PROFILBARU.COM

Paul Bettany
	; Paul Bettany (2009)
Data i miejsce urodzenia	27 maja 1971 ; Harlesden, Londyn
Zawód	aktor
Współmałżonek	Jennifer Connelly (od 2003)
Lata aktywności	od 1992
	Multimedia w Wikimedia Commons

Paul Bettany (ur. 27 maja 1971 w Harlesden) – brytyjski aktor teatralny, telewizyjny i filmowy.

Życiorys

Wczesne lata

Urodził się w Harlesden^[1] rodzinie rzymskokatolickiej^[2] jako syn tancerza, aktora i wykładowcy teatralnego Thane’a Bettany’ego (ur. 28 maja 1929) i piosenkarki scenicznej, instruktorki i menadżerki teatralnej Anne (z domu Kettle)^[3]. Wychowywał się z siostrą Sarą. Jego młodszy brat Matthew zmarł w wieku ośmiu lat, gdy Paul był 16-latkiem. Zadebiutował podczas studiów w londyńskiej szkole Drama Centre.

Kariera

Po występach w teatrze i telewizji oraz w mniej znanych filmach został zauważony przez reżysera Briana Helgelanda, który obsadził go w drugoplanowej roli w filmie Obłędny rycerz^[4]. Jego pierwszą główną rolą był ambitny, charyzmatyczny gangster, który systematycznie toruje sobie drogę na szczyty władzy w filmie niezależnym Gangster numer jeden (Gangster No. 1, 2000) z udziałem Malcolma McDowella, Davida Thewlisa i Saffron Burrows, który rozgrywa się w londyńskim półświatku w latach 70. Brytyjscy krytycy uznali go po tej kreacji za najlepszego młodego aktora sezonu, a sam film porównywali do słynnych Chłopców z ferajny Martina Scorsese i Człowieka z blizną Briana De Palmy.

Kolejnym szczeblem kariery był występ w hollywoodzkiej produkcji Obłędny rycerz (2001)^[5]. Ron Howard zdecydował się powierzyć jemu drugoplanową rolę wyimaginowanej postaci chorego na schizofrenię naukowca (granego przez Russella Crowe’a) w swym Oscarowym hicie Piękny umysł (2001). U boku Russella Crowe’a można go było zobaczyć też w morskim filmie Petera Weira Pan i władca: Na krańcu świata (2003)^[6].

Otrzymał propozycję występu w prequelu Milczenia owiec – Czerwonym smoku, lecz jednak wybrał ofertę Larsa von Triera, który kręcił pierwszą część planowanej trylogii amerykańskiej - Dogville (2003) z Nicole Kidman. W komedii romantycznej Wimbledon (2004) z Kirsten Dunst wystąpił w roli tenisisty Petera Colta. Znalazł się w obsadzie wraz z Harrisonem Fordem w thrillerze Firewall (2006). W ekranizacji Rona Howarda Kod da Vinci (2006) przyjął rolę mrocznego mnicha Silasa.

W apokaliptycznym thrillerze Legion (2010) wcielił się w postać uzbrojonego wybawcy ludzkości - archanioła Michała. Kolejny film Ksiądz (2011) zrealizowany został na podstawie koreańskiego komiksu. Do roli byłego duchownego, który musi stoczyć walkę z bandą wampirów, Bettany schudł 18 kilogramów. Każdego dnia charakteryzatorzy przyozdabiali jego nos i czoło tatuażem w kształcie krzyża.

W filmach o przygodach Iron-Mana użyczał głosu systemowi Jarvis. Możliwość pokazania się poza studiem nagraniowym otrzymał w filmie Avengers: Czas Ultrona (2015), gdzie wcielił się w postać androida Vision, i Iron Man 3 (2013). W tej roli wystąpił też w filmie Kapitan Ameryka: Wojna bohaterów (2016).

Życie prywatne

1 stycznia 2003 roku poślubił aktorkę Jennifer Connelly, którą poznał na planie filmu Piękny umysł. Mają syna Stellana (ur. 5 sierpnia 2003), imię zaczerpnięto od szwedzkiego aktora Stellana Skarsgårda, i córkę Agnes (ur. 2011). Jest ojczymem Kaia, syna z poprzedniego związku Jennifer Connelly^[7].

Nagrody i nominacje

Rok	Nagroda	Kategoria	Film	Rezultat
2001	BIFA	Najlepszy aktor	Gangster Numer Jeden (2000)	Nominacja
2002	London Critics Circle	Najlepszy brytyjski aktor drugoplanowy	Obłędny rycerz (2001)	Wygrana
2004	GQ Men of the Year Awards, Wielka Brytania	Aktor roku	–	Wygrana
	Elle Style Awards	Najlepszy aktor	–	Wygrana
	BAFTA	Najlepsza drugoplanowa rola męska	Pan i władca: Na krańcu świata (2003)	Nominacja
	Broadcast Film Critics Association	Najlepszy aktor drugoplanowy		Nominacja
	London Critics Circle	Najlepszy brytyjski aktor drugoplanowy		Wygrana
	Evening Standard British Film Awards	Najlepszy aktor	Pan i władca: Na krańcu świata (2003) i The Heart of Me (2002)	Wygrana
2005	Empire Awards	Najlepszy brytyjski aktor	Wimbledon (2004)	Nominacja
2006	Glamour Men of the Year Awards, Wielka Brytania	Mężczyzna roku	–	Wygrana
2008	Czarna Szpula	Najlepszy występ	Sekretne życie pszczół (2008)	Nominacja
2016	Saturn	Najlepszy aktor drugoplanowy	Avengers: Czas Ultrona (2015)	Nominacja

Filmografia

1997: Piętno jako kapitan
1998: Powrót do domu jako Edward Carey-Lewis
1998: Dziewczyny z farmy jako Philip
1999: After The Rain jako Steph
2000: The Suicide Club jako Shaw
2000: Dead Babies jako Quentin
2000: Gangster Numer Jeden jako młody gangster
2000: David Copperfield jako James Steerforth
2001: Piękny umysł jako Charles Herman
2001: Obłędny rycerz jako Geoffrey Chaucer
2002: The Heart of Me jako Rickie
2003: Pan i władca: Na krańcu świata jako Stephen Maturin
2003: Rachunek sumienia jako Nicholas
2003: Dogville jako Tom Jr
2004: Wimbledon jako Peter Colt
2006: Kod da Vinci jako Sylas
2006: Firewall jako Bill Cox
2008: Atramentowe serce jako Smolipaluch
2008: Sekretne życie pszczół jako T. Ray Owens
2008: Iron Man jako J.A.R.V.I.S. (głos)
2009: Darwin. Miłość i ewolucja jako Charles Darwin
2010: Turysta jako John Acheson
2010: Legion jako anioł Michał
2010: Iron Man 2 jako J.A.R.V.I.S. (głos)
2011: Chciwość jako Will Emerson
2011: Ksiądz jako ksiądz
2012: Avengers jako J.A.R.V.I.S. (głos)
2013: Iron Man 3 jako J.A.R.V.I.S. (głos)
2015: Avengers: Czas Ultrona jako J.A.R.V.I.S. (głos) / Vision
2015: Bezwstydny Mortdecai jako Jock Strapp
2016: Kapitan Ameryka: Wojna bohaterów jako Vision
2018: Avengers: Wojna bez granic jako Vision
2018: Han Solo: Gwiezdne wojny – historie jako Dryden Vos
2021: WandaVision jako Vision

Przypisy

↑ Personalidade: Paul Bettany (Reino Unido). InterFilmes.com. [dostęp 2019-01-10]. (port.).
↑ Laura Barton (2006-05-12): When albino monks attack. The Guardian. [dostęp 2016-05-25]. (ang.).
↑ My son, the actor. scotsman.com. [dostęp 2016-05-25]. (ang.).
↑ Paul Bettany. Rotten Tomatoes. [dostęp 2016-05-25]. (ang.).
↑ Paul Bettany (27 de Maio de 1971). Filmow. [dostęp 2019-01-10]. (port.).
↑ Paul Bettany. AdoroCinema. [dostęp 2016-05-25]. (port.).
↑ Jennifer Connelly Marries Paul Bettany. People. [dostęp 2016-05-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-10-14)]. (ang.).