Schronisko PTTK Szyndzielnia

Schronisko PTTK Szyndzielnia

Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Pasmo	Beskid Śląski, Karpaty
Wysokość	1001 m n.p.m.
Data otwarcia	18 lipca 1897
Właściciel	Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze
Położenie na mapie Beskidu Śląskiego Schronisko PTTK Szyndzielnia
Położenie na mapie województwa śląskiego Schronisko PTTK Szyndzielnia
49°45′19,0″N 19°00′09,5″E
Strona internetowa

Jadalnia

Schronisko na pocztówce z początku XX wieku

Schronisko PTTK Szyndzielnia (niem. Kamitzerplatte) – górskie schronisko turystyczne Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego pod szczytem Szyndzielni, w północno-wschodniej części Beskidu Śląskiego. Położone na wysokości 1001 m n.p.m. Pierwsze murowane schronisko w tym paśmie górskim, oddane do użytku w 1897^[1].

Historia

Decyzję o budowie schroniska na podjęła bielska sekcja niemieckiego Beskidenverein (Sektion Bielitz-Biala des Beskidenvereins) po pożarze schroniska „Klementynówka” nieopodal Klimczoka. Budowę rozpoczęto w 1896, a zakończono w lipcu 1897. Schronisko zbudowane zostało według projektu miejscowego działacza Beskidenvereinu, Wilhelma Schlesingera, przez firmę bielskiego architekta Karola Korna w mieszanej konstrukcji murowano-drewnianej. Na wzór schronisk alpejskich posiadało charakterystyczną wieżyczkę w której umieszczano dzwon, a w nocy stawiano zapalone światło^[2].

Schronisko poświęcono 17, a uroczyście otwarto i oddano do użytku 18 lipca 1897. W 1907, z okazji dziesięciolecia schroniska, jego dzierżawca – Weinhold, wybudował, pełniący rolę dodatkowego schronu, drewniany szwajcarski domek. Zainstalowano także sygnaturkę na dachu domku, która dźwiękiem wskazywała turystom drogę w czasie trudnych warunków atmosferycznych. W pokoju na wieży mieściła się stacja meteorologiczna, a na parterze winiarnia. W 1911 wybudowano wodociąg do schroniska. W pobliżu obiektu w 1923 wzniesiono niewielką skocznię narciarską^[3].

Na początku posiadało 8 pokoi noclegowych z mogących pomieścić od 2 do 4 osób oraz dużą salę zbiorową, a także rozbudowane zaplecze gastronomiczne. Stałymi mieszkańcami byli gospodarz oraz restaurator.

W pierwszych latach funkcjonowania frekwencja kształtowała się następująco:

• 1897 – 2894 osoby
• 1900 – 5381 osób
• 1905 – 6735 osób
• 1909 – 6175 osób^[4]

W czasie II wojny światowej obiekt służył głównie różnym celom paramilitarnym, m.in. odbywały się tu obozy organizacji Hitlerjugend^[5]. W 1940 Beskidenverein otrzymał na własność parcelę, na której stał budynek. Wkrótce też doprowadzono do niego istniejącą do dziś leśną drogę z Dębowca. Ostatnim niemieckim gospodarzem był Eugen Kutschera, który został wcielony do armii niemieckiej. Później schroniskiem zarządzała jego żona – Karolina. Z końcem 1944 budynek został zajęty przez Wehrmacht i włączony w linię obrony miasta. W obliczu zbliżającego się frontu i otoczenia przez Armię Czerwoną, Karolina Kutscherowa wraz z dziećmi uciekła górami w stronę Skoczowa. Na początku lutego 1945 budynek został kilkakrotnie trafiony radzieckimi pociskami artyleryjskimi: jeden z nich przebił dach i eksplodował w kuchni, inny zniszczył klatkę schodową, a pozostałe zdemolowały charakterystyczną wieżyczkę^[6]. Po ustąpieniu wojska niemieckiego niezniszczone jeszcze wyposażenie zostało rozkradzione.

Po II wojnie światowej na terenie Bielska i Białej już 18 lutego 1945 reaktywowane zostały przedwojenne oddziały Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego w tych miastach – już jako wspólny Oddział Bielsko-Bialski. Już następnego dnia miejscowe władze upoważniły przedwojennych działaczy PTT Tomasza Wróbla i Władysława Zajączka do przejęcia i zabezpieczenia majątku Beskidenvereinu oraz innych niemieckich związków turystycznych i narciarskich. Po prowizorycznym remoncie i niezbędnych naprawach, 22 lipca 1945 schronisko ponownie oddano do użytku, a jego pierwszą polską kierowniczką została Anna Maciejna^[7]. W latach 1954–1957 przeprowadzono rozbudowę według projektu architektów Krystyny Tołłoczko-Różyskiej i Wandy Gengi. Dobudowano od południowo-wschodniej strony nowe skrzydło gastronomiczno-gospodarcze i przebudowano wieżę.

8 października 1985 około godziny 8 rano w schronisku wybuchł pożar – zapaliła się część krytego gontem dachu, w rejonie wieży. Straż pożarna walczyła z ogniem blisko 3 godziny. Całkowicie spłonął dach wieży, a także część dachu budynku głównego. Zniszczenia odbudowano, dach pokryto blachą.

Gospodarzami obiektu po 1945 byli m.in.: Anna Maciejna, Alfreda Kosmala, Bronisław Jarosz z siostrą, Andrzej Kamiński, Jadwiga i Czesław Zontek (1969-2000) oraz Aniela i Janusz Szeja^[8].

Warunki pobytu

• 49 miejsc noclegowych w pokojach 2, 3, 4, 6, 8 i 10-osobowych
• stała dyżurka GOPR

Obok schroniska znajduje się alpinarium, założone w 1906 przez bielskiego muzealnika i przyrodnika Eduarda Schnacka^[9].

Szlaki turystyczne

ok. 2:00 godz. (powrót 2:30 godz.) – Olszówka Dolna

ok. 0:45 godz. (powrót 0:45 godz.) – Klimczok

ok. 1:30 godz. (powrót 2:00 godz.) – Olszówka Górna

ok. 1:30 godz. (powrót 2:00 godz.) – Olszówka Górna

ok. 0:45 godz. (powrót 0:45 godz.) – Kowiorek (Siodło pod Klimczokiem)

Przypisy

1. Wcześniej powstały schroniska na terenie Beskidu Śląsko-Morawskiego, do 1968 będącego częścią Beskidu Śląskiego.
2. Władysław Sosna: Przez góry i przełęcze Beskidu Śląskiego. Katowice: Centrum Turystyki sp. z o.o. PTTK - Oddział Miejski w Katowicach, 1996, s. 100. ISBN 83-904866-0-1.
3. Historia schroniska na Szyndzielni. szyndzielnia.com.pl.
4. J. Gąstoł, Beskidenverein a turystyka polska (cz. I), „Wierchy” 1977, s. 163.
5. TomaszT. Biesik TomaszT., Schroniska górskie dawniej i dziś. Beskid Mały, Śląski i Żywiecki, Bielsko-Biała: wyd. Logos, 1999, s. 50–56, ISBN 83-910995-0-4, OCLC 830221713 .
6. Mianowski Tomasz: Schroniska górskie w Karpatach Polskich w latach 1939–1945, Wydawnictwo PTTK „Kraj”, Warszawa-Kraków 1987, s. 162, ISBN 83-7005-142-1.
7. Czernelecki Stefan i in.: Działalność turystyczna PTTK w regionie bielsko-bialskim, wyd. Zakład Wydawniczo-Propagandowy PTTK, Warszawa-Kraków 1977, s. 42.
8. JacekJ. Drost JacekJ., Schronisko na Szyndzielni ma już 120 lat. Naprawdę! [online], dziennikzachodni.pl, 19 maja 2017 [dostęp 2023-12-24] [zarchiwizowane z adresu 2023-12-24] .
9. PiotrP. Kenig PiotrP., Miłośnik przyrody i kustosz, [w:] Kalendarz Cieszyński 2001, Cieszyn: Macierz Ziemi Cieszyńskiej, 2000, s. 251–255, ISSN 1232-2725 .

Bibliografia

• Tomasz Biesik: Schroniska górskie dawniej i dziś. Beskid Mały i Beskid Śląski. Bielsko-Biała: Wyd. „Logos” Agnieszka Korzec-Biesik, 2013, s. 98–122. ISBN 978-83-925599-3-1.

Linki zewnętrzne

• Schronisko na Szyndzielni w serwisie fotopolska.eu