Tom Hooper, nagrodzony za reżyserię filmu Jak zostać królem, wraz z wręczającą mu nagrodę Kathryn Bigelow, pierwszą kobietą reżyser, która otrzymała Oscara w kategorii najlepsza reżyseria
Oscar za najlepszą reżyserię (The Academy Award for Directing) – jedna z nagród przyznawanych reżyserom, pracującym w przemyśle filmowym, przez Amerykańską Akademię Sztuki i Wiedzy Filmowej; nominacje są przyznawane przez członków Akademii pracujących w branży reżyserskiej. Zwycięzcy są wybierani przez wszystkich członków Akademii.
Początki
Tylko podczas 1. ceremonii wręczenia Oscarów w 1929 roku za okres 1927/28 zostały przyznane 2 Oscary za najlepszą reżyserię: Oscar za najlepszą reżyserię dramatu (The Academy Award for Dramatic Direction) oraz Oscar za najlepszą reżyserię komedii (The Academy Award for Comedy Direction). Oscar za najlepszą reżyserię komedii został następnego roku usunięty i do dziś przyznaje się Oscara za najlepszą reżyserię, który głównie zostaje przyznawany za dramaty.
Pierwsze lata Oscarów były pełne kontrowersji i braku logiki. Tak też działo się z Oscarem za najlepszą reżyserię. W pierwszych latach istnienia Nagrody Akademii, aktorzy, aktorki, reżyserzy i inni pracownicy branży filmowej byli nominowani za wszystkie filmy, w których mieli udział w nagradzanym okresie. Jeśli chodzi o Oscary za reżyserię, to tylko w 1929 roku Oscara za najlepszą reżyserię przyznano reżyserom za reżyserię jednego filmu. W następnych latach nominacje i nagrody budziły kontrowersje. W 1930 roku do Oscara 1928/29 został nominowany reżyser Frank Lloyd za reżyserię 3 filmów, lecz otrzymał Oscara za reżyserię tylko jednego z tych trzech filmów. Podczas następnego rozdania Oscarów w 1930 roku za okres 1929/30, reżyser Clarence Brown został nominowany do Oscara za reżyserię dwóch filmów. Dopiero od 1931 roku zaczął do dziś zaczął obowiązywać system, iż reżyser dostaje nominację do Oscara za reżyserię w danym okresie tylko jednego filmu.
Rekordy i statystyki
Spośród wszystkich 79 ceremonii wręczania Oscarów, aż na 58 ceremoniach Oscar za najlepszą reżyserię trafiał do reżysera filmu, który otrzymał Oscara za najlepszy film.
Tylko 5 filmów dostało Oscara za najlepszy film, za które reżyserzy nie otrzymali nawet nominacji do Oscara za najlepszą reżyserię:
Frank Lloyd (1928/29) za film Królowa bez korony. Lloyd był również nominowany do Oscara 1928/29 za reżyserię filmów Weary River i Drag, które także nie dostały nominacji za najlepszy film.
W całej historii Akademii tylko dwukrotnie Oscara za reżyserię tego samego filmu otrzymał tandem reżyserski. Do tego wąskiego grona laureatów należą:
Do tej pory nigdy w historii Oscarów nie zdarzyło się, aby reżyser grający we własnym filmie dostał za niego jednocześnie Oscara za najlepszą reżyserię i Oscara za najlepszego aktora pierwszoplanowego. W całej historii Oscarów 4 reżyserów dostało Oscara za najlepszą reżyserię za filmy, w którym zagrali, lecz nie dostali oni za te filmy Oscara za najlepszego aktora pierwszoplanowego:
Z kolei tylko 2 reżyserów dostało Oscara dla najlepszego aktora pierwszoplanowego za rolę w filmach, które sami wyreżyserowali, lecz nie dostali oni za te filmy Oscara za najlepszą reżyserię. Byli to:
John Ford, Joseph L. Mankiewicz i Alejandro González Iñárritu są przy tym jedynymi reżyserami, którzy dostali Oscara w swojej kategorii dwa razy z rzędu, rok po roku.
Reżyser, który otrzymał największą liczbę nominacji w tej kategorii to William Wyler (12).
Aż 4 reżyserów dostało największą liczbę nominacji w tej kategorii bez wygrania statuetki (5):
Najmłodszym reżyserem, który otrzymał statuetkę był Damien Chazelle, który w wieku 32 lat wygrał ją za film La La Land (2016). Najstarszym natomiast był Clint Eastwood, który w wieku 74 lat otrzymał nagrodę za film Za wszelką cenę (2004). Najmłodszym nominowanym w tej kategorii reżyserem był John Singleton, który mając 24 lata został nominowany za film Chłopaki z sąsiedztwa (1991). Najstarszym nominowanym reżyserem był John Huston, który w wieku 79 lat otrzymał nominację za film Honor Prizzich (1985).
↑Od roku 1929 do roku 1932 Oscarami nagradzano tytuły, które miały premierę w okresie między 1 sierpnia a 31 lipca roku następnego (Na przykład Oscary1927/28 były rozdane w 1929 roku filmom, które miały premierę między 1 sierpnia 1927 a 31 lipca 1928 roku). Od roku 1930 do roku 1932 Oscary przyznawano w tym samym roku, w którym kończył się okres premier (Z tym, że w kwietniu 1930 przyznano Oscary za okres 1 sierpnia 1928 – 31 lipca 1929 roku, ale już w listopadzie 1930 roku przyznano Oscary za okres 1 sierpnia 1929 – 31 lipca 1930 i tak co listopad do listopada 1932). W 1932 roku wprowadzono nowy okres, tj. między 1 stycznia a 31 grudnia, jednakże decyzja ta spowodowała, że Oscarami 1932/33 były w 1934 roku nagradzane filmy, które miały premierę w okresie między 1 sierpnia 1932 a 31 grudnia 1933 roku. Od 1935 roku Oscary są przyznawane filmom, które miały premierę w roku poprzedzającym rozdanie Oscarów (np. w roku 2001 przyznawano Oscary za rok 2000).
