Światowa premiera filmu miała miejsce 13 marca 2014 roku w Los Angeles. W Polsce produkcja ta zadebiutowała 26 marca tego samego roku. Zimowy żołnierz zarobił prawie 715 milionów dolarów, przy budżecie wynoszącym 170 milionów. Otrzymał również pozytywne oceny od krytyków.
Streszczenie fabuły
Dwa lata po bitwie o Nowy Jork Steve Rogers pracuje dla T.A.R.C.Z.Y. pod kierownictwem Nicka Fury’ego oraz próbuje przystosować się do współczesności. Rogers i Natasha Romanoff razem z grupą S.T.R.I.K.E. dowodzoną przez agenta Rumlowa zostają wysłani na misję odbicia zakładników ze statku Georgesa Batroca i jego najemników. W trakcie zadania Rogers odkrywa, że Romanoff ma inne zadanie zlecone przez Fury’ego: zdobycie danych z komputerów ze statku. Rogers wraca do Triskelionu, bazy T.A.R.C.Z.Y., aby skonfrontować się z Furym. Steve zostaje poinformowany o projekcie Wizja, który polega na obsłudze trzech lotniskopterów mających za zadanie zapobiegawcze eliminowanie zagrożeń. Kiedy Fury nie może odszyfrować danych zdobytych przez Romanoff, staje się podejrzliwy wobec projektu Wizja i prosi przełożonego, Alexandra Pierce’a, o opóźnienie projektu[3][4].
W drodze na spotkanie z Marią Hill Fury zostaje zaatakowany przez napastników, dowodzonych przez zabójcę zwanego Zimowym Żołnierzem. Fury ucieka i ukrywa się w mieszkaniu Rogersa. Ostrzega go, że T.A.R.C.Z.A. jest zagrożona. Fury przekazuje dysk z danymi ze statku Rogersowi, a zaraz po tym zostaje postrzelony przez Zimowego Żołnierza. Fury umiera w szpitalu, a Hill zabiera jego ciało. Następnego dnia Pierce spotyka się z Rogersem w Triskelionie. Rogers zataja przed nim informacje od Fury’ego, co skutkuje zmuszeniem go do ucieczki. Ścigany przez grupę S.T.R.I.K.E., spotyka się z Romanoff. Razem odkrywają, że dysk zawiera informacje o tajnej bazie w New Jersey. Na miejscu odkrywają superkomputer z zachowaną świadomością Arnima Zoli. Zola ujawnia im, że odkąd po II wojnie światowej powstała T.A.R.C.Z.A., w jej szeregach potajemnie działa Hydra, której celem jest sianie chaosu i podporządkowanie sobie społeczeństwa w zamian za bezpieczeństwo. Steve i Natasha ledwo uchodzą z życiem, kiedy baza zostaje wysadzona i uświadamiają sobie, że Pierce jest liderem Hydry[3][4].
Rogers i Romanoff proszą o pomoc zaprzyjaźnionego ze Steve’em byłego oficera Sama Wilsona i pomagają mu zdobyć wingsuit „Falcon”. Porywają współpracującego z Hydrą agenta Jaspera Sitwella i zmuszają go do ujawnienia informacji. Okazuje się, że Zola pracował nad algorytmem, który pozwoli na identyfikację osób stanowiących zagrożenie dla planów Hydry. Projekt Wizja miałby być wykorzystany do eliminacji tych osób. Rogers, Romanoff i Wilson zostają zaatakowani przez Zimowego Żołnierza, który zabija Sitwella. Podczas walki z Zimowym Żołnierzem Rogers orientuje się, że jest to jego dawny przyjaciel Bucky Barnes, którego schwytano w czasie II wojny światowej i na którym eksperymentowano. Hill zabiera Rogersa, Romanoff i Wilsona do kryjówki, gdzie przebywa Nick Fury, który upozorował swoją śmierć. Fury przedstawia im plan sabotażu projektu Wizja[3][4].
Członkowie Światowej Rady Bezpieczeństwa przybywają na prezentację projektu Wizja, a Rogers informuje wszystkich w Triskelionie o planach Hydry. Romanoff, przebrana za jednego z członków rady, obezwładnia Pierce’a. W tym czasie Wilson i Rogers dostają się na lotniskoptery, aby wymienić płytki je kontrolujące. Zimowy Żołnierz niszczy zbroję Wilsona, a następnie walczy z Rogersem. Po zastąpieniu wszystkich płytek Hill zyskuje kontrolę nad lotniskopterami, których nowym celem jest zniszczenie siebie nawzajem. Rogers nie chce walczyć z Zimowym Żołnierzem i próbuje dotrzeć do swojego przyjaciela. Gdy statek zderza się z budynkiem Triskelionu, Rogers spada do rzeki, ale Zimowy Żołnierz wyciąga nieprzytomnego Rogersa z wody i ucieka. Romanoff zeznaje przed komisją w Kongresie, a Fury pod przykrywką swojej śmierci wyrusza do Europy Wschodniej w poszukiwaniu pozostałych baz Hydry. Rogers i Wilson postanawiają odnaleźć Zimowego Żołnierza. Rumlow, który okazał się podwójnym agentem Hydry, jest hospitalizowany po zniszczeniu Triskelionu[3][4].
W scenie w trakcie napisów Wolfgang von Strucker rozmawia z doktorem Listem odnośnie do berła, które posiadają, i eksperymentach na ludziach, które przetrwało rodzeństwo: jedno z nich posiadające nadludzką szybkość, a drugie umiejętność telekinezy. W scenie po napisach Zimowy Żołnierz odwiedza pomnik Bucky’ego Barnesa w Instytucie Smithsona[3][4].
Chris Evans jako Steve Rogers / Kapitan Ameryka, weteran II wojny światowej poddany działaniu serum superżołnierza. Spędził kilkadziesiąt lat w letargu zamrożony w lodowcu i został z niego przebudzony w latach współczesnych[6].
Sebastian Stan jako James „Bucky” Barnes / Zimowy Żołnierz, w czasach II wojny światowej był najlepszym przyjacielem Rogersa, który rzekomo poniósł śmierć. Został jednak poddany ulepszeniom i praniu mózgu przez Hydrę i przeszkolony na zabójcę[8].
Scarlett Johansson (Natasha Romanoff / Czarna Wdowa)
Sebastian Stan (James „Bucky” Barnes / Zimowy Żołnierz)
Anthony Mackie (Sam Wilson / Falcon)
Cobie Smulders (Maria Hill)
Frank Grillo (Brock Rumlow)
Emily VanCamp (Sharon Carter / Agentka 13)
Hayley Atwell (Peggy Carter)
Robert Redford (Alexander Pierce)
Samuel L. Jackson (Nick Fury)
Produkcja
Rozwój projektu
Anthony i Joe Russo, reżyserzy filmu
W kwietniu 2011 roku, jeszcze przed premierą pierwszego filmu, poinformowano, że Christopher Markus i Stephen McFeely powrócą jako scenarzyści sequela[21]. Jeszcze w tym samym roku rozpoczęli pisanie scenariusza[22]. Zdecydowali się na adaptację historii związanej z Zimowym Żołnierzem z komiksów autorstwa Eda Brubakera[23]. Po kilku miesiącach pracy nad scenariuszem i konsultacjach z Marvel Studios, powstała główna cześć fabuły[24]. Początkowo planowano, by akcja filmu rozgrywała się we współczesności z retrospekcjami z II wojny światowej, jednak ostatecznie zdecydowano się, aby umiejscowić całość fabuły filmu we współczesności[22][25]. Markus i McFeely chcieli włączyć do filmu postać Clinta Bartona / Hawkeye’a, jednakże ostatecznie zrezygnowano z tego pomysłu[23]. Sam Jeremy Renner, odtwórca tej postaci w filmach franczyzy, nie mógł wystąpić w filmie w związku z innymi zobowiązaniami[26]. Chris McKenna, który pracował z braćmi Russo przy serialu Community, dopisał elementy humorystyczne do scenariusza[27].
W marcu 2012 roku ujawniono, że wśród kandydatów na stanowisko reżysera filmu znaleźli się: George Nolfi, F. Gary Gray i bracia Anthony i Joe Russo[28]. Studio wyznaczyło również datę amerykańskiej premiery filmu na 4 kwietnia 2014 roku[29]. W czerwcu poinformowano, że bracia Russo zajmą się reżyserią[11]. W lipcu poinformowano, że film będzie nosił tytuł Captain America: The Winter Soldier[30].
Casting
We wrześniu 2011 roku Chris Evans potwierdził, że ponownie zagra Kapitana Amerykę w sequelu[6]. W czerwcu 2012 roku poinformowano, że Samuel L. Jackson powróci jako Nick Fury[11]. W lipcu Anthony Mackie rozpoczął negocjacje ze studiem w sprawie roli Sama Wilsona / Falcona; podano także do wiadomości, że Sebastian Stan ponownie zagra Bucky’ego Barnesa[8]. W październiku ujawniono, że Emilia Clarke, Jessica Brown Findlay, Teresa Palmer, Imogen Poots i Alison Brie brane są pod uwagę do roli nowej ukochanej Rogersa. Pojawiły się wówczas także informacje, że Scarlett Johansson powtórzy swoją rolę z innych produkcji franczyzy jako Natasha Romanoff / Czarna Wdowa[31]. W tym samym miesiącu do obsady dołączyli Frank Grillo jako Brock Rumlow i Cobie Smulders jako Maria Hill[9].
W styczniu 2013 roku Toby Jones poinformował, że powróci jako Arnim Zola[15]. W lutym Emily VanCamp rozpoczęła negocjacje ze studiem dotyczące udziału w filmie[32]. W marcu poinformowano, że Maximiliano Hernández zagra ponownie Jaspera Sitwella[14], a Georges St-Pierre dołączył do obsady jako Georges Batroc[33]. W tym samym miesiącu Robert Redford rozpoczął rozmowy dotyczące roli[34]. W kwietniu oficjalnie potwierdzono udział Johansson, Redforda jako Alexandera Pierce’a i VanCamp jako Sharon Carter oraz powrót Hayley Atwell jako Peggy Carter[7]. W maju poinformowano, że swoje role powtórzą Garry Shandling jako senator Stern[16] i Dominic Cooper jako Howard Stark[35]. Ostatecznie Cooper pojawił się tylko na fotografii[18].
Zdjęcia i postprodukcja
Plan zdjęciowy filmu w Waszyngtonie
Zdjęcia do filmu rozpoczęły się 1 kwietnia 2013 roku w Raleigh Manhattan Beach Studios w Los Angeles pod roboczym tytułem Freezer Burn[36]. Sceny z Lemurian Star były kręcone na statku Sea Launch Commander zacumowanym w porcie Long Beach[37]. 14 maja produkcja przeniosła się do Waszyngtonu, gdzie zrealizowano zdjęcia w National Mall[38], Dupont Circle, hotelu Willard[39] i na Theodore Roosevelt Bridge[38]. Od 17 maja kręcono sceny w Cleveland[40], które dublowało w filmie Waszyngton[41]. Zdjęcia zrealizowano między innymi w Federal Reserve Bank of Cleveland, Cleveland Public Library[41], Cleveland Arcade[42], Tower City Center[43], Cleveland Museum of Art[44] oraz w Western Reserve Historical Society[45] i Cleveland State University[42]. Prace na planie zakończyły się 27 czerwca[46]. Za zdjęcia odpowiadał Trent Opaloch. Scenografią zajął się Peter Wenham, a kostiumy zaprojektowała Judianna Makovsky[7].
Industrial Light & Magic pracowało przy scenach z Samem Wilsonem i jego egzoszkieletem „Falcon”. Studio to stworzyło cyfrowo także lotniskoptery i Triskelion. Lola VFX zajęło się efektami postarzenia Hayley Atwell oraz wspólnie z Whiskytree przygotowali scenę retrospekcji w latach czterdziestych pomiędzy Steve’em Rogersem przed podaniem serum, a Buckym Barnesem. Scanline pracowało nad sceną na Lemurian Star i nad walką w windzie. The Embassy odpowiadało za scenę konfrontacji Rogersa i Romanoff z Jasperem Sitwellem na dachu budynku. Luma Pictures pracowało nad sceną walki na ulicy pomiędzy Rogersem, Romanoff i Wilsonem a Zimowym Żołnierzem[37].
Muzyka
W czerwcu 2013 roku poinformowano, że Henry Jackman skomponuje muzykę do filmu[50]. Ścieżka dźwiękowa została nagrana w Air Lyndhurst Studio w Londynie przez orkiestrę pod kierownictwem Gavina Greenawaya[51]. Album z muzyką Jackmana, Captain America: The Winter Soldier Original Motion Picture Soundtrack, został wydany 1 kwietnia 2014 roku przez Hollywood Records[52].
Captain America: The Winter Soldier Original Motion Picture Soundtrack – 2014
2 lutego 2014 roku zaprezentowano spot podczas Super Bowl XLVIII, za który The Walt Disney Company zapłaciło szacunkowo 4 miliony dolarów[56]. 7 marca otworzono atrakcję Captain America: The Living Legend and Symbol of Courage w Disneylandzie[57]. 27 marca Gameloft wydało grę na urządzenia mobilne zatytułowaną Captain America: The Winter Soldier - The Official Game[58]. Również w marcu ABC wyemitowała godzinny program specjalny zatytułowany Marvel Studios: Assembling a Universe, który zawierał zapowiedź filmu[59]. 1 kwietnia Evans i Stan uderzyli w dzwon obwieszczający otwarcie nowojorskiej giełdy na cześć kinowej premiery filmu[60].
28 stycznia 2014 roku Marvel Comics wydało jednozeszytowy komiks powiązany z filmem, Captain America: The Winter Soldier Infinite Comic ze scenariuszem Dana Abnetta i Andy’ego Lanninga oraz z rysunkami Andrei DiVito[64]. Natomiast 26 marca pojawił się komiks inspirowany filmem, Captain America: Homecoming, za którego scenariusz odpowiadał Fred Van Lente, a za rysunki Tom Grummett[65].
16 i 30 grudnia 2015 roku oraz 6 i 27 stycznia 2017 roku Marvel Comics wydało złożony z czterech zeszytów komiks Captain America: Civil War Prelude, który zawiera adaptacje filmów Kapitan Ameryka: Zimowy żołnierz i Iron Man 3. Scenariusz do niego napisał Will Corona Pilgrim, a rysunki stworzył Szymon Kudranski[66][67][68][69].
25 maja 2016 roku został wydany cyfrowo Guidebook to the Marvel Cinematic Universe: Marvel’s Captain America: The Winter Soldier, który zawiera fakty dotyczące filmu, porównania do komiksów oraz informacje produkcyjne[4]. 13 grudnia 2017 roku udostępniono drukiem wydanie zbiorcze, zatytułowane Marvel Cinematic Universe Guidebook: The Good, The Bad, The Guardians, w którym znalazła się także treść tego przewodnika[70].
Wydanie
Chris Evans podczas premiery w Le Grand Rex w Paryżu
Światowa premiera filmu Kapitan Ameryka: Zimowy żołnierz miała miejsce 13 marca 2014 roku w El Capitan Theatre w Los Angeles[71]. Ponadto zorganizowano cztery uroczyste premiery: 17 marca w Le Grand Rex w Paryżu[72], 20 marca w Westfield w Londynie[73], 24 marca w Pekinie[74] i 1 kwietnia w Cleveland[75]. Podczas tych wydarzeń uczestniczyła obsada i ekipa produkcyjna filmu oraz zaproszeni specjalni goście. Premierom tym towarzyszył czerwony dywan oraz szereg konferencji prasowych[71].
8 grudnia 2015 roku został wydany również w 13-dyskowej wersji kolekcjonerskiej Marvel Cinematic Universe: Phase Two Collection, która zawiera 6 filmów Fazy Drugiej[84], a 15 listopada 2019 roku w specjalnej wersji zawierającej 23 filmy franczyzy tworzące The Infinity Saga[85].
Odbiór
Box office
Zimowy żołnierz mając budżet wynoszący 170 milionów dolarów[76] debiutując w 32 krajach zarobił w weekend otwarcia ponad 75 milionów dolarów[86]. W Stanach Zjednoczonych i Kanadzie zarobił w weekend otwarcia ponad 95 milionów dolarów. Jego łączny przychód z biletów na świecie osiągnął prawie 715 milionów dolarów, z czego w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie prawie 260 milionów[76].
Do największych rynków należały: Chiny (115,6 miliona), Wielka Brytania (32,3 miliona), Korea Południowa (30,2 miliona), Brazylia (28,3 miliona), Meksyk (25,7 miliona), Australia (18,4 miliona), Francja (16,9 miliona) i Rosja (14,9 miliona). W Polsce w weekend otwarcia film zarobił prawie 340 tysięcy dolarów, a w sumie prawie 1,4 miliona[76].
Krytyka w mediach
Film spotkał się z pozytywną reakcją krytyków. W serwisie Rotten Tomatoes 90% z 305 recenzji uznano za pozytywne, a średnia ocen wystawionych na ich podstawie wyniosła 7,6 na 10[87]. Na portalu Metacriticśrednia ważona ocen z 48 recenzji wyniosła 70 punktów na 100[88]. Natomiast według serwisu CinemaScore, zajmującego się mierzeniem atrakcyjności filmów w Stanach Zjednoczonych, publiczność przyznała mu ocenę A w skali od F do A+[89].
Todd McCarthy z „The Hollywood Reporter” napisał, że film „podejmuje kroki w celu zmniejszenia efektów specjalnych do względnego minimum, a w zamian daje nam przyjemność oglądania starej szkoły kina akcji, zaskakującego rozwoju głównego bohatera i intrygujące napięcie”[90]. Owen Gleiberman z „Entertainment Weekly” zauważył, że „Kapitan Ameryka: Zimowy żołnierz jest pierwszym filmem od Mrocznego Rycerza o tematyce terroryzmu, który odnosi się do tego, co się dzieje”[91]. Kenneth Turan z „Los Angeles Times” powiedział, że: „[Kapitan Ameryka: Zimowy żołnierz] jest wszystkim, czym wysokobudżetowy film o superbohaterach – poza byciem inspirującym”[92]. Robbie Collin z „The Daily Telegraph” stwierdził, że: „Nic się nie da się z tym zrobić, ale czuję się zawiedziony, że film ze stosunkowo pikantną historią stał się ostatecznie mało ryzykowny”[93]. Scott Foundas z „Variety” napisał, że film jest: „przepełniony zapierającymi dech w piersiach cliffhangerami podyktowanymi przez gatunek, ale równie wzbogacony cichymi, wrażliwymi ujęciami postaci, co sprawia, że jest to pierwszy taki film wśród ostatnich produkcji Marvela”[49]. Dan Jolin z „Empire Magazine” stwierdził: „Zimowy żołnierz korzysta ze staromodnego tonu thrillera, który przynajmniej w pierwszej połowie odróżnia go od pozostałych filmów Marvela”[94]. Manohla Dargis z „The New York Times” napisała: „Podobnie jak wiele mu podobnych filmów, [Kapitan Ameryka: Zimowy żołnierz] zaczyna się z werwą tylko po to, by wypuścić parę zanim wszystko zostanie wysadzone w powietrze”[95]. Jake Coyle z Associated Press stwierdził: „podczas gdy Zimowy żołnierz odnosi sukcesy jako znakomicie zaprojektowany towar, który ma być rozrywką dla publiczności, zarówno dla kinomanów, jak i akcjonariuszy, ma okres przydatności do spożycia, który będzie niewiele dłuższy niż sam seans”[96]. Joe Morgenstern z „The Wall Street Journal” napisał: „to, co sprawia, że Zimowy żołnierz jest tak przyjemny i co czyni go tak dochodowym, to jego emocjonalna przepustowość – całe żywe, pełne niuansów życie jego bohaterów pomiędzy ich szalonymi eskapadami”[97].
Jakub Popielecki z portalu Filmweb napisał: „Sukces filmu braci Russo wynika jednak przede wszystkim z zachowania zdrowego balansu między ocierającą się o pulpę komiksowością a konwencją politycznego thrillera. (...) Zamiast nostalgicznej awanturniczej opowiastki dostajemy tym razem współczesne kino szpiegowskie: to dobre następstwo dla przywołanej w pierwszej części estetyki tzw. Kina Nowej Przygody”[98]. Łukasz Rojgosz z tygodnika Newsweek stwierdził: „Jeśli po Kapitanie Ameryka: Zimowym żołnierzu spodziewacie się ekstremalnie szybkiej akcji, nie będziecie zawiedzeni. Jeśli boicie się banalnych dialogów i głupiego scenariusza, to... porzućcie obawy. Zaczyna się wprawdzie tendencyjnie: rządowa organizacja S.H.I.E.L.D. (Tarcza) i główny bohater (Chris Evans jako Steve Rogers) raz jeszcze wypowiadają wojnę złu i bronią uciśnionych. Tyle że nie robią tego w sposób do przesady przewidywalny i jednowymiarowy”[99]. Małgorzata Steciak z portalu Onet.pl napisała: „Kapitan Ameryka: Zimowy Żołnierz Anthony’ego i Joego Russo to bezpretensjonalna rozrywka na najwyższym poziomie: pełna pościgów, wybuchów i świetnych dialogów, podszyta klimatem politycznych thrillerów lat 70. i szpiegowskich intryg rodem z filmów o Jamesie Bondzie”[100]. Adam Siennica z NaEkranie.pl stwierdził: „Kapitan Ameryka: Zimowy żołnierz pozytywnie zaskakuje, ponieważ Marvel oferuje nam błyskotliwą mieszankę konspiracyjnego thrillera w klimacie Trzech dni kondora z kinem komiksowym. Efektem jest diabelnie satysfakcjonująca produkcja rozrywkowa i najlepszy film jednego bohatera w kinowym uniwersum Marvela”[101]. Bartosz Czartoryski z Dziennika.pl napisał: „Są tutaj oczywiście efekciarskie batalie i akrobatyczne wygibasy, a trójwymiarowe eksplozje co i rusz rażą oczy, lecz bracia Russo w większości scen akcji decydują się na dłuższe ujęcia i montaż wewnątrzkadrowy, minimalizując teledyskową sieczkę, a i cudacznych trykociarzy jakby na ekranie mniej. Znakomite są pościgi i pojedynki wręcz, powraca wyczynowość ery analogowej, lekko tylko wspomaganej na pierwszym planie efektami komputerowymi”[102].
We wrześniu 2018 roku ujawniono, że Marvel Studios pracuje nad kilkoma limitowanymi serialami dla serwisu Disney+, które skoncentrowane mają być wokół postaci drugoplanowych z filmów franczyzy[126]. W październiku tego samego roku Malcolm Spellman został zatrudniony na stanowisko głównego scenarzysty serialu, który miał się skupiać na postaciach Sama Wilsona / Falcona i Bucky’ego Barnesa / Zimowego Żołnierza[127]. W kwietniu 2019 roku oficjalnie zapowiedziano serial zatytułowany Falcon i Zimowy Żołnierz (oryg. The Falcon and the Winter Soldier)[128]. Za reżyserię odpowiadała Kari Skogland[129]. Serial zadebiutował w 2021 roku. Tytułowe role zagrali Mackie i Stan, a obok nich w głównych rolach wystąpili: VanCamp, Brühl, Cheadle, Wyatt Russell, Erin Kellyman, Danny Ramirez, Georges St-Pierre, Adepero Oduye[130], Julia Louis-Dreyfus[131] i Florence Kasumba[132].
W kwietniu 2021 roku poinformowano, że przygotowywany jest czwarty film o Kapitanie Ameryce, który kontynuować będzie historię Sama Wilsona z serialu Falcon i Zimowy Żołnierz. Za jego scenariusz odpowiadać mają Spellman i Dalan Musson[133], a za reżyserię Julius Onah[134]. Kapitan Ameryka: Nowy wspaniały świat został zapowiedziany na 2025 rok, a w tytułowej roli wystąpi Anthony Mackie[135].
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
