmemiş kadınlara oy hakkı tanınması için anayasa değişikliği teklif edilmiştir.[20]
1889
Franceville bölgesi: Kadınlara genel oy hakkı tanınmıştır.[21]
Colorado (ABD): Çoğunluk oyu ile kadınlara seçme hakkı tanıyan ilk eyalettir.[25]
1894
Güney Avustralya kolonisi: Tüm kadınlara genel oy hakkı tanıyan ilk kolonidir. (1861 yılında sadece mülk sahibi olan kadınlar yerel seçimlerde oy kullanabiliyordu.) Kadınlara seçilme hakkı veren ilk yer de Güney Avustralya'dır. (1895 yılında)[26][27][28]
Büyük Britanya ve İrlanda Birleşik Krallığı: Yerel Yönetimler Kanunu ile bekar kadınlara yerel seçimlerde oy hakkı getirilmiş ve bazı evli kadınlara da oy hakkı tanınmıştır.[14][16]
1896
* Utah (ABD): Eyalet statüsünü yeniden kazandıktan sonra kadınlara oy hakkı tanımıştır.[29]
Avustralya: Avustralya Anayasası ile Avustralya Parlamentosu aksi şekilde karar almadığı sürece her vatandaşa eyaletlerdeki alt meclislerin seçiminde oy kullanma hakkı getirildi. Güney ve Batı Avustralya'da yaşayan kadınlar 1901 seçimlerinden beri oy kullanma hakkına sahiplerdi. Birinci Parlamento döneminde, Aborijin olmayan kadınlara ülke çapında genel oy hakkı tanındı. 1902 tarihli Commonwealth Seçim Kanunu, Aborijin kadınların federal seçimlerdeki oy hakkını "Avustralya'nın Aborijin yerlileri, Anayasa'nın 41. maddesinde belirtilmediği sürece seçmen listesinde yer alamazlar." maddesi ile kaldırmıştır. Böylece 1901 seçimlerinde Güney Avustralya'da oy kullanabilen Aborijin kadınların oy hakkı ortadan kaldırılmıştır.[30]
Queensland (Avustralya eyaleti): Yerli olmayan kadınlar oy kullanabiliyordu.
Dünyanın ilk kadın parlamento üyeleri 1907 yılında Finlandiya'da seçilmiştir.
1906
RusyaFinlandiya Grandüklüğü ( Rusya İmparatorluğu): Kadınlara oy hakkı tanıyan ilk Avrupa ülkesidir.[31] Bir sonraki yıl yapılan seçimlerde dünyanın ilk kadın parlamento üyeleri seçilmiştir.
New Hebrides: Franceville'de olduğu gibi yerel seçimlerde kadınlara oy hakkı ve yerel konseylerde seçimle görev alma imkânı tanınmıştır. (Yerli kadınlara bu hak tanınmamıştır.)[32]
Victoria'da kadınlara oy hakkı tartışmaları 1887 tarihinde Melbourne Punch karikatürü ile hicvedilmiştir.
1908
Danimarka: Sadece yerel seçimlerde kadınlara oy hakkı tanınmıştır.
Empire State Kampanyası döneminde Puck dergisinde yayımlanan harita. New York Eyaleti Anayasası'nda değişiklik yapılarak kadınlara oy hakkı tanınmasını öngören kampanya 1915 yılındaki referandumda başarısızlıkla sonuçlanmıştır.
Büyük Britanya ve İrlanda Birleşik Krallığı: 30 yaşından büyük ve belirli kriterleri sağlayan kadınlar oy kullanabiliyordu. Erkekler ise Birinci Dünya Savaşı'na katılmış ise 19, diğer hallerde ise 21 yaşında oy kullanabiliyordu.
1919
Belçika: Yerel seçimlerde kadınlar oy kullanabiliyordu.
Not: Bazı ülkelerde hem erkekler hem de kadınlar sınırlı oy hakkına sahiptir. Örneğin Brunei sultanlık ile yönetildiğinden genel seçimler yoktur, seçimler sadece yerel konularla ilgili yapılır.[62]Birleşik Arap Emirlikleri'nde 7 emirliğin hükümdarları Federal Ulusal Konsey'de Emirlik vatandaşlarının %12'sini temsil edecek şekilde belirli oranda seçmeni atar.[60]
^abKarlsson Sjögren, Åsa, Männen, kvinnorna och rösträtten: medborgarskap och representation 1723-1866 [Men, women and suffrage: citizenship and representation 1723-1866], Carlsson, Stockholm, 2006 (in Swedish)
^Lucien Felli, "La renaissance du Paolisme". M. Bartoli, Pasquale Paoli, père de la patrie corse, Albatros, 1974, p. 29. "Il est un point où le caractère précurseur des institutions paolines est particulièrement accusé, c'est celui du suffrage en ce qu'il était entendu de manière très large. Il prévoyait en effet le vote des femmes qui, à l'époque, ne votaient pas en France."
^August Bebel (12 Kasım 2014). Woman and Socialism (English Edition). Socialist Literature Company. ss. 196-. GGKEY:PAF3FSJXP21. 19 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2016.
.jpg)
.svg)
